Türk Sinemasında Eğitim İçerikli Filmlerde Okul Yöneticisi Tasviri

Yıl 2018, Cilt: 9 Sayı: 18, 53 - 76, 26.12.2018

Şule Altunbaş Mustafa Gündüz

Öz

Sinema, sanatların en yenisi ve en etkilisi olarak XIX. yüzyılın sonundan bu yana kültür, eğlence ve dinlenme etkinliklerinin merkezindedir. Birçok konuyu zaman ekonomisi
sağlayarak işleyip içinden çıktığı kültüre tekrar yansıtan sinema, bir toplumun herhangi bir
konuda zaman içinde geçirdiği evrimi incelemek için de önemli bir araçtır. Özellikle eğitim
olgusu ve içinde barındırdığı unsurlar, sinemanın gelişmeye başladığı zamanlardan itibaren
filmlere sıkça konu olmuştur. Çağlar boyunca toplumların ve devletlerin varlıklarını sürdürebilmeleri için en önemli araç olan eğitime dair unsur ve figürler Türk sinemasında da
kendine yer bulmuştur. Okul yöneticisi figürü, müdür ve müdür yardımcısı karakterleri ile
bu unsurlardan biridir.
Bu çalışmada Türk sinemasının 1965- 2007 yılları arasında çekilen, okul yöneticisi imajını
içeren ve temsil kabiliyeti yüksek 23 film analize tabi tutulmuş, benzer okul yöneticisi özellikleri bir araya getirilerek temalandırılmıştır. Notlar bilgisayar ortamında her bir film için
ayrı dosyalarda kayıt altına alınmış, film izleme sürecinin sonunda bir araya getirilmiştir.
Araştırma sonucunda Türk sinemasında okul yöneticilerinin en çok otoriter, soytarı-maskara,
öğrenci karşıtı, paragöz, öğrenci dostu, bürokrat, idealist-mesleğe adanmış temalarıyla tasvir
edildiği ortaya çıkmıştır. Tasvirler sonucunda okul yöneticisi imajlarının belirtilen tarihler
arasında büyük bir değişim göstermediği, okul yöneticilerinin XXI. yüzyılın gerektirdiği yeterliklere sahip olarak tasvirinin yeterince yapılmadığı anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, sinema, film, okul yöneticisi

Kaynakça

• Ağaoğlu, E., Altınkurt, Y., Yılmaz, K., & Karaköse, T. (2012). Okul Yöneticilerinin Yeterliklerine İlişkin Okul Yöneticilerinin ve Öğretmenlerin Görüşleri (Kütahya İli). Eğitim ve Bilim, 37(164), s. 159-175.
• Aksoyalp, Y. (2010). 21. Yüzyılda Okul Yöneticisinin Niteliği: Öğretim Liderliği. The Journal of SAU Education Faculty(20), 140-150.
• Başbuğ, Esra D. (2013). Resmi İdeoloji Sahnede. İstanbul: İletişim Yayınları
• Bazin, A. (2011). Sinema Nedir? (İ. Şener, Çev.) İstanbul: Doruk Yayınevi.
• Büyüköztürk, Ş. ve diğ. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi
• Clarke, J. (2002). Sinema Akımları: Sinema Dünyası Değiştiren Filmler. (Ç. E. Babaoglu, Çev.) İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Deborah, D. N. (2000, Aralık). Reel Teachers:A Descriptive Content Analysis of the Portrayal of American Teachers in Popular Cinema. İllinois: Northern Illinois University.
• Gökçe, F. (1994). Eğitimde Denetimin Amaç ve İlkeleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(10), s. 73-78.
• Güçhan, G. (1992). Toplumsal değişme ve Türk sineması : Kente göç eden insanın Türk sinemasında değişen profili . Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Gül, G. (2004). Birey Toplum Eğitim Öğretmen. Hasan Ali Yücel Egitim Fakültesi Dergisi(1), s. 223-236.
• Gürbüz, R., Erdem, E., & Yıldırım, K. (2013). Başarılı Okul Müdürlerinin Özellikleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi(20), 167-179.
• Hall, J. W. (2001, Mayıs). Attitudes Toward Authority in Popular Films of American Schooling: 1950s-1990s. Doktora Tezi.University of Virginia.
• Hershey-Freeman, V. (2008). The Impact of Movies on Public Perceptions of Eduational Leaders: The Perpetuation of Stereotypes and Primordial Archetypes. Doktora Tezi.Texas A&M University.
• Hesapçıoğlu, M. (2009). Türkiye’de Cumhuriyet Döneminde Eğitim Politikası ve Felsefesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi(29), 121-138.
• Kayalı, K. (1994). Yönetmenler Çerçevesinde Türk Sineması. Ankara: Ayyıldız Yayınları.
• MEB. (2016). Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği https://ogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_11/01062228_meb_ortaogretim_kurumlari_yonetmeligi_28_10_201629871.pdf adresinden alınmıştır
• Novello, M. A. (1994, Mart). The School Administrator in Popular Film. Doktora Tezi. Drake University.
• Oruç, Ş., & Sarıbudak, D. (2015). Okul Yöneticilerinin ve Öğretmenlerin Eğitim İçerikli Filmlerin Eğitim Ortamlarına Etkisine İlişkin Görüşleri. International Journal of Field Education, 1(1), s. 19-41.
• Özdemir, M. (2010). Nitel Veri Analizi: Sosyal Bilimlerde Yöntembilim Sorunsalı Üzerine Bir Çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
• Özgüç, A. (1990). Başlangıcından Bugüne Türk Sinemasında İlkler. İstanbul: Yılmaz Yaayınları.
• Özön, N. (1995). Karagözden Sinemaya 1. Ankara: Kitle Yayınları.
• Sevinç, Z. (2014, Nisan). 2000 Sonrası Yeni Türk Sineması Üzerine Yapısal Bir İnceleme. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(40), 97-118.
• Soysüren, Ali H.,Necip Y. (2017). Erken Cumhuriyet Döneminde Türk Sinemasının Ulus- Devlet Politikalarıyla İlişkisi Üzerine Bir Değerlendirme. Karadeniz. (35), 89-104.
• Suner, A.( 2006). Hayalet Ev: Yeni Türk Sinemasında Aidiyet, Kimlik ve Bellek. İstanbul: Metis Yayınları.
• TDK. (2017). Türk Dil Kurumu: www.tdk.gov.tr adresinden alınmıştır
• Tezcan, M. (1994). Toplumsal Yaşantımızda Sinema ve Halk Eğitimindeki Rolü. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 5(3), 171-204.
• Tofur, S. (2017). Hababam Sınıfı Filmi İlk Serisinin Katz’ın Yönetsel Üç Beceri Yaklaşımına Göre İncelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies. (56), 53-66
• Uğurlu, F. (1992). Edebiyat ve Sinema. Kurgu Dergisi(11), 135-151.
• Wolfrom, K. J. (2010, Aralık). Reel Principals: A Descriptive Content Analysis of the Images of School Principals Depicted in Movies from 1997-2009. Doktora Tezi. Indiana University of Pennsylvania.
• Yıldırım, A. & Hasan Ş. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. 5. baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yurdigül, A. (2014). Eğitim Olgusunun Sinematografik Anlatıdaki Yeri Üzerine Bir Yaklaşım Denemesi (“Bal” Filmi Örneği). EKEV Akademi Dergisi, 18(60), s. 487-502.