Fizik Öğretmeni Adaylarının Elektrik Konusunda Bazı Kavramlara Ait Metaforik Algıları

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 1, 64 - 90, 01.06.2018

Havva Sibel Kurt , Musa Sarı

https://doi.org/10.32433/eje.419830

Cited By: 3

Öz

 

Bu araştırmanın amacı, Fizik Öğretmeni adaylarının Elektrik konusunda 10
temel kavrama ait metaforik algılarını ortaya çıkarmaktır. Bu kavramlar,
“elektron”, “proton”, “elektrik alanı”, “yük”, “iletken”, “yalıtkan”, “yarı
iletken”, “akı”, “manyetik alan” ve “kondansatör” kavramlarıdır. Araştırma, bir Devlet Üniversitesinin, Eğitim
Fakültesi 3. Sınıf Fizik Öğretmeni adayları ile 2016-2017 eğitim-öğretim
yılında gerçekleştirilmiştir. Öğrencilere, “Kavram…’dir.  Çünkü…” soru kalıbı açık uçlu olarak
sunularak kendi metaforik algıları ortaya çıkarmak istenmiş, çünkü ifadesi ile
oluşturdukları bu metaforları dayanaklandırmaları
beklenmiştir. 10 gönüllü öğretmen adayı ile gerçekleşen bu araştırmada,
nitel analiz tekniklerinden betimleme tekniğine başvurulmuştur. Araştırmanın ikinci bölümü, 4 hafta süren mülakattan
oluşmaktadır. Bu mülakata, araştırmanın birinci bölümünde verdikleri
cevapların tutarlılığı açısından seçilen 4 öğretmen adayı gönüllü olarak
katılmıştır. Mülakatta öğretmen adaylarının, sorulara verdikleri cevapların
derinlemesine incelenmesi yapılmak istenmiş bu amaçla sorular alt problemlerle
desteklenerek sunulmuştur. Bulgular ses kaydı cihazıyla 4 hafta boyunca
kaydedilmiştir. Araştırmanın sonunda, Fizik Öğretmeni adaylarının, her kavrama
ait kendi metaforlarının dağılımı, frekans analiziyle gösterilmiştir. Bu
frekans analizleri ile oluşturulan grafikler, 10 temel kavram için ayrı ayrı
çizilmiştir. Araştırmanın sonucunda 93 adet metafor bulunmuştur. Bu
metaforlar, nesneye ait özellikleri çağrıştırma, kişiye ait özellikleri
çağrıştırma ve soyut kavramlara ait özellikleri çağrıştırma özellikleri
açısından 3 gruba ayrılmıştır. Araştırmanın sonuçları, ülkemizde ve dünyada
yapılan araştırmalar ile karşılaştırılmış, farklar ve benzerlikler ortaya
çıkarılmıştır.

Anahtar Kelimeler

metaforlar, fizik eğitimi

Metaphorical Perceptions of Physics Teacher Candidates about Some Concepts of Electricity

Öz

Purpose of this study is to reveal the metaphorical perceptions of the Physics
Teacher candidates regarding the 10 basic concepts of electricity. These concepts
are “electron, proton, electric field, charge, conductor, non-conductor, semiconductor,
flux, magnetic field and condenser.” The research study was conducted
in 2016-2017 academic year with the 3rd grade Physics Teacher candidates studying
in Education Faculty of a State University. Students were directed the open-ended
question as “This concept is …Because…” with the aim of revealing their
metaphorical perception and thy were expected to base their metaphorical
perceptions in the because part. In the research carried out with 10 voluntary
teacher candidates, descriptive method was used among the qualitative analysis
techniques. The second part of this study consists of an interview which lasts 4
weeks. 4 teacher candidates, who were selected in terms of the consistency of their
answers given in the first part, attended to the interview. In the interview, it is
requested to deeply analyze the answers given by teacher candidates. Therefore,
questions were presented by supporting them with sub-problems. Findings had
been recorded for 4 weeks. At the end of the study, 93 metaphors were found.
These metaphors were divided into 3 groups in terms of their ability to associate
the features of the object, to associate the features of the person and to associate the
features of the abstract concepts. The results of the research were compared to the
researches done in our and other countries and similarities and differences had
been revealed. 

Anahtar Kelimeler

Metaphors, physics education, electricity

Kaynakça

• Arslan, M. M. ve Bayrakcı, M. (2006, Yaz). Metaforik düşünme ve öğrenme yaklaşımının eğitim-öğretim açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, Sayı 171, (100-108).https://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/171/171/8.pdf adresinden elde edilmiştir.
• Aubusson, P. J., Harrison, A.G. ve Ritchie, S. M. (2006). Metaphor and analogy in science education. Netherlands: Springer
• Brookes, D.T. (2006). The role of language in learning physics (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Rutgers, The State University in New Jersey, New Brunswick.
• Brookes, D.T ve Etkina, E. (2007, Mayıs). Conceptual metaphor and functional grammar to explore how language used in physics affects student learning. Physcial Review Special Topics- Physics Education Research, 3(1-16). Doi: 10.1103/PhysRevSTPER.3.010105
• Brookes, D.T ve Etkina, E. (2009, Haziran). “Force”, ontology, and language. Physcial Review Special Topics- Physics Education Research, 5(1-13). Doi: 10.1103/PhysRevSTPER.5.010110
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, K.E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma teknikleri. Ankara: Pegem Akademi
• Çalışkan, N. (2009). Metaforların izinde bir yazarın kavramlar dünyasına giriş: Cemil Meriç’in Bu Ülke’ sinde kitap metaforları. Dil Araştırmaları, 4(Bahar), 87-100. https://dilarastirmalari.com/files/Dil_Arastirmalari_sayi04_Caliskan_87_100.pdf adresinden elde edilmiştir.
• Çapan, B. E. (2010). Öğretmen adaylarının üstün yetenekli öğrencilere ilişkin metaforik algıları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(12), 140-154.http://www.sosyalarastirmalar.com/cilt3/sayi12pdf/eraslan_bahtiyar.pdf adresinden elde edilmiştir.
• Ergen, B., & Yelken, T. Y. (2015). İlkokul 3. Sınıf öğrencilerinin teknoloji kavramına ilişkin metaforik algıları. The Journal of Academic Social Science Studies, 39 (Autumn III), 509-527. http://www.jasstudies.com/Makaleler/286586092_34-Öğretmen%20Binnur%20ERGEN.pdf elde edilmiştir.
• Gilbert, J. K. ve Boulter, C. J. (2000). Developing models in science education. Netherlands: Academic Publishers
• Hesse, M. (1963). Models and analogies in science. London: Sheen and Ward
• Jones, R.S (1934/1982). Physics as metaphor. America: Universtiy of Minnesota
• Kalyoncu, R. (2012). Görsel sanatlar öğretmeni adaylarının “öğretmenlik” kavramına ilişkin metaforları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(20), 471-484.
• Karasar, N. (1999). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın
• Kesercioğlu, T., Yılmaz, H., Çavaş, P. H. ve Çavaş, B. (2004). İlköğretim fen bilgisi öğretiminde analojilerin kullanımı: “örnek uygulamalar”. Ege Eğitim Dergisi (5): 35-44. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/57105 adresinden elde edilmiştir.
• Kurt, H. S. (2010). Kuantum fiziğinde kullanılan metaforların öğrencilerin fizik algısı üzerine etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kurt, H. S. ve Sarı, M. (2013). Kuantum fiziğinde kullanılan metaforların öğrencilerin fizik algısı üzerine etkisi. Milli Eğitim Dergisi, 42(198), 219-235.http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/198.pdf adresinden elde edilmiştir.
• Kurt, H. S. ve Sarı, M. (2017). Fizik eğitiminde metafor ve analoji arasındaki farklar üzerine bir meta-analiz araştırması, Eurosia Summit, Ejons Internaitonan Congress on Mathematic-Engineering and Natural Sciences Sempozyumu bildiriler kitabı içinde (ss. 80-81). Ankara: Avrasya Zirvesi
• Lakoff, G. ve Johnson M. (1980). Metaphors we live by. Chicago: University of Chicago Press.
• Lakoff, G. ve Johnson M. (2005). Metaforlar, hayat anlam ve dil. (G.Y. Demir, Çev.) İstanbul: Paradigma.
• Pulaczewska, H. (1999). Aspects of metaphor in physics-examples and case studies. Tübingen: Niemeyer
• Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/256272 adresinden elde edilmiştir.
• Şahin, Ş., & Baturay M.H. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin internet kavramına ilişkin algılarının değerlendirilmesi: Bir metafor analizi çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(1), 177-192.
• Tortop, H. S. (2013). Öğretmen adaylarının üniversite hocası hakkındaki metaforları ve bir değerlendirme aracı olarak metafor. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 3(2), 153-160. https://www.researchgate.net/publication/260798267_Ogretmen_Adaylarinin_Universite_Hocasi_Hakkindaki_Metaforlari_ve_Bir_Degerlendirme_Araci_Olarak_Metafor adresinden elde edilmiştir.
• Ural, A. ve Kılıç, İ. (2006). Bilimsel araştırma süreci ve spss ile veri analizi. Ankara: Detay Yayıncılık
• Uygun, M. A. (2015). Öğretmen adaylarının geleneksel müzik türlerine ilişkin algıların metaforlar aracılığıyla incelenmesi. AKÜ AMADER, 1(1), 1-16. DOI NO: 10.5578/AMRJ.8905
• Willison, J. W. Ve Taylor, P. C. (2006). Complementary epistemologies of science teaching. Metaphor and analogy in science education (25-35). Netherlands: Springer