Okul Mutluluğu: Ölçek Geliştirme ve Uygulama Çalışması

Yıl 2019, Cilt: 19 Sayı: 79, 167 - 190, 20.01.2019

Senol Sezer , Ertug Can

Öz

Problem Durumu:
20. Yüzyıl boyunca eğitim sistemleri, ekonomik kalkınma ve rekabetin artmasına
bağlı olarak, öğrencilerin özellikle iş dünyası için üretken bireyler olarak
hazırlanmasına odaklanmıştır. 21. Yüzyılda ise eğitim sistemlerinden artan
nüfus hareketliliği, yaşam stresi, eşitsizlikler, küresel ısınma ve çevresel
kaygıların yanı sıra yaşanan hızlı değişim ile baş edebilecek bireyler yetiştirmesi
beklenmektedir. Toplumların mutsuzluk düzeyleri arttıkça okullar, eğitim hizmeti
sunmayı amaçlayan kurumlar olmanın yanı sıra öğrencilerin sosyal ve duygusal
gelişimlerine ve mutlu bir şekilde öğrenmelerine olanak sağlayan kurumlar olarak
yeniden yapılandırmaya gereksinim duymaktadır. Mutluluk sadece eğitimin bir
amacı değil, aynı zamanda okul etkililiğinin de bir faktörüdür. Mutluluk,
bireyin neşe, sevinç, umut, bedensel ve ruhsal esenlik gibi duyguları olarak
tanımlanabilir. Başka bir tanımda mutluluk, yaşamın bir bütün olarak
değerlendirmesi, genel olarak yaşamdan alınan memnuniyet, olumsuz duygulardan
daha çok olumlu duygulara sahip olma durumudur. Mutluluk, yaşamın anlamını,
olumlu duyguları, sorumluluğu, olumlu ilişkileri ve başarıyı içeren çok boyutlu
bir yapı olarak da tanımlanır. Yetişkinlerin mutluluğu, sağlık, aile hayatı,
sosyal ilişkiler, güvenlik, özgürlük, ahlaki değerler, gelir düzeyi, çalışma
koşulları gibi birçok değişkene bağlı iken; çocukların mutluluğu, temel
ihtiyaçlarının karşılama düzeyi, sevgi, güven, iletişim, tanınma, okul
başarısı, sağlık veya oyun gibi pek çok değişkenle ilişkilendirilmektedir. Okul mutluluğu, okul amaçları ile öğrencilerin, öğretmenlerin,
okul yöneticilerinin kişisel ihtiyaçlarının karşılanması ve diğer çevresel
faktörlere bağlı olarak çalışanlar arasındaki uyum sonucunda ortaya çıkan
duygusal iyilik hali şeklinde ifade edilir. Öğretmenlerin okul mutluluğu, velilerle
ilişkiler, meslektaşların desteği, öz-yeterlik, iş yükü, yeniliklere karşı
olumlu tutumlar ve okul müdürünün desteği ile ilişkilendirilmektedir. Mutlu
öğretmenler, öğrencilerin öğrenme sürecinde tehdit oluşturmayan bir ortam
sağlayarak öğrenciler için kolaylaştırıcı, planlayıcı, öğretici, arabulucu ve
açıklayıcı rol oynamaktadır. Öğretmenlik mesleğinin son derece stresli doğası,
öğretim programlarının sürekli değişmesi nedeniyle öğretmenlerden yüksek
beklentiler, kaynak azlığı ve okula sağlanan desteğin yetersizliği, okulların
başarısını azaltmakta ve bunların hepsi öğretmenlerde yüksek strese, düşük iş
doyumuna ve umutsuzluğa neden olmaktadır. Bu durum, öğretmenlerin düşük düzeyde
okul mutluluğu algılamasına neden olmaktadır.

Araştırmanın Amacı: Bu
çalışmanın amacı, öğretmenlerin okul mutluluğu düzeyinin belirlenmesidir. Bu
amaçla ‘Okul Mutluluğu Ölçeği’ geliştirilerek, geçerlik ve güvenirlik
çalışmaları yapılmıştır. Ölçek, öğretmenlerin okul mutluluk düzeyini belirlemek
amacıyla öğretmenlere uygulanmıştır. Elde edilen verilere dayalı olarak öğretmenlerin
okul mutluluğu düzeyi belirlenmeye çalışılmış, okul mutluluğu puanlarının
öğretmenlerin cinsiyeti, mesleki kıdemleri, okul türü ve öğretim alanı
değişkenleri açısından ne düzeyde farklılaştığı ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Araştırmanın
Yöntemi: Öğretmenlerin okul mutluluğu düzeyini öğretmen
görüşlerine dayalı olarak belirlemeyi amaçlayan bu araştırma, tarama modelinde
tasarlanmıştır. Tarama modeli, bir grubun belirli özelliklerini belirlemek için
kullanılmaktadır. Bu çalışmada öğretmenlerin okul mutluluğu düzeyleri
belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmanın ölçek geliştirme sürecinde, 450
öğretmenin görüşüne başvurulmuştur. 430 öğretmen tarafından ölçekteki tüm
maddelere tam ve amaçlara uygun olarak verilen yanıtlar üzerinden Açımlayıcı
Faktör Analizi gerçekleştirilmiştir. Doğrulayıcı Faktör Analizi için 449
öğretmenin görüşlerine başvurulmuştur. Araştırmanın verileri, araştırmacılar
tarafından geliştirilen ‘Okul Mutluluğu Ölçeği’ aracılığı ile elde edilmiştir.
Okul Mutluluğu Ölçeği, 26 maddeden oluşmakta ve madde toplam korelasyonları .54
ile .86 arasında değişmektedir. Beş faktörlü bir yapıya sahip olan ölçekte, beş
faktör (fiziksel donanım, öğrenme ortamı, işbirliği, etkinlikler, okul
yönetimi) toplam varyansın % 65.09'unu açıklamaktadır. Öğretmenlerin okul
mutluluğu düzeyini belirlemede, küme örnekleme yöntemi ile belirlenen 484
öğretmenin görüşüne başvurulmuştur. Analiz sürecinde önce verilerin dağılımın
normalliği test edilmiştir. Dağılımın normal olduğu belirlendikten sonra
verilerin analizinde, betimsel istatistik (ortalama, standart sapma, yüzde),
bağımsız t testi ve ANOVA’dan yararlanılmıştır.

Araştırmanın
Bulguları: Bulgular, öğretmenlerin genel olarak orta düzeyde okul
mutluluğu algıladıklarını göstermektedir. En yüksek puanlar, ‘İşbirliği’ ve
‘Okul Yönetimi’ alt boyutlarındadır. Öğretmenler arasındaki işbirliği ve okul
yöneticilerinin desteği, öğretmenlerin okul mutluluğunu arttıran en önemli
faktörlerdir. Bulgular, öğretmenlerin ‘Fiziksel Donanım’ ve ‘Etkinlikler’ alt
boyutlarında orta düzeyde okul mutluluğu algıladıklarını göstermektedir.
Araştırmanın bulguları, okul mutluluk puanlarının cinsiyet ve meslek kıdem
değişkenleri açısından istatistiksel olarak farklılık göstermediğini ortaya
koymaktadır. ANOVA sonuçları, öğretmenlerin okul mutluluğu düzeylerinin Öğrenme
Ortamı alt boyutunda, ilkokullarda görevli öğretmenler lehine istatistiksel
olarak anlamlı bir farklılık gösterdiğini ortaya koymaktadır. Araştırmalardan
elde edilen bulgular, sınıf öğretmenlerinin öğrencilerin temel niteliklerini ve
yeteneklerini yetiştirme sorumluluğu konusunda olumlu bir yargıya sahip
olduklarını ortaya koymaktadır. Bulgulara dayalı olarak, ilkokullarda görevli
öğretmenlerin içsel motivasyonlarının ve öğretmenlik mesleğine olan bağlılığının
yüksek olduğu söylenebilir. Ayrıca bu sonuçlar, akademik başarıya, eleme ve
rekabete dayalı eğitim modelinin, ortaokul ve liselerde öğretmenlerin mutluluk
düzeyini azalttığı şeklinde yorumlanabilir. Etkinlikler alt boyutunda, meslek
liselerinde görev yapan öğretmenlerin okul mutluluğu puanları ilkokul, ortaokul
ve akademik liselerde çalışan öğretmenlerden daha düşüktür. Yeterli sosyal-kültürel
etkinlikler ve spor etkinlikleri, okullarda olumlu bir iklim yaratmakta, bu
durum öğretmenlerin okul mutluluğunu artırmaktadır. İşbirliği alt temasında,
ilkokul öğretmenlerinin okul mutluluğu puanları meslek lisesi ve akademik
liselerde görevli öğretmenlerden yüksektir. İşbirlikli okul ortamı,
öğretmenlerin yaratıcılığını artırmanın yanı sıra öğretmenlerin öğrencilere rol
model olmalarını ve okulda mutlu bir öğrenme ortamı oluşturmalarını sağlar.
Ayrıca, Etkinlikler alt boyutunda, meslek dersi öğretmenleri daha düşük düzeyde
okul mutluluğu hissetmektedir. Öğretmenlik mesleğinin son derece stresli doğası
ve öğretim programlarında sıklıkla gerçekleştirilen değişiklikler, öğretmenlerden
yüksek beklentiler, okulların kaynaklarının yetersizliği ve öğretmenlere
verilen desteğin yetersiz olması, okulun başarısını azaltmakta ve öğretmenler,
yüksek stres ve düşük iş doyumu yaşamaktadır. Sonuç olarak, bu faktörler
öğretmenlerin okul mutluluğunun azalmasına neden olmaktadır.

Sonuç ve Öneriler:
Sonuçlar, öğretmenlerin Fiziksel Donanım ve Etkinlikler alt boyutlarda orta
düzeyde okul mutluluğu algıladıklarını göstermektedir. İşbirliği ve Okul Yönetimi
alt boyutlarında ise öğretmenler, yüksek düzeyde okul mutluluğu algılamaktadır.
Sınıf öğretmenleri ortaokul, akademik lise ve meslek liselerinde görev yapan
öğretmenlerden daha yüksek düzeyde okul mutluluğu algılamaktadır. Meslek dersi
öğretmenleri, Etkinlikler alt boyutunda daha düşük düzeyde okul mutluluğu
hissetmektedir. Araştırmanın sonuçlarına dayalı olarak, okulların fiziki
koşullarının iyileştirilmesinin öğretmenlerin okul mutluluğunu artıracağı öngörülebilir.
Öğretmenlerin okul mutluluğunu arttırmak için okul müdürleri, okul toplumu
arasındaki işbirliğini geliştirmelidir. Okullarda öğrenme ortamı, öğrencilerin
ilgi alanlarına göre yeniden tasarlanmalıdır. Okul müdürleri, öğretmenleri
teşvik etmeli ve okulda demokratik ve adil bir yönetim sergilemelidir. Okullarda
öğrencilerin daha iyi öğrenmeleri için sosyal ve sportif faaliyetler artırılmalı
ve rehberlik hizmetleri geliştirilmelidir. Bu çalışmada, öğretmenlerin okul
mutluluğu düzeyleri araştırılmıştır. Öğrenciler, veliler veya okul yöneticilerinin
okul mutluluğunu belirlemek amacıyla farklı araştırmacılar tarafından farklı
araştırmalar yürütülebilir. Ayrıca farklı yerleşim birimlerinde öğretmenlerin okul
mutluluğunu belirlemek için farklı araştırmalar planlanabilir. Okul Mutluluğu
Ölçeği, farklı araştırmacılar tarafından veri toplama aracı olarak kullanılarak
geçerlik ve güvenirliği test edilebilir.

Anahtar Sözcükler: Mutluluk, okul
mutluluğu, öğretmen, ölçek geliştirme, geçerlik, güvenirlik.

Anahtar Kelimeler

Mutluluk, okul mutluluğu, öğretmen, ölçek geliştirme, geçerlik, güvenirlik

School Happiness: A Scale Development and Implementation Study

Öz

Purpose: This
research aimed to determine school happiness level of the teachers based on
their opinions. For this purpose, ‘School Happiness Scale’ was developed by the
researchers. The validity and reliability of the School Happiness Scale were
tested. And then, the scale was applied to 484 teachers to determine their
school happiness level.  

Research Method: In the study, a quantitative research design
was employed during the data collection and the analysis phases.

Results: The
School Happiness Scale consists of 26 items and five sub-factors. The
item-total correlations range from .54 to .86. The five factors explain 65.09%
of the total variance. The results showed that teachers perceived moderate level of
school happiness in some sub-dimensions such as ‘physical equipment’, and
‘activities’. They also perceived high level of school happiness in
‘collaboration’, and ‘school management’ sub-themes. The scores varied
according to the school type and teaching field variables.

 Implications
for Research and Practice: The results revealed that the school principals should
encourage teachers, and display democratic and fair school management attitudes
to increase school happiness. The top managers can elaborate to enhance the
physical conditions of the schools. In order to increase school happiness of
teachers, the collaboration can be improved among the members of school
community. School Happiness Scale can be applied to different participants, and
so the school happiness levels of the teachers as well as the validity and
reliability scores of scale can be measured. 

Anahtar Kelimeler

Happiness, school happiness, teacher, scale development, validity, reliability

Kaynakça

• Acton, R., & Glasgow, P. (2015). Teacher wellbeing in neoliberal contexts: A review of the literature. Australian Journal of Teacher Education, 40 (8), 99-115. Retrieved 18 July, 2018, from http://dx.doi.org/10.14221/ajte.2015v40n8.6
• Aelterman, A., Engels, N., Van Petegem, K., & Verhaeghe, J. P. (2007). The wellbeing of teachers in Flanders: The importance of a supportive school culture. Educational Studies, (33) 3, 285-298.
• Ahn, N., Garcia, J. R., & Jimeno, J. F. (2004). The impact of unemployment on individual well-being in the EU, Europen Network of Economic Policy Research Institutes, Working paper, No: 29. Retrieved 11 July, 2018, from https://www.files.ethz.ch/isn/110596/WP%20029.pdf.
• Argon, T., & Cicioglu, M. (2017). Meslek lisesi ogretmenlerinin egitime inanma düzeyleri ile oğretme motivasyonlari. [Vocational high school teachers’ levels of belief in education and motivation to teach]. The Journal of Academic Social Science Studies, 57 (1), 1-23. Retrieved 17 July, 2018, from http://dx.doi.org/10.9761/JASSS7108
• Asici, E., & Ikiz, F. E. (2018). Okulda oznel iyi oluşun okul iklimi ve oz-yeterlik acisindan yordanmasi. [The prediction of subjective well-being in school in terms of school climate and self-efficacy]. H. U. Journal of Education. doi: 10.16986/HUJE.2018038523.
• Aydin, A. (2016). Mutluluk. [Happiness]. (First Edition). Ankara: PegemA Yayincilik.
• Bakioglu, A., & Bahçeci, M. (2010). Velilerin okul imajina ilişkin görüşlerinin incelenmesi. [Review of parents’ perceptions in relation with school image]. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 31 (31), 25-55.
• Bird, J. M., & Markle, R. S. (2012). Subjective well-being in school environments: Promoting positive youth development through evidence-based assessment and intervention. American Journal of Orthopsychiatry, 82 (1), 61-66. DOI: 10.1111/j.1939-0025.2011.01127.x
• Boehm, J., & Lyubomirsky, S. (2008). Does happiness promote career success? Journal of Career Assessment, 16 (1), 101-116. Retrieved 11 July, 2018, from https://doi.org/10.1177/1069072707308140.
• Buyuksahin-Cevik, G., & Yildiz, M. A. (2016). Pedagojik formasyon öğrencilerinde umutsuzluk ile mutluluk arasindaki iliskide benlik saygisinin aracilik rolu. [The mediating role of self-esteem on the relationship between hopelessness and happiness in pedagogy formation students]. Dicle University Journal of Ziya Gokalp Faculty of Education, 27, 96-107. Retrieved 11 July, 2018, from http://dx.doi.org/10.14582/DUZGEF.704.
• Buyukozturk, S., Kilic-Cakmak, E., Akgun, O. E., Karadeniz, S., & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. [Scientific research methods]. Ankara: PegemA Yayincilik.
• Byrne, B. M. (2011). Structural equation modeling with AMOS Basic concepts, applications, and programming (Multivariate Applications Series). New York: Routledge.
• Caprara G. V., Barbaranelli, C., Steca, P., & Malone, P. S. (2006). Teachers' self-efficacy beliefs as determinants of job satisfaction and students' academic achievement: A study at the school level. Journal of School Psychology, 44 (2006) 473-490.
• Certel, Z., Bahadir, Z., Saracaloglu, S., & Varol, R. (2015). The investigation of the relation between the high school students’ self-efficacy and subjective well-being. Journal of Research in Education and Teaching, 4 (2), 307-318.
• Clair, A. (2012). The relationship between parent’s subjective well-being and the life satisfaction of their children in Britain. Child Indicators Research, 5 (4), 631-650. Retrieved 11 July, 2018, from https://doi.org/10.1007/s12187-012-9139-5.
• Chaplin, L. N. (2009). Please may I have a bike? Better yet, may I have a hug? An examination of children’s and adolescents’ happiness. Journal of Happiness Studies, 10 (5), 541-562.
• Collie, R. J., Shapka, J. D., & Perry, N. E. (2012). School climate and social-emotional learning: Predicting teacher stress, job satisfaction, and teaching efficacy. Journal of Educational Psychology, 104, 1189-1204. Retrieved 18 July, 2018, from http://dx.doi.org/10.1037/a0029356
• Cokluk, O., Sekercioglu, G., & Buyukozturk, S. (2012). Sosyal bilimler için çok degiskenli SPSS ve LISREL uygulamaları. [Multivariate SPSS and LISREL applications for social sciences.] Ankara: PegemA Yayincilik.
• Comlekci, N. (2001). Bilimsel arastirma yontemi ve istatistiksel anlamlilik sinamalari. [Scientific research methods and statistical significance tests]. Ankara: Bilim Teknik Yayınevi.
• Demir-Celebi, C., & Sezgin, O. (2015). Lise öğrencilerinin öznel iyi oluşlari ile ahlâkî olgunluk seviyeleri arasindaki ilişkinin incelenmesi. [Relationship between subjective well-being and moral maturity levels of high school students]. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 5(2), 99-146.
• Demiriz, S., & Ulutaş, I. (2016). Çocuklar ne kadar mutlu? Bazı değişkenlere göre çocuklarda mutluluğun belirlenmesi. [How happy are children? Determining happiness according to some variables]. Adnan Menderes Universitesi Egitim Fakultesi Egitim Bilimleri Dergisi, 7 (1), 16-24.
• Diener, E. (1984). Subjective well-being. Psychological Bulletin, 95 (3), 542-575. Retrieved 18 July, 2018, from http://dx.doi.org/10.1037/0033-2909.95.3.542.
• Dogan, T., Sapmaz, F., & Akıncı-Cotok, N. (2013). Ozeleştiri ve mutluluk. [Self-criticism and happiness]. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21 (1), 391-400.
• Engels, N., Aelterman, A., Petegem, K. V., & Schepens, A. (2004). Factors which influence the well-being of pupils in Flemish secondary schools. Educational Studies, 30 (2), 127-143. Retrieved 18 July, 2018, from http://hdl.handle.net/1854/LU-214624.
• Everitt, B. S. (2006). The Cambridge dictionary of statistics. (3rd Ed.). Cambridge: Cambridge University Press.
• Fraenkel, J., & Wallen, N. E. (2012). How to design and evaluate research in education. Columbus, OH: McGraw-Hill.
• Fredrickson, B. L. (2013). Positive emotions broaden and build. In Patricia Devine, & Ashby Plant. (Eds). Advances in experimental social psychology. (pp. 1-53). Burlington: Academic Press.
• Gundogdu, R., & Yavuzer, Y. (2012). Ogretmen adaylarinin öznel iyi olus ve psikolojik ihtiyaclarinin demografik degiskenlere göre incelenmesi. [Examining subjective well-being and psychological needs of students at the educational faculty according to demographic variables]. Mehmet Akif Ersoy Universitesi Egitim Fakultesi Dergisi, 12 (23), 115-131.
• Holder, M. D., & Klassen, A. (2010). Temperament and happiness in children. Journal of Happiness Studies, 11 (4), 419-439. doi: 10.1007/s10902-009-9149-2.
• Huebner, E. S. (1991). Correlates of life satisfaction in children. School Psychology Quarterly, 6 (2), 103-111.
• Karasar, N. (2017). Bilimsel arastirma yontemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler. [Scientific research method: Concepts, principles, techniques]. Ankara: Nobel Akademi Yayinlari.
• Klassen, R. M., & Chiu, M. M. (2011). The occupational commitment and intention to quit of practicing and pre-service teachers: Influence of self-efficacy, job stress, and teaching context. Contemporary Educational Psychology, 36, 114-129. Retrieved 18 July, 2018, from http://dx.doi.org/10.1016/j.cedpsych.2011.01.002
• Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equation modelling. New York, NY: Guilford Press.
• Koknel, O. (1992). Dolu dolu yasamak. [Live life fully]. (First Ed.). Istanbul: Altin Kitaplar.
• Kumas, V., & Deniz, L. (2010). An investigation about job satisfaction of teachers. M.U. Ataturk Egitim Fakültesi Egitim Bilimleri Dergisi, 32, 123-139.
• Leech, N. L., Barrett, K. C., & Morgan, G. A. (2005). SPSS for intermediate statistics: Use and interpretation (2nd Ed.). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
• López-Pérez, B., Sánchez, J., & Gummerum, M. (2015). Children’s and adolescents’ conceptions of happiness. Journal of Happiness Studies, 17 (6), 2431-2455. doi: 10.1007/s10902-015-9701-1.
• Lyubomirsky, S., Sheldon, K. M., & Schkade, D. (2005). Pursuing happiness: The architecture of sustainable change. Review of General Psychology, 9 (2), 111-131. Retrieved 11 July, 2018, from http://dx.doi.org/10.1037/1089-2680.9.2.111.
• Lyubomirsky, S., & King, L. (2005). The benefits of frequent positive affect: Does happiness lead to success? Psychological Bulletin, 131 (6), 803-855, doi: 10.1037/0033-2909.131.6.803.
• Mahon, N. E., & Yarcheski, A. (2002). Alternative theories of happiness in early adolescents. Clinical Nursing Research, 11 (3), 306-323.
• McCabe, K., Bray, M. A., Kehle, T. J., Theodore, L. A., & Gelbar, N. W. (2011). Promoting happiness and life satisfaction in school children. Canadian Journal of School Psychology, 26 (3), 177-192. DOI:10.1177/0829573511419089.
• Ozdemir, Y., & Koruklu, N. (2011). Universite öğrencilerinde degerler ve mutluluk arasindaki iliskinin incelenmesi. [Investigating relationship between values and happiness among university students]. YYÜ, Egitim Fakultesi Dergisi, 8 (1), 190-210.
• Ozkan, A. (2017). Job satisfaction levels of the primary schools teachers and the secondary schools teachers (Balıkesir central district sample). (Unpublished master’s thesis). Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir, Türkiye.
• Ozturk, A., & Cetinkaya, R. S. (2015). Egitim fakultesi ogrencilerinin oznel iyi olus duzeyleri ile tinsellik, iyimserlik, kaygi ve olumsuz duygu düzeyleri arasindaki iliski. [Relationship between education faculty students’ subjective well-being, spirituality, optimism, anxiety and negative affectivity]. Marmara Universitesi Ataturk Egitim Fakültesi Egitim Bilimleri Dergisi, 42 (42), 335-356.
• Ozturk, L., Meral, I. G., & Yılmaz, S. S. (2017). Lisans ogrencilerinin mutluluk ve dindarlik iliskisi: Kırıkkale Universitesi ornegi. [The relationship between happiness and religiosity for undergraduate students: A case of Kırıkkale University]. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 8 (1), 23-39.
• Pan, J., & Zhou, W. (2013). Can success lead to happiness? The moderators between career success and happiness. Asia Pacific Journal of Human Resources, 51 (1), 63-80, doi:10.1111/j.1744-7941.2012.00033.x.
• Park, N., & Peterson, C. (2006). Character strengths and happiness among young children: content analysis of parental descriptions. Journal of Happiness Studies, 7 (3), 323-341. doi: 10.1007/s10902-005-3648-6.
• Sarıcam, H. (2014). Belirsizliğe tahammulsuzlugun mutluluga etkisi. [The effect of intolerance of uncertainty on happiness]. Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (8), 1-11.
• Schnittker, J. (2008). Happiness and success: Genes, families, and the psychological effects of socioeconomic position and social support. American Journal of Sociology, 114 (1), 233-259.
• Schreiber, J. B., Nora, A., Stage, F. K., Barlow, E. A., & King, J. (2006). Reporting structural equation modeling and confirmatory factor analysis results: A review. The Journal of Educational Research, 99(6), 323-338.
• Seligman, M. E. P., Parks, A. C., & Steen, T. (2004). A balanced psychology and a full life. Biological Sciences, 359 (1449), 1379-1381. doi: 10.1098/rstb.2004.1513.
• Seligman, M. E. P. (2011). Flourish: A visionary new understanding of happiness and well-being. New York: Simon & Schuster.
• Selim, S. (2008). Turkiye’de bireysel mutluluk kaynagı olan degerler üzerine bir analiz: Multinomial logit model. [An analysis on the values of individual happiness sources in Turkey: Multinomial logit model]. Cukurova Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Dergisi, 17 (3), 345-358.
• Sumer, N. (2000). Yapisal esitlik modelleri. Turk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49-74.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. (6th Ed.) Boston: Pearson.
• Talebzadeh, F., & Samkan, M. (2011). Happiness for our kids in schools: A conceptual model. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 29 (2011), 1462-1471.
• Telef, B. B. (2014). School children's happiness inventory: The validity and reliability study. International Online Journal of Educational Sciences, 6 (1), 130-143.
• Terzi, S. (2017). Oğretmenlerin is doyumlari ile mutluluk düzeyleri arasindaki iliskinin incelenmesi. [Analysis of the relationships between teacher’s job satisfaction and their happiness levels]. 21. Yüzyılda Egitim ve Toplum, 6 (17), 475-487.
• Thoilliez, B. (2011). How to grow up happy: An exploratory study on the meaning of happiness from children’s voices. Child Indicator Research, 4 (2), 323-351. DOI: 10.1007/s12187-011-9107-5.
• Turkdogan, T., & Duru, E. (2012). The role of basic needs fulfilment in prediction of subjective well-being among university students. Educational Sciences: Theory & Practice, 12 (4), 2440-2446.
• Turkmen, M. (2012). Öznel iyi oluşun yapisi ve anababa tutumlari, özsaygi ve sosyal destekle ilişkisi: Bir model sınaması. [The structure of subjective well-being and its relationship with parenting style, self-esteem and social support: A model test]. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (9), 41-73.
• Ucan, A., & Kiran-Esen, B. (2015). Ergenlerin öznel iyi oluslarinin toplumsal konum ile ilgili risk alma degiskenine göre incelenmesi. [Analyzing the subjective well-being of teenagers in relation to social status-related risk taking]. Mersin Universitesi Egitim Fakultesi Dergisi, 11 (2), 288-299. DOI: 10.17860/efd.22192. UNESCO (2016). Happy schools: A framework for learner well-being in the Asia-Pacific. Retrieved 11 July, 2018, from http://unesdoc.unesco.org/images/ 0024/002441/244140e.pdf
• Uusitalo-Malmivaara, L. (2012). Global and school-related happiness in Finnish children. Journal of Happiness Studies, 13 (4), 601-619. doi: 10.1007/s10902-011-9282-6.
• Uusitalo-Malmivaara, L., & Lehto, J. E. (2013). Social factors explaining children’s subjective happiness and depressive symptoms. Social Indicators Research, 111 (2), 603-615. doi: 10.1007/s11205-012-0022-z.
• Unuvar, P., Calısandemir, F., Tagay, O., & Amini, F. (2015). Okul öncesi dönem çocuklarinin mutluluk algisi (Türkiye ve Afganistan Örneği). [Preschool children's perception of happiness (Turkey and Afghanistan sample)]. Mehmet Akif Ersoy Universitesi Egitim Fakultesi Dergisi, 15 (34), 1-22.
• Van Hal, G., Bruggeman, B., Aertsen, P., Gabriels, J., Marechal, E., Rotsaert, J., Mortelmans, W., & Van Dongen, S. (2014). A survey on happiness in primary school children in Flanders. European Journal of Public Health, 24 (2), 247-248.
• Veenhoven, R. (2008). Healthy happiness: Effects of happiness on physical health and the consequences for preventive health care. Journal of Happiness Studies, 9 (3), 449-469. Retrieved 11 July, 2018, from http://dx.doi.org/10.1007/s10902-006-9042-1.
• Weaver, R. D., & Habibov, N. H. (2010). Are Canadian adolescents happy? A gender-based analysis of a nationally representative survey. US-China Education Review, 7 (4), 37-52.
• Yaliz-Solmaz, D. (2014). Öğretmen adaylarinin öznel iyi oluş düzeyleri: Anadolu Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Bölümünde bir araştirma. [The subjective well-being levels of teacher candidates: a research department of physical education and sports teaching at Anadolu University]. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (35), 651-657.
• Yildirim, K. (2014). Main factors of teachers’ professional well-being. Educational Research and Reviews, 9 (6), 153-163. DOI: 10.5897/ERR2013.1691.
• Yucel, D., & Vogt-Yuan, A. S. (2016). Parents, siblings, or friends? Exploring life satisfaction among early adolescents. Applied Research Quality Life, 11 (4), 1399-1423. DOI: 10.1007/s11482-015-9444-5.