Öğretmenler için Örgütsel Yalnızlık Ölçeği Geliştirilmesi, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 2, 122 - 134, 29.10.2019

Mahire Aslan , Ali Korkut

Öz

“Bireylerarası ilişkilerin ve sosyal
etkileşimin niteliğinin zayıf olmasının yarattığı ruh hali” olarak
tanımlanabilecek yalnızlık duygusunun düzeyi ile örgütlerin etkililiği ve
amaçlarına ulaşabilmesi arasında bir ilişki vardır. Bireylerin örgüt içerisindeki
etkileşim sürecine ilişkin geliştirecekleri yalnızlık onların aidiyetleri,
kurumsal bağlılıkları, yabancılaşma duyguları ve güdülenme düzeyleri üzerinde
‘örgütün işleyişini ve sürdürülebilirliğini’ olumsuz etkileyebilecek sonuçlara
uzanan bir başlangıç olabilir. Bu
araştırma, öğretmenlerin yalnızlık duygularının incelenmesinde kullanılabilecek
bir ölçme aracının geliştirilmesini amaçlamaktadır. Bu araştırmada, iki farklı çalışma
grubu yer almaktadır. İlk çalışma grubunu Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi sınırları
içerisindeki okullarda (ilkokullar, ortaokullar ve liseler) görevli 303
öğretmen oluşturmaktadır. İkinci çalışma grubunda Malatya Büyükşehir Belediyesi
sınırları içerisindeki okullarda görevli 255 öğretmen yer almaktadır.
Açımlayıcı faktör analizi (AFA) ilk çalışma grubu verileri üzerinden,
Doğrulayıcı faktör analizi (DFA) ise ikinci çalışma grubundan elde edilen
veriler üzerinden yapılmıştır. AFA sonucunda ölçeğin 5 boyut altında yüksek yük
değerine sahip 29 maddeden oluşan bir yapı gösterdiği görülmüştür. Faktör
analizinde, açıklanan toplam varyans oranı % 64,846 olarak bulunmuştur.  Ölçeğin güvenirliği, Cronbach alfa iç
tutarlık yöntemiyle .954 olarak hesaplanmıştır. Yapılan doğrulayıcı faktör
analizi (DFA), açıklayıcı faktör analizi ile elde edilen beş faktörlü yapıyı
doğrulamıştır. Araştırma sonucunda elde edilen ve doğrulanan Öğretmenler için
Örgütsel Yalnızlık Ölçeği, Türk eğitim örgütlerinde öğretmen yalnızlığı ile
ilgili araştırmalarda kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçek olarak bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen Yalnızlığı, Türk Eğitim örgütleri, Ölçek

A Development, Validity and Reliability Study for the “Organizational Loneliness Scale for Teachers”

Öz

There is a
relationship between the effectiveness and accomplishment of the objectives in
the organizations and the level of loneliness, which can be defined as "a
type of mood caused by the weak nature of interpersonal relationships and
social interaction".  Loneliness to
be developed by individuals within the interaction process in the organization
can be a starting point to lead results on their membership, institutional
commitment, alienation and motivation levels, ‘which can adversely affect
functioning and sustainability of the organization’. This research aims to
develop a measurement tool to be used in teacher loneliness research. This
study has two different working groups. The first working group is comprised of
303 teachers working in schools (primary schools, secondary schools and high
schools) within the boundaries of Diyarbakir Metropolitan Municipality. The
second working group involves 255 teachers in schools located within the
boundaries of Malatya Metropolitan Municipality. Exploratory Factor Analysis
(EFA) was carried out based on the first working group data while Confirmatory
Factor Analysis (CFA) used data obtained from the second working group.  The EFA results indicated that the scale
consisted of 29 items with high loading values under five factors. In factor
analysis, the total variance ratio explained was found to be 64.846%. The
reliability of the scale was calculated as .954 using Cronbach's alpha
coefficient of internal consistency. The CFA confirmed the five-factor
structure obtained. The “Organizational Loneliness Scale for Teachers”,
developed and verified by the results obtained, 
was found to be valid and reliable instrument for use in teacher
loneliness research in Turkish educational organizations.

Anahtar Kelimeler

teacher loneliness, turkish educational organizations, scale

Kaynakça

• Asher, S. R., & Paquette, J. A. (2003). Loneliness and peer relations in childhood. Current Directions in Psychological Science, 12(3), 75 – 78.
• Asher, S. R., Hymel, S. & Renshaw, P. T. (1984). Loneliness in children. Child Development 55 (4). 14456 – 1464.
• Bıyık, N. (2004). Üniversite öğrencilerinin yalnızlık duygularının kişisel ve sosyal özellikleri, öfke eğilimleri açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Booth R. (2000). Loneliness as a component of psychiatric disorders. Medscape General Medicine 2 (2), 1–7. http://www.medscape.com/viewarticle/430545 internet adresinden 10 Eylül 2016 tarihinde edinilmiştir.
• Buluş, M. (1997). Üniversite öğrencilerinde yalnızlık. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 3, 82 – 90.
• Çankaya, İ. H.; Karakuş, M. & Demirtaş, Z. (2009). The effect of mentoring roles displayed by teaching staff on emotional and social loneliness levels of teacher candidates. Procedia Social and Behavioral Sciences 1(1), 2207 – 2210. doi: 10.1016/j.sbspro.2009.01.388
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamalı. Ankara: Pegem Yayınları.
• de Minzi, M. C. R. & Sacchi, C. (2004). Adolescent loneliness assessment. ADOLESCENCE, 39 (156), 701 – 709.
• Demir, A. (1989). “UCLA Yalnızlık Ölçeğinin Geçerlilik ve Güvenilirliği, Türk Psikoloji Dergisi, 7(23), 14 – 18.
• Demirtaş, A. S. (2007). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin algılanan sosyal destek ve yalnızlık düzeyleri ile stresle başa çıkma düzeyleri arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Doğan, T., Çetin, B. & Sungur, M. Z. (2009). İş yaşamında yalnızlık ölçeği Türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 10, 271 – 277.
• Erdeğer, N. (2001). Lise öğrencilerinin sosyal destek ve yalnızlık düzeylerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Gumbert, D. E., & Boyd, D. P. (1984). The loneliness of the small business owner. Harvard Business Review 62(6), 33 – 38.
• İlhan, T. (2012). Üniversite öğrencilerinde yalnızlık: Cinsiyet rolleri ve bağlanma stillerinin yalnızlığı yordama güçleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 12(4), 2377 – 2396.
• Jong Gierveld, J. & Tilburg, T. V. (2010). The De Jong Gierveld short scales for emotional and social loneliness: Tested on data from 7 countries in the UN generations and gender surveys. European Journal of Ageing 7(2), 121 – 130. doi: 10.1007/s10433-010-0144-6
• Jong-Gierveld, J. & Kamphuis, F. (1985). The development of a Rasch-type loneliness scale. Applied Psychological Measurement 9 (3), 289 – 299.
• Jong-Gierveld, J. & van Tilburg, T. (1999). Manual of the Loneliness Scale 1999. http://home.fsw.vu.nl/tg.van.tilburg/manual_loneliness_scale_1999.html internet adresinden 24 Mayıs 2014 tarihinde edinilmiştir.
• Karaduman, M. (2013). İş yaşamında yalnızlık algısının örgütsel vatandaşlık davranışı ile ilişkisi ve öğretmenler üzerinde bir uygulama (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Karakurt, A. (2012). Öğretmenlerin iş yerinde yalnızlık düzeyinin örgütsel destek ve bazı değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Koçak, E. (2008). Ergenlerde yalnızlığın yordayıcısı olarak benlik saygısı ve sürekli öfke ve öfke ifade tarzlarının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Kozaklı, H. (2006). Üniversite öğrencilerinde yalnızlık ve sosyal destek düzeyleri arasındaki ilişkilerin karşılaştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin Üniversitesi, İçel.
• Körler, Y. (2011). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin çeşitli değişkenler açısından yalnızlık düzeyleri ve yalnızlık ile sosyal duygusal öğrenme becerileri arasındaki ilişkiler (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Özdemir, N. (2015). Düzenli fiziksel aktivitenin ilköğretim öğrencilerinin okula yabancılaşma ve yalnızlık düzeyleri üzerine etkileri (Doktora tezi). Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Russell, D. W. (1996). UCLA Loneliness Scale Version 3. Journal of Personality Assessment 66 (1), 20 – 40.
• Saraçoğlu, Y. (2000). Lise öğrencilerinin yalnızlık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Scalise, J. J.; Ginter, E. J. & Gerstein, L. H. (1984). A multidimensional loneliness measure: the Loneliness Rating Scale (LRS). Journal of Personality Assessment 48(5), 525 – 530.
• Selçukoğlu, Z. (2001). Araştırma görevlilerinde tükenmişlik düzeyi ile yalnızlık düzeyi ve yaşam doyumu arasındaki ilişkinin bazı değişkenler açısından değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Tabancalı, E. & Korumaz, M. (2014). İl eğitim denetmenlerinin iş yerinde yalnızlıklarının incelenmesi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, S.15, 31-40.
• Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Tezbaşaran, A. (1997). Likert tipi ölçek geliştirme kılavuzu. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Wright S. L.; Burt, C. D. B. & Strongman, K. T. (2006). Loneliness in the workplace: Construct definition and scale development. New Zealand Journal of Psychology, 35(2), 59 – 68.
• Wright, S. L. (2005). Organizational climate, social support and loneliness in the workplace. In The effect of affect in organizational settings (pp. 123–142). Book Series: Research on Emotion in Organizations Vol.1, Emerald Group Publishing Limited. doi:10.1016/s1746-9791(05)01106-5
• Yalaz Seçim, Ö.; Alpar, Ö.& Algür, S. (2014). Üniversite öğrencilerinde yalnızlık: Akdeniz Üniversitesinde yapılan ampirik bir araştırma. Electronic Journal of Social Sciences. 13 (48), 200 – 215. doi: http://dx.doi.org/10.17755/esosder.51995
• Yılmaz, E. & Altınok, V. (2009). Okul yöneticilerinin yalnızlık ve yaşam doyum düzeylerinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 15 (59), 451 – 469.
• Yılmaz, E. & Aslan, H. (2013). Öğretmenlerin iş yerindeki yalnızlıkları ve yaşam doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 3(3), 59 – 69.
• Yılmaz, E. & Şahin, M. (2009). A study into life satisfaction levels of the teachers working at primary education in terms of some variables. e-Journal of New World Sciences Academy Education Sciences, 4(4), 1404 – 1414.
• Yılmaz, E.; Yılmaz, F. & Karaca, F. (2008). Üniversite öğrencilerinin sosyal destek ve yalnızlık düzeylerinin incelenmesi. Genel Tıp Dergisi 18 (2), 71 – 79.