Natural dye plants in Sındırgı (Balıkesir, Turkey)

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 2, 66 - 72

Sinem Ünal , Ernaz Altundağ Çakır

https://doi.org/10.31195/ejejfs.1456411

Öz

Between 2021 and 2023, ethnobotanical research was conducted to investigate the utilization of natural dye plants used in Sındırgı Yağcıbedir carpets, the techniques employed in natural dyeing, and the plant species from which wood materials for weaving are sourced. The primary goal of this research was to identfy the natural dye plants traditionally used by the people of Sındırgı district. Through interviews with local informants, traditional plant names, the plant parts utilized for dye extraction, the colors obtained, and the specific applications of these dyes were documented. The results revealed the usage of 11 plant species belonging to 10 families as sources of dyestuff. However, it was noted that one of these plant species is not of Anatolian origin and is employed in powdered form. Various plant parts such as roots, shoots, cupula, bark, and other above-ground components are employed in the dye extraction process, with one plant mixture identified for mordanting purposes.

Anahtar Kelimeler

Ethnobotany, Sındırgı, Natural dye, Balıkesir, Yağcıbedir

Kaynakça

• Anonymous (2022) URL-1. balikesir.ktb.gov.tr/TR-65877/sindirgi.html (Visited on date:10.11.2022).
• Atiş Çukurova, D. (1993). Yağcıbedir Halılarının Günümüzdeki Durumu. [Yüksek Lisans Tezi] Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, Türkiye.
• Batı Erdem, C. (2018). Abbaslık Köyü (Bilecik) Florası ve Etnobotanik Özellikleri. [Yüksek Lisans Tezi] Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
• Bridson, D., Forman, L. (2010). The Herbarium Handbook 3. Edition Royal Botanic Gardens Kew, London. Davis, P. H. (1965-1985). Flora of Turkey and the East Aegean Islands Vol. 1-9. Edinburgh University Press, Edinburgh.
• Davis, P.H., Mill, R.R., Tan, K. (1988). Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol. 10 (Supplement I). Edinburgh: University Press, Edinburgh.
• Deniz, B. (1999). Sındırgı (Balıkesir) Yöresi Yağcıbedir Halıları. Erdem, 10(28), 111-124. Erdem İşmal, Ö. (2011). Boyarmadde Endüstrisinin Öncüsü: Bir Bilim Adamı ve Entelektüel Olarak Sir WILLIAM HENRY PERKIN. Yedi (6), 23-30.
• Güner, A., Özhatay, N., Ekim, T., Başer, K.H.C. (2000). Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol. 11 (Supplement II). Edinburgh University Press, Edinburgh.
• Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M., ve Babaç, M.T. (edlr.) (2012). Türkiye Bitkileri Listesi Damarlı Bitkiler, Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmalı Derneği Yayını, Flora Dizisi 1, İstanbul.
• Kendir, G. and Güvenç A. (2010). Etnobotanik ve Türkiye’de Yapılmış Etnobotanik Çalışmalara Genel Bir Bakış. Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi 30(1), 49-80.
• Karadağ, R. (2007). Doğal Boyamacılık. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Döner Sermaye İşletmesi Merkez Müdürlüğü.
• Kaya, T. (2021). Osmaneli (Bilecik) Çevresinde Tarımsal Biyoçeşitlilik ve Etnobotanik Araştırmaları. [Doktora Tezi] Celal Bayar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Manisa, Türkiye.
• Nath, Özdemir, E. (2015). Natural dye plants in Kepsut(Balıkesir, Turkey). IUFS Journal of Biology 74(2), 25-32.
• Onar, A., (2006). Bandırma (A1(A), Balıkesir) ve Çevresinin Etnobotaniği. [Yüksek lisans tezi], Biyoloji Anabilim Dalı, Fen Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale, Türkiye.
• Önal, B. (2020). Yabancı Otlardan Boya Bitkisi Olarak Yararlanma. [Yüksek Lisans Tezi] Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat, Türkiye.
• Plants of the World Online (POWO), 2023. https://powo.science.kew.org/ (Visited on Date: 06.05.2024). Poyraz Kayabaşı, N. (2011). Manyas ve Köylerinde Etnobotanik Bir Çalışma. [Yüksek Lisans Tezi] Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir, Türkiye.
• Soykan, A. (1993). Sındırgı ve Bigadiç Depresyonları ile Yakın Çevrenin Jeomorfolojisi. [Doktora Tezi] İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, Türkiye.
• Tanaydın, G. (2021). Bigadiç İlçesinin Etnobotanik Özellikleri. [Yüksek Lisans Tezi] Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir, Türkiye.
• Tüm Cebeci, D. (2020). Anadolu Türk Dokumacılık Sanatında Kullanılan Bazı Doğal Boyarmaddeler ve Özellikleri. İDİL Sanat ve Dil Dergisi, 657-674.
• Ünal, Ç. (2018). Sındırgı İlçesinde Tarımsal Faaliyetler ile Çevre İlişkileri ve Sorunları. Güncel Araştırmalar Işığında Sındırgı (Bildiri kitabı). İzmir Ege Üniversitesi Yayınları, 373.
• Ünsal, M. (1991). Türk kültürü içerisinde Sındırgı Yağcıbedir Halıları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 1(2), 178-194.