Birey Veya Meslek Grupları İçin Toplumsal Statü Bağlamında Amaç Yönelimli Mesleki Farkındalık Eğitiminin Önemi

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 29, 405 - 427, 04.08.2021

Samet Arı

Öz

Mesleki farkındalık, sadece yapılan iş ile işin öznesi insan olarak duyguların farkında olmak; duygu ve düşünceleri yapılan işten ayrı tutmak demek değildir. Yani
sadece yapılan işten işi yapanı soyutlamak mesleki farkındalık değildir. Aksine bu çalışma, mesleki farkındalığı mesleğin farkında olarak davranma haliyle algılamakta ve iş ile işi yapan hususundan ziyade, işi yapanın toplumsal ilişkileri üzerinde mesleki farkındalığın rolüne odaklanmaktadır. Mesleki farkındalık kavramıyla kişinin meslekten kaynaklı sosyal statüsüne uygun davranabilmesini sağlamak ve mesleğin çıkarlarına yönelik bir farkındalık biçimlendirilmektedir. Diğer her hususta olduğu gibi kişinin sosyal davranışları tutum ve inançlardan etkilenmektedir. Her davranış, kişinin tutumlarından pay almaktadır. Mesleğe ilişkin davranışlar da böyledir. Kişinin mesleğine yönelik, kendi meslek grubu ve diğer meslek gruplarıyla ilişkilerinde takındığı tutum ve inançların farkında olması mesleki farkındalık zemininde mümkündür. Mesleki farkındalık kişinin başta mesleki ve kişisel olmak üzere sosyal amaçlarına ulaşması için de gerekli olan bir farkındalıktır. Mesleki farkındalığın oluşturulması;
kişinin mesleki beceri, ilgi ve yeteneklerinin farkına varmasını sağlarken yine kişinin ifa ettiği mesleğin sosyal ve kültürel boyutlarında daha profesyonel olmasını sağlar.
Bu çalışmayla birlikte meslek eğitimi sırasında, ayrı ayrı her meslek için geçerli olmak üzere, mesleki farkındalık eğitiminin gerekliliği ve nasıl olması gerektiği hakkında
ipuçları sunulacak olup tüm meslekleri kapsayan genel bir mesleki farkındalık eğitiminin seçilen bir mesleğe uyarlanması da mümkün olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Farkındalık, Mesleki Farkındalık, Meslek Kültürü, Toplumsal Statü

Kaynakça

• AKSU, Mualla Bilgin, (1996), “İnsan İlişkilerinde Bir Boyut Grup Davranışı”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, II, 3: 315-328.
• BAUMAN, Zygmunt, (2017), Kimlik, (Çeviren: M. Hazır), Ankara: Heretik Yayınları.
• BİLGİN, Nuri, (2007), Sosyal Psikoloji Sözlüğü, İstanbul: Bağlam Yayınları.
• BOCK, K. Philip, (2001), İnsan Davranışının Kültürel Temelleri. (Çeviren: S. Altuntek), Ankara: İmge Kitapevi Yayınları.
• BOYAK ÖZAN, Mukadder. ve Canan. DEMİR, (2011), “Farklı Lise Türlerine Göre Öğretmen ve Öğrencilerin Okul Kültürü Metaforu Algıları”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, XXI, 2: 106-126.
• CANTER, David, (2011), Suç Psikolojisi, Ankara: İmge Kitapevi Yayınları.
• CEYLAN, Tuncay, (2011), “Toplumsal Sistem Analizinde Toplumsal Statü ve Rol”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, XV, 1: 89-104.
• DEMİRTAŞ ANDAÇ, Hanife, (2003), “Sosyal Kimlik Kuramı Temel Kavram ve Varsayımlar”, İletişim Araştırmaları, I, 1: 123-144.
• DERELİ, Beliz. ve Dicle. CENGİZ, (2011), “İnsan Kaynakları Yönetiminde Grup, Grup Dinamiği Kavramları ve Grup Dinamiğinin Ölçülmesi Üzerine Uygulama Örneği”, Öneri Dergisi, IX, 0: 35-43.
• ERKMEN, Turhan, (2010), Örgüt Kültürü, İstanbul: Beta Basım Yayın Dağıtım.
• GOFFMAN, Erving, (2014), Günlük Yaşamda Benliğin Sunumu, (Çeviren: B. Cezar), İstanbul: Metis Yayınları.
• İLHAN, Süleyman, (2008), “Yeni Kapitalizm ve Meslek Olgusunun Değişen Anlamları Üzerine”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, XXI, 0: 313-328.
• KAPLAN, Mehmet, (2016), Kültür ve Dil, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• KARAYALÇIN, Cem, (2019), “Bir Sosyal Kimlik Olarak Meslek Kimliği Üzerine Bankacılık Sektöründe Pazarlama Açısından Nitel Bir Araştırma”, International Journal of Labour Life and Social Policy, II, 1: 43-57.
• KÖKTÜRK, Erol, (2006), “Tarih Bilinci Meslek Kültürü ve Haritacılık Üzerine”, TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Yayını, 37-51.
• KUNDURACILAR, Zuhal, AKBAŞ, Eda, BÜYÜKUYSAL, Çağatay, BİÇKİ, Demet. ve Emin Ulaş. ERDEM, (2012), “Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü Öğrencilerinde Mesleki Farkındalığın Değerlendirilmesi”, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, II, 3: 186-192.
• MEMURLAR.NET, (2021), “Pandemi sürecinde avukatların ekonomik sıkıntıları” https://video.memurlar.net/video/66357/pandemi-surecince-avukatlarin-ekonomik-sikintilari.html (Erişim Tarihi: 15.04.2021).
• ŞAHSUVAROĞLU, Necdet Tuna, (2003), “Eğitilebilir Zihinsel Engeli Olan İlköğretim 2. Kademe Öğrencileri İçin Geliştirilen Mesleki Farkındalık Eğitiminin Değerlendirilmesi” (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• ŞİMŞEK, Nazmi, (2016), “Farkındalık Bilinci”, Türk Yurdu Dergisi, 105: 346.
• TARHAN, Nevzat, (2017), Toplum Psikolojisi ve Empati, İstanbul: Timaş Yayınları.
• TAYLOR, Shelly Elizabeth, PEPLAU, Lettia Anne. ve David O’keefe. SEARS, (2007), Sosyal Psikoloji, (Çeviren: A. Dönmez), Ankara: İmge Kitapevi Yayınları.
• ZASTROW, Charles. ve Karan Kay. KRİST-ASHMAN, (2016), İnsan Davranışı ve Sosyal Çevre 1, Ankara: Nika Yayınevi