ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜTSEL ÇEKİCİLİK İLE İŞ DOYUMU ALGILARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 20, 295 - 309, 30.11.2021

Zülfü Demirtaş , Hanifi Çaçan

Öz

Eğitim örgütlerinde bireylerin yaptıkları işten memnun olmaları adına doyum elde etmeleri, o örgüte olan bağlılığına ve dolayısıyla örgütten ayrılmamasında çok önemli bir etkendir. Bir örgütün çekici olması, örgütün bireyleri çekmesinde ve örgütteki bireylerin de o örgütten ayrılmasını engelleyici özelliğe sahiptir. Bu çalışma, öğretmenlerin İş Doyumu algıları ile Örgütsel Çekicilik algıları arasında bir ilişki olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Değişkenler arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığı sınandığı için tarama modellerinden biri olan ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Bu amaçla 2020-2021 eğitim öğretim yılında Diyarbakır merkez Yenişehir ve Bağlar ilçelerinde 300 öğretmenden elde edilen veriler ile çalışma yapılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, “İş Doyumu Ölçeği” ile “Örgütsel Çekicilik Ölçeği” kullanılmıştır. Elde edilen bulgular, araştırmada Öğretmenlerin Örgütsel Çekicilik algıları ile İş Doyumları arasında orta düzeyde pozitif yönde anlamlı ilişkiler olduğunu göstermiştir. Araştırma sonuçlarında, liselerde görev yapan öğretmenlerin örgütsel çekicilik ile iş doyumu algıları yüksek bulunmuştur. Öğretmenin, öğretmen olmaktan memnun olması, işten doyum elde etmesini sağlayan en önemli etken olduğu; o okulun çalışmak için saygın bir yer olması da okulun çekiciliğinde en önemli etken olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çekicilik, örgütsel çekicilik, doyum, iş doyumu

Kaynakça

• Aiman-Smith, L., Bauer, T. N., & Cable D. M. (2001). Are you attrected? Do you intend to pursue? A recruiting policy-capturing study. Journal of Business and Psychology, 16(2), 219-237. https://link.springer.com/article/10.1023/A:1011157116322. (04.12.2020)
• Akçay, A. D. (2012). Araçsal ve Sembolik özellikler kapsamında otel işletmelerinin örgütsel çekiciliği (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Akman, Y., & Özdemir, M. (2018). Örgütsel Çekicilik, Örgütsel İmaj ve Örgütsel Sadakat Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi: Öğretmenler Üzerine Bir Araştırma. Eğitim ve Bilim, 44(198). http://eb.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/7928 (29.05.2021)
• Arbak, Y., & Yeşilada, T. (2003). Örgüt kişi uyumu ve örgütsel çekicilik: Hangi kişiler ne tür örgütleri daha çekici bulur? İstanbul Kültür Üniversitesi Dergisi, 3, 23-37. http://hdl.handle.net/11413/263 (22.12.2020)
• Ateg, M., Andersson, I-M., & Rosen, G. (2009). Change processes for attractive work in small manufacturing companies. Human Factors and Ergonomics in Manufacturing, 19 (1): 35–63. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1002/hfm.20133 (08.11.2020)
• Azimi, M., & Akan, D. (2019). Öğretmenlerin iş doyumu düzeyleri. Ulusal Eğitim Akademisi Dergisi, 3(2), 126-138. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/828340 (03.01.2021)
• Bakanauskiene, I., Bendaraviciené, R., & Barkauské, L. (2017). Organizational attractiveness: An empirical study on employees attitudes in lithuanian business sector. Problems and Perspectives in Management, (15, Iss.2), 4-18. https://www.researchgate.net/publication/317421949_(14.02.2021)
• Bateman, T. S., & Organ, D. W. (1983). Job satisfaction and the good soldier: The relationship between affect and employee “citizenship”. Academy of Management Journal, 26(4), 588. https://www.researchgate.net/publication/239666818_ (18.01.2021)
• Başaran, İ. E. (1991). Örgütsel davranış: İnsanın üretim gücü. Ankara: Gül Yayınevi
• Boztepe, H. (2014). Kurumsal çekicilik kavramı ve kurumsal çekicilik unsurlarının algılanan önemini tespit etmeye yönelik bir araştırma. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (46), 1-21. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/213116 (25.12.2020)
• Coşkun, A. E., & Akcan, A. F. (2018). Kurumsal yönetişim ilkelerinin benimsenmesinin örgütsel çekiciliğe etkisi. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1), 64-75 https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/497990 (25.01.2021)
• Demirtaş, Z. (2010). Teachers’ job satisfaction levels. Procedia Social and Behavioral Sciences, 9, 1069–1073. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S187704281002392X (14.04.2021)
• Demirtaş, Z., & Ersözlü, A. (2010). Liselerde görev yapan öğretmenlerin iş doyumu düzeyleri. Education Sciences, 5 (1), 199-209. https://dergipark.org.tr/tr/pub/nwsaedu/issue/19825/212370 (27.04.2021)
• Demirtaş, Z., & Alanoğlu, M. (2015). Öğretmenlerin karara katılımı ve iş doyumu arasındaki ilişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 83-100. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1489266. (27.04.2021)
• Dikmen, A. A. (1995). İş doyumu ve yaşam doyumu ilişkisi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 50(03).116. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/36416 (04.02.2021)
• Filiz, Z. (2014). Öğretmenlerin iş doyumu ve tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 10(23), 157-172. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1129949. (12.03.2021)
• Güler, M., & Basım, H. N. (2015). Adayların kuruma katılma niyetlerinde örgütsel çekicilik ve kurumsal itibarın etkisi. İş ve İnsan Dergisi, 2(2), 115-126. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/359270. (17.03.2021)
• Ho, C.L. & Au, W.T. (2006). Teaching satisfaction scale: Measuring job satisfaction of teachers. Educational and Psychological Measurement, 66, 172-185. https://sci-hub.se/10.1177/0013164405278573. (12.11.2020)
• Hoy, W. K. & Miskel, C. G. (2010). Educational administration theory, research and practice. Nobel yayın ve Dağıtım. Highhouse, S., Lievens, F., & Sinar, E. F. (2003). Measuring attraction to organizations. Educational and Psychological Measurement, 63(6), 986-1001. https://www.researchgate.net/publication/233990486. (21.01.2021)
• Kristof-Brown, A. L., Zimmerman, R. D., & Johnson, E. C. (2005). Consequences of Individuals’ Fit at Work: A Meta-Analysis of Person-Job, Person-Organization, Person-Group, and Person-Supervisor Fit. Personnel Psychology,2005, 58(2), 281-342. https://sci-hub.se/10.1111/j.1744-6570.2005.00672.x (15.02.2021)
• Karasar, N. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayıncılık. 35. Basım
• Lievens, F., Van Hoye, G., & Schreurs, B. (2005). Examining the relationship between employer knowledge dimensions and organizatioanl attractiveness: An application in a military context. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 78(4), 553-572. https://www.researchgate.net/publication/233990479 (21.01.2021)
• Mazhar, A. (2017). The effect of organizational characteristics on organizational attractiveness: The moderating role of personality. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi. Sakarya
• Özüçağlayan, H. N. (2015). İş zenginleştirmenin örgütsel çekicilik üzerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Özdamar, K. (1999). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi 1. Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Polatçı S., Ardıç K., & Koç M. (2014). Farklı bir bakış açısından iş ve yaşam doyumu algılanan örgütsel destek ve örgütsel bağlılığın etkileri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(1):267-287. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/368202 (07.02.2021)
• Shamma, H. M. (2012). Toward a comprehensive understanding of corporate reputation: concept, measurement and implications, International Journal of Business and Management, 7, 16. http://www.ccsenet.org/journal/index.php/ijbm/article/view/16363 (15.11.2020)
• Şahin, İ. (2013). Öğretmenlerin iş doyumu düzeyleri. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 142-167. https://www.researchgate.net/profile/Idris-Sahin/publication/281612814 (29.02.2021)
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (Sixth edition). United States: Pearson Education.
• Taşdan, M., & Tiryaki, E. (2010). Özel ve devlet ilköğretim okulu öğretmenlerinin iş doyumu düzeylerinin karşılaştırılması. Eğitim ve Bilim, 33(147), 54-70. http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/687/137 (19.04.2021)
• Tsai, W.C., & Yang, I. W. F. (2010). Does image matter to different job applicants ? The influences of corporate image and applicant individual differences on organizational attractivens. International Journal of Selection and Assessment, 18(1), 48-63. https://ir.nctu.edu.tw/bitstream/11536/14116/1/000274452700005.pdf (11.11.2020)
• Tunacan, S., & Çetin, C. (2009). Lise öğretmenlerinin iş doyumunu etkileyen faktörlerin tespitine ilişkin bir araştırma. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 29, 155-172. http://dspace.marmara.edu.tr/bitstream/handle/11424/1065/1068-2020-1-SM.pdf?sequence=1&isAllowed=y (16.01.2021)
• Turban, D. B., & Keon, T. K. (1993). Organizational attractiveness: An interactionist perspective. Journal of Applied Psyhology, 78(2), 184-193. https://www.researchgate.net/publication/232501400_Organizational_Attractiveness_An_Interactionist_Perspective (15.12.2021)
• Tüy, G., (2008). İlköğretim 1. kademelerinde görev yapan sınıf öğretmenlerinin iş tatmin düzeyleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Yahyagil, Y. M. (2005). Birey ve organizasyon uyumu ve çalışanların iş tutumlarına etkisi. Öneri Dergisi, 6(4), 139-149. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/946281 (14.01.2021)
• Yıldız, M. L. (2013). Algılanan kişi-örgüt uyumu, tanınırlık, imaj, örgütsel çekicilik ve işe başvurma niyeti arasındaki ilişkilerin yapısal eşitlik modellemesi ile incelenmesi. Marmara Üniversitesi İ.İ.B. Dergisi, 34(1), 153-173. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3812 (19.03.2021)
• Yıldırım, F. (2007). İş doyumu ile örgütsel adalet ilişkisi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 62(1), 253-278. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/36063 (11.03.2021)
• Yılmaz, K., & Altınkurt, Y. (2012). Okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynakları ile öğretmenlerin iş doyumu arasındaki ilişki. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(2), 385-402. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/806948 (15.04.2021)
• Yılmaz, A., & Boğa Ceylan, Ç. (2011). İlköğretim okul yöneticilerinin liderlik davranış düzeyleri ile öğretmenlerin iş doyumu ilişkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 17(2), 277-394. http://pegem.net/dosyalar/dokuman/122452-20110630151445-6.pdf (02.03.2021)