BibTex RIS Kaynak Göster

-

Yıl 2015, Cilt: 3 Sayı: 2, 15 - 22, 12.08.2015

Zeynel Arslangündoğdu , Ergün Bacak

Öz

various geographical places is in possibility. That is validated by daily use of traditional bird names. At the present time, the main portion of Turkish bird names used in scientific literature is consisting from the words translated from other languages. In this study; the amount of exposition of Turkish bird names from foreign languages were evaluated. Thus, attempt has been done to make a contribution to nomination of birds. In this study, initially Latin names of the names of 475 common bird species in our country were assumed as a pivotal point and then English, German and Turkish bird names were listed from databases and commonly used scientific sources. The bird names classified according to whether they are formed from one, two, three, and four or from five words in related languages. Besides, the frequencies of bird names determined. As a conclusion we detected that; bird names in Turkish mainly formed from repeatedly used words and 267 words used for 475 bird species in scientific literature. We determined that 35% and 23% of words were translated from English and German respectively. Only limited amount of bird names were derived from traditional bird name pool

Anahtar Kelimeler

Bird names traditional bird names denomination

Kaynakça

  • Arslangündoğdu, Z., 2005. İstanbul-Belgrad Ormanı’nın Ornitofaunası Üzerinde Araştırmalar. İ.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi XIII + 234.
  • Arslangündoğdu, Z., 2011. Karatavuk’un Yöresel İsimleri. Avrasya Terim Dergisi, 2013, 1 (1): 30-39.
  • Bacak, E., Özkoç, Ö. Ü., Bilgin, S. ve Beşkardeş, V., 2015. İstanbul Kuşları. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, I. Bölge Müdürlüğü, İstanbul, 302 s., ISBN: 978-605-4610-80-8.
  • Bozkaplan, Ş. A., 1992. Türkiye Türkçesi Ağızlarında Kuş İsimleri ve Onların Sistematiği. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1987. Ankara, 43-79.
  • Ergene, S., 1945. Türkiye Kuşları. İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Monografileri, Sayı 4, Kenan Matbaası, İstanbul, XX+361 sayfa +104 Tablo.
  • Ergüzel, M. M., 2009. Kitab-ı Baz-name-i Padişahı. Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 384 s., ISBN: 978-975-16-2196-2.
  • Ertan, A., 2008. Türkiye’yi Kuşlarla Gezelim. Arkeoloji ve Sanat Yayınları, Doğa Gözcüleri Derneği, Mas Matbaacılık, İstanbul.
  • Gill, F ve D Donsker (Eds). 2015. IOC World Bird List (V 5.3). doi :10.14344/IOC.ML.5.3.
  • Heinzel, H., R., Fitter, ve J. Parslow, 2001. Türkiye ve Avrupa’nın Kuşları (Kuzey Afrika ve Ortadoğu dahil). (Çeviren: Kerim Ali Boyla), Doğal Hayatı Koruma Derneği, İstanbul, ISBN: 975-940-982-8.
  • Kasparek, M. ve Bilgin, C., 1996. Kuşlar (Aves), (In: Kence, A. ve Bilgin C.) Türkiye Omurgalılar Tür Listesi, TÜBİTAK, Ankara, 26-87.
  • Kirwan, G.M., Martins, R.P., Eken, G. and Davidson, P., 1999. Checklist of the Birds of Turkey. Sandgrouse, Supplement 1. OSME, Sandy.
  • Kirwan, G. M., Boyla, K. A., Castell, P., Demirci, B., Özen, M., Welch, H. ve Marlow, T. 2008. The Birds of Turkey. Helm Field Guides, London, 512 s.
  • Kiziroğlu, İ., 1989. Türkiye’nin Kuşları. O.G.M. Eğitim Dairesi Başkanlığı Matbaası, Ankara, 314 s.
  • Kiziroğlu, İ., 2009. Türkiye Kuşları Cep Kitabı. Ankamat Matbaası, Ankara, 564 s., ISBN: 975-7460-01-X.
  • Kummerloeve, H., 1962. Weitere Untersuchungen über die türkische Vogelwelt (ausgenommen Sumpt- und Wasservögel), İ.Ü. Fen Fakültesi Mecmuası, Seri B, 27 (3-4), 165-228.
  • Kummerloeve, H. ve G. Niethammer, 1934. Beitraege zur Kenntnis der Avifauna Kleinasiens Paphlagonien und Galatien), Journal Ornitologie, 82: 505-552.
  • Oksay, S., 2009. Türkiye’de Yayınlara Dayalı Kuş Gözlemciliği ve Bilimin (Ornitoloji) Öznel Kronolojisi. http://www.trakus.org/kods_bird/uye/?fsx, Yayınlar. (Ziyaret tarihi: 21/12/2012).
  • Ross, E. D., 1994. Kuş İsimlerinin Doğu Türkçesi, Mançuca ve Çince Sözlüğü. (Çeviren: Emine Gürsoy-Naskali). Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları: 605, Ankara, 1994.
  • Sevgi, O., 2004: Fen Bilimleri Sözlüklerinde Türkçe Kelime Kullanımı. V. Türk Dil Kurultayı 20-26 Eylül 2004 Ankara, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları:855/1, sayfa:2667-2686.
  • Sözen, M., Erturhan, M., Boyla, K.A., Tozsin, T. ve Soydaş, M., 2015. Zonguldak Kuşları. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Gökçe Ofset Matbaa, Ankara, 426 s., ISBN: 978-605-4610-77-8.

Türkçe Kuş İsimlendirilmesinde Yabancı Dil Etkilerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2015, Cilt: 3 Sayı: 2, 15 - 22, 12.08.2015

Zeynel Arslangündoğdu , Ergün Bacak

Öz

Türkçe kuş isimlerinin kökeni Orta Asya’ya dayanmakta olup, 7. yüzyıldan kalma eserlerin bulunduğu zengin bir kültüre sahiptir. Tarihinde bu zenginliğe sahip olmasının etkisiyle bugün halen geleneksel kuş isimleri kullanılmaktadır. Günümüzde asıl Türkçe kuş isim kullanımı diğer dillerden Türkçeye tercüme şeklinde kullanılan isimler ve daha az olarak bağımsız üretilmiş isimler yer almaktadır. Bu çalışmada Türkçe kuş isimlerinin kullanımları değerlendirilmiş ve yeniden isimlendirilme yaklaşımına farklı yönleriyle katkı sağlamayı amaçlamıştır. Ülkemizde görülen 475 kuş türünün önce Latinceleri baz alınarak, çeşitli kaynaklardan İngilizce, Almanca ve Türkçe isimler listeleri oluşturulmuştur. Çalışmada dillere göre kuş isimleri sözcük sayılarına göre sınıflandırılmış ve sıklıkları belirlenmiştir. Sözcük sayılarının belirlenmesinde kuş adları sözcüklere ayrılmıştır. Sonuç olarak Türkçe kuş isimlerinin kelime tekrarına dayandığı ve 475 kuş türü için 267 kelime kullanılmıştır. Kuş isimlerinde yabancı dillerden çevirme oranı azalsa dahi, Türkçe kuş isimlerinin İngilizceden (%35) ve Almancadan (%23) çevrilmiştir. Ayrıca geleneksel kuş isimlerinden yararlanma sınırlı olmuştur. Kuş uzmanlarının geleneksel kuş isimlerinin derlenmesinde daha etkin olmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Kuş isimleri geleneksel kuş isimleri isimlendirme

Kaynakça

  • Arslangündoğdu, Z., 2005. İstanbul-Belgrad Ormanı’nın Ornitofaunası Üzerinde Araştırmalar. İ.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi XIII + 234.
  • Arslangündoğdu, Z., 2011. Karatavuk’un Yöresel İsimleri. Avrasya Terim Dergisi, 2013, 1 (1): 30-39.
  • Bacak, E., Özkoç, Ö. Ü., Bilgin, S. ve Beşkardeş, V., 2015. İstanbul Kuşları. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, I. Bölge Müdürlüğü, İstanbul, 302 s., ISBN: 978-605-4610-80-8.
  • Bozkaplan, Ş. A., 1992. Türkiye Türkçesi Ağızlarında Kuş İsimleri ve Onların Sistematiği. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1987. Ankara, 43-79.
  • Ergene, S., 1945. Türkiye Kuşları. İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Monografileri, Sayı 4, Kenan Matbaası, İstanbul, XX+361 sayfa +104 Tablo.
  • Ergüzel, M. M., 2009. Kitab-ı Baz-name-i Padişahı. Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 384 s., ISBN: 978-975-16-2196-2.
  • Ertan, A., 2008. Türkiye’yi Kuşlarla Gezelim. Arkeoloji ve Sanat Yayınları, Doğa Gözcüleri Derneği, Mas Matbaacılık, İstanbul.
  • Gill, F ve D Donsker (Eds). 2015. IOC World Bird List (V 5.3). doi :10.14344/IOC.ML.5.3.
  • Heinzel, H., R., Fitter, ve J. Parslow, 2001. Türkiye ve Avrupa’nın Kuşları (Kuzey Afrika ve Ortadoğu dahil). (Çeviren: Kerim Ali Boyla), Doğal Hayatı Koruma Derneği, İstanbul, ISBN: 975-940-982-8.
  • Kasparek, M. ve Bilgin, C., 1996. Kuşlar (Aves), (In: Kence, A. ve Bilgin C.) Türkiye Omurgalılar Tür Listesi, TÜBİTAK, Ankara, 26-87.
  • Kirwan, G.M., Martins, R.P., Eken, G. and Davidson, P., 1999. Checklist of the Birds of Turkey. Sandgrouse, Supplement 1. OSME, Sandy.
  • Kirwan, G. M., Boyla, K. A., Castell, P., Demirci, B., Özen, M., Welch, H. ve Marlow, T. 2008. The Birds of Turkey. Helm Field Guides, London, 512 s.
  • Kiziroğlu, İ., 1989. Türkiye’nin Kuşları. O.G.M. Eğitim Dairesi Başkanlığı Matbaası, Ankara, 314 s.
  • Kiziroğlu, İ., 2009. Türkiye Kuşları Cep Kitabı. Ankamat Matbaası, Ankara, 564 s., ISBN: 975-7460-01-X.
  • Kummerloeve, H., 1962. Weitere Untersuchungen über die türkische Vogelwelt (ausgenommen Sumpt- und Wasservögel), İ.Ü. Fen Fakültesi Mecmuası, Seri B, 27 (3-4), 165-228.
  • Kummerloeve, H. ve G. Niethammer, 1934. Beitraege zur Kenntnis der Avifauna Kleinasiens Paphlagonien und Galatien), Journal Ornitologie, 82: 505-552.
  • Oksay, S., 2009. Türkiye’de Yayınlara Dayalı Kuş Gözlemciliği ve Bilimin (Ornitoloji) Öznel Kronolojisi. http://www.trakus.org/kods_bird/uye/?fsx, Yayınlar. (Ziyaret tarihi: 21/12/2012).
  • Ross, E. D., 1994. Kuş İsimlerinin Doğu Türkçesi, Mançuca ve Çince Sözlüğü. (Çeviren: Emine Gürsoy-Naskali). Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları: 605, Ankara, 1994.
  • Sevgi, O., 2004: Fen Bilimleri Sözlüklerinde Türkçe Kelime Kullanımı. V. Türk Dil Kurultayı 20-26 Eylül 2004 Ankara, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları:855/1, sayfa:2667-2686.
  • Sözen, M., Erturhan, M., Boyla, K.A., Tozsin, T. ve Soydaş, M., 2015. Zonguldak Kuşları. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Gökçe Ofset Matbaa, Ankara, 426 s., ISBN: 978-605-4610-77-8.
Toplam 20 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Zeynel Arslangündoğdu

Ergün Bacak Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 12 Ağustos 2015
Yayımlandığı Sayı Yıl 2015 Cilt: 3 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Arslangündoğdu, Z., & Bacak, E. (2015). Türkçe Kuş İsimlendirilmesinde Yabancı Dil Etkilerinin Değerlendirilmesi. Avrasya Terim Dergisi, 3(2), 15-22.
 Kapak Resmi İndir


 

ISSN: 2147-7507

Avrasya Terim Dergisi