Çevre Terimlerinin Bilinme Düzeyinin Belirlenmesine Yönelik Bir Çalışma

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 2, 39 - 53, 31.08.2021

Gülşah Çobanoğlu , Ezgi Özen , Elif Özkök Damla Yayman Ahmet Özcan Tuğçe Kaan Ahmed Ali Al-amoody

https://doi.org/10.31451/ejatd.917117

Cited By: 2

Öz

Günümüzde artan çevre sorunları nedeniyle günlük hayatımızda çevreyle ilgili konularda kullanılan terimler de artmıştır. Çevre kirlenmesinin sebep olduğu küresel ısınma ve iklim değişikliği günümüzün en önemli başlığı haline gelmiştir. Çevre konuları üzerine toplumsal farkındalık oluşturulması ve doğru bilginin yayılması önem kazanmıştır. Anket (sormaca) tekniği ile yapılan bu çalışma, seçilen bazı terimler aracılığıyla kişilerin çevresel konular hakkındaki farkındalığını ortaya koymak amacıyla planlanmıştır. Bu terimlerin bilinme düzeyinin ölçülmesi ve terim hakkındaki bilginin hangi kaynaklardan alınmış olduğunun tespit edilmesine yönelik olarak elektronik ortamda gerçekleştirilen bir anket hazırlanmıştır. Geniş anlamda çevre bilimlerinde sıklıkla kullanılan 50 adet Türkçe terim için; bilinirlik düzeyi ve bilgi kaynakları seçenekler halinde sorulmuştur. İnternet üzerinden çevrimiçi uygulama yöntemiyle Türkiye genelinde çeşitli illerden 500 kişinin katılımı sağlanmıştır. Sonuçlar tüm katılımcıların yanıtları göz önüne alınarak istatistiksel olarak değerlendirilmiştir. Toplumdaki bilinirlik düzeyi en yüksek terimlerin “açıklayacak kadar bilgim var” seçeneğine göre, fotosentez, erozyon ve küresel ısınma; bilinme düzeyi en az olan terimlerin ise “hiç rastlamadım” seçeneğine göre ötrofikasyon, antropojenik ve pasif bina olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte katılımcıların bilgi edinme kaynakları arasında, en çok kullandığı bilimsel makale/kitap, en az ise gazete/dergi olduğu belirlenmiştir. Bu çalışmanın gelecek nesillerin çevresel farkındalık kazanmasına, çevre terimlerinin bilinirliğinin artırılmasına ve bilgilendirici kaynakların doğru biçimde kullanılmasına katkısı olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Çevre terimleri, Toplumsal farkındalık, Sosyal medya, Anket

A Study On Determining The Level of Knowledge of Environmental Terms

Öz

Due to the increasing environmental problems, terms used in environmental issues in our daily life have also increased. Global warming and climate change caused by environmental pollution has become the most important topic of our day. Creating social awareness on environmental issues and spreading correct information has gained importance. This study, carried out with questionnaire (questioning) technique, was planned to reveal the awareness of people about environmental issues through some selected terms. An electronic questionnaire was prepared to measure the level of knowledge of these terms and to determine from which sources the information about the term was obtained. For 50 Turkish terms commonly used in environmental sciences in a broad sense; the level of awareness and information sources were asked in options. Turkey via the Internet through online application method is provided for the participation of 500 people from various provinces throughout the country. The results were evaluated statistically, taking into account the responses of all participants. According to the option “I have enough information to explain” the terms with the highest level of awareness in the society, photosynthesis, erosion and global warming while the terms with the least level of awareness were eutrophication, anthropogenic and passive building according to the option “I have never encountered”. In addition, the most used information source by the participants was determined as scientific articles/books and the least used newspaper/magazine source. This study will contribute to the future generations to gain environmental awareness, to increase the awareness of environmental terms, and to the correct use of informative resources.

Anahtar Kelimeler

Environmental Terms, Awareness, Information Resources

Kaynakça

• Akanyeti, İ. ve Kazımoğlu, Ç., 2019. Üniversite Öğrencilerinin Katı Atık Kirliliği ve Yönetimi Konusundaki Farkındalıkları ve Davranışlarına Eğitimin Etkileri. Folklör edebiyat dergisi, 25(97): 129-146.
• Atalay, M.E., Mercan, B., Bayam, N.A. ve Sevgi, O., 2017. Terim Kullanımının Lise Öğrencilerinin Biyoloji Konularını Anlamasına Etkileri. Avrasya Terim Dergisi, 5(2): 52-73.
• Bostancıoğlu, D., Varol Saraçoğlu, G. ve Öztürk, M., 2017. Öğrencilerin Çevre Farkındalık ve Tutum düzeyleri ve bunları etkileyen faktörlerin araştırılması. Akademik Bakış Dergisi, (Mart - Nisan 2017) 60: 266-278.
• Çabuk, B. ve Karacaoğlu, C., 2003. Üniversite Öğrencilerinin Çevre Duyarlılıklarının İncelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36(1-2): 189-198.
• Çakır, A. ve Aydoğdu, B., 2016. Çevre Sorunları Konusunun Öğretiminde Karikatür Kullanımının Öğrencilerin Akademik Başarılarına Ve Çevreye Yönelik Tutumlarına Etkisi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi (BAED), 07(14): 102-116.
• Çepel, N., 1996. Çevre Koruma ve Ekoloji Terimleri Sözlüğü. Tema Vakfı, İstanbul.
• Çetin, O. ve Yalçınkaya, E., 2018. Çevresel Farkındalığına İlişkin Bir Ölçek Geliştirme Çalışması. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 4(1): 14-26.
• Doygun, H., Kaya, N. ve Ekşi, I., 2020. Üniversite Öğrencilerinin Küresel Isınmaya Yönelik Bakış Açılarının Q Metodoloji Yardımıyla İncelenmesi. Turkish Journal of Forest Science, 4(2): 302-313.
• Güven, E. ve Aydoğdu, M., 2012. Çevre Sorunlarına Yönelik Farkındalık Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Öğretmen Adaylarının Farkındalık Düzeylerinin Belirlenmesi. Journal of Teacher Education and Educators Öğretmen Eğitimi ve Eğitimcileri Dergisi, 1(2): 185-202.
• Karahan, M., Görgün, B. ve Oktay, A., 2017. Üniversite Öğrencilerinin Yeşil Pazarlama Ve Çevre Farkındalık Düzeyleri: Fırat Üniversitesi Örneklemi. Fırat Üniversitesi Harput Araştırmaları Dergisi, 4(2): 57-76.
• Karakoyun, F. ve Kabak, M.T., 2008. Web Anketin Yararları Ve Bir Uygulama Örneği Olarak Fizik Tutum Ölçeğine Uygulanması. D.Ü.Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi 11, 129-141.
• Kocalar, A. ve Balcı, A., 2013. Coğrafya Öğretmen Adaylarının Çevre Okuryazarlılık Düzeyleri. International Journal of Social Science Research, 2(1): 15-49.
• Kurt Konakoğlu, S.S., 2020. Üniversite Öğrencilerinin Çevre Konularında Farkındalık, Bilinç ve Duyarlılık Seviyesinin Belirlenmesine Yönelik Bir Çalışma: Amasya Üniversitesi Kentsel Tasarım ve Peyzaj Mimarlığı Bölümü Örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 11(2): 130-141.
• Özbebek Tunç, A., Akdemir Ömür, G. ve Düren, A.Z., 2012. Çevresel Farkındalık. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, (Ekim 2012) 47: 227-246.
• Öztürk, M., 2017. Ulaşım kaynaklı hava kirliliğinin sağlık üzerine etkileri, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Ankara.
• Polat, B. ve Sevgi, O., 2019. Bazı Ekoloji Terimlerinin Kamuoyu Tarafından Bilinme Düzeylerinin Analizi. Avrasya Terim Dergisi, 7(2): 35-46.
• Sevgi, O., 2014. Ekoloji Yayınlarının Başlıklarında Kullanılan Terimlerin Belirlenmesi Ve Zamana Göre Değişimlerinin Analizi. Avrasya Terim Dergisi, 2(2): 36-53.
• Sevgi, O., 2015. Ecology Teriminin Türkçe Karşılıkları Üzerine Bir Değerlendirme. Avrasya Terim Dergisi, 3(1): 27-46.
• Sevgi, O., 2020a. Canlı Çeşitliliği Teriminin Kullanımları Üzerine İnceleme. Avrasya Terim Dergisi, 2020, 8(3): 146-156.
• Sevgi, O., 2020b. Yeşil Terimler Ve Anlamları. Avrasya Terim Dergisi, 8(1): 44-61.
• Yalım, F. ve Kurban, S., 2013. Kentlerde Çevre Bilincinin Oluşturulması Sürecinde Bir Halkla İlişkiler Aracı Olarak Festivallerden Yararlanılması: İstanbul Ecofest'e Katılanlar Üzerine Bir Araştırma. Selçuk İletişim, 7(4): 81-93.
• Yapraklı, T.Ş. ve Mutlu, M., 2021. Ekolojik Okuryazarlığın, Çevreye Yönelik Tutumun Ve Sübjektif Normların Çevre Dostu Tüketim Davranışına Etkisi. Verimlilik Dergisi, 1: 61-81.
• Yurtseven, E., Vehid, S., Köksal, S. ve Erdoğan, M.S., 2010. İstanbul Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Öğrencilerinin Çevresel Riskler Konusundaki Duyarlılıkları. F.Ü.Sağ.Bil.Tıp Derg., 20(3): 193-199.
• TDK- Türk Dil Kurumu Sözlükleri, 2019, https://sozluk.gov.tr.
• Türkiye Çevre Sorunları Ve Öncelikleri Değerlendirme Raporu (2019 yılı verileriyle), 2020. Düzenleyen; T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Çevre Envanteri ve Bilgi Yönetimi Dairesi Başkanlığı Veri Değerlendirme Şube Müdürlüğü. Yayın No.47, Ankara.