KIBRIS BARIŞ HAREKÂTI’NDA MÜZİĞİN MİLLİYETÇİLİK İNŞASINDA PROPAGANDA AMAÇLI KULLANILMASI: GİRNE'DEN YOL BAĞLADIK ANADOLU'YA ŞARKISI ÜZERİNE İNCELEME

Yıl 2019, Sayı: 14, 214 - 229, 30.06.2019

Derya Karaburun Doğan , Caner Çakı

https://doi.org/10.31722/ejmd.584407

Cited By: 2

Öz

15 Temmuz 1974 tarihinde bir grup asker tarafından Kıbrıs Cumhuriyeti'nde askeri darbe yapılmıştı. Askeri darbe

sonucunda Kıbrıs Cumhurbaşkanı III. Makarios ülkeyi terk etmiş ve yerine askeri bir cunta kurulmuştur. Türkiye, 20

Temmuz 1974 tarihinde darbeye karşı garantör devlet hakkını kullanarak Kıbrıs Barış Harekâtı'nı başlatmıştır. Türkiye'nin

askeri müdahalesinden sonra Kıbrıs'ın kuzeyi Türk Silahlı Kuvvetleri'nin denetimi altına geçmiştir. İlerleyen süre.te Kıbrıs'ın

Kuzey bölgesinde Türkiye'nin desteğinde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) adında bir Türk devleti kurulmuştur.

KKTC'nin kurulması ile adada yaşayan Türkler kendi kaderlerini tayin edebilecek bir yönetimin altına girmiştir. Tüm bu

yaşanan süre.te Türkiye'de milliyetçilik söylemleri artmış, Kıbrıs'ta Türk askerinin kahramanlıklarını anlatan filmler

çekilmiş, kitaplar basılmış ve şarkılar bestelenmiştir. Özellikle Kıbrıs'ı konu alan şarkılar Türkiye'de milliyetçilik

duygularının ön plana çıkarılmasında önemli bir rol oynamıştır. Bu çalışmada Kıbrıs Barış Harekâtı sırasında bestelenen ve

dönemin en popüler şarkılarından biri haline gelen "Girne'den Yol Bağladık Anadolu'ya" adlı şarkı milliyetçilik söylemleri

bağlamında analiz edilmiştir. Bu amaçla şarkının sözleri göstergebilimsel analiz, müziği ise müzik analizi yöntemi

kullanılarak incelenmiştir. Şarkının sözleri Fransız dilbilimci Roland Barhes'ın göstergebilim anlayışı ışığında ele alınmıştır.

Elde edilen bulgular kapsamında, şarkıda milliyetçilik bağlamında Türk askerinin kahramanlık boyutunda yüceltildiği buna

karşın Yunanistan'a karşı geçmişte yaşanan düşmanlıkların hatırlatılarak Rum askeri cuntasına karşı olumuz bir algı

oluşturulmaya çalışıldığı g.rülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Müzik, Propaganda, Kıbrıs, Milliyetçilik, Göstergebilim.

The Use of Music for the Purpose of Propaganda in the Construction of Nationalism in the Cyprus Peace Operation: An Examination on the Song “Girne’den Yol Bağladık Anadolu’ya”

Öz

On July 15, 1974, a military coup was made by a group of soldiers in the Republic of Cyprus. As a result of the military

coup, the President of Cyprus III. Makarios left the country and a military junta was established. Turkey, launched Cyprus

Peace Operation against the coup on July 20, 1974, using the guarantor state right. After Turkey's military intervention, the

north of Cyprus was brought under the control of the Turkish Armed Forces. In the following process, Turkish Republic of

Northern Cyprus (TRNC) was established in support of Turkey. With the establishment of the TRNC, the Turks living on the

island were under a management that could determine their own destiny. In this process, nationalist discourses increased in

Turkey, films about the heroism of the Turkish soldier were made, books were printed and songs were composed in Turkey.

In particular, the songs regarding Cyprus Peace Operation played an important role in removing the forefront of nationalist

feelings in Turkey. In this study, the song “Girne’den Yol Bağladık Anadolu’ya”, which was composed during the Cyprus

Peace Operation and became one of the most popular songs of that period, was analyzed in the context of the discourse of

nationalism. For this purpose, the lyrics of the song via semiotic analysis and music via music analysis methods were

examined. The lyrics of the song were analyzed in the light of the semiotics of the French linguist Roland Barthes. In the

context of the findings, it was seen that the Turkish soldier was ennobled in the heroic dimension in the context of

nationalism, but that there was an attempt to create a perception against the Greek military junta by reminding the hostilities

against Greece in the past.

Anahtar Kelimeler

Music, Propaganda, Cyprus, Nationalism, Semiotics.

Kaynakça

• Arpa, M. & Çakı, C. (2018a). “İş Kazası Diye Bir Şey Yoktur”: Kanada İş Güvenliği Reklamları Üzerine İnceleme. Çalışma İlişkileri Dergisi, 9(2), 75-87.
• Arpa, M. & Çakı, C. (2018b). “İş Kazalarını Konu Alan İş Güvenliği Reklamlarında Duygusal Çekiciliklerin Kullanımı: Avustralya ve Singapur İş Güvenliği Reklamları Üzerine İnceleme. SGD-Sosyal Güvenlik Dergisi, 8(2), 153-172.
• Artun, E. (2011). Âşıklık Geleneği ve Âşık Edebiyatı, Adana: Karahan.
• Barthes, R. (2014). Çağdaş Söylenler. Çev. Tahsin Yücel. 4. Baskı. İstanbul: Metis.
• Barthes, R. (2015). Bir Deneme Bir Ders: Eiffel Kulesi ve Açılış Dersi. Çev. Mehmet Rifat, Sema Rifat. 2. Baskı. İstanbul: Yapı Kredi.
• Barthes, R. (2016). S/z. Çev.Sündüz Öztürk Kasar. İstanbul: Sel.
• Barthes, R. (2017). Görüntünün Retoriği, Sanat ve Müzik. Çev. Ayşenaz Koş, Ömer Albayrak. 2. Baskı. İstanbul:Yapı Kredi.
• Bağçeci, S. E. (2003). “Piyano Eğitiminde Müzikal Analiz Kavramı – Kapsamı ve Örnek Klavye Analizleri”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 13, Sayı: 1, Sayfa: 159-176.
• BRTK. (2018). "Girne'den yol bağladık Anadolu'ya şarkısı", erişim adresi http:// www. brtk.net/ ?video_ post= unutulmayacak- sarki.
• Çakı, C. & Gazi, M. A. (2018). The Use of nationalism discourses in the Soviet propaganda in the second world war. International Journal of Social Science Research, 7 (2), 291-306.
• Çakı, C. & Karaburun Doğan, D. (2018). “Leyla Saz Hanım’ın Sanat Anlayışıyla İttihat ve Terakki Propagandası: Türk Sanat Müziği Vicdân-ı Muâzzam” Eurasian Journal of Music and Dance, 13: 66-81.
• Çakı, C., Karaburun Doğan, D. ve Yılmaz, N. (2018). “Horst-Wessel” Propaganda Marşı Üzerinden Nazizm İdeolojisinin İnşası”, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, No. 46, s. 89-110.
• Delice, İ. (2018). Üç Âşığın Dilinde 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı Tarih Bilim Dalı, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). s.30-35.
• Ertuğrul, A. (2008). Türk Halk Edebiyatı, Ankara: Maya Akademi.
• Erdoğan, A. (2006). Umut Adam Ecevit, 2. Baskı, İstanbul: Kesit.
• Fiske, J. (2017). İletişim Çalışmalarına Giriş. Çev. Süleyman İrvan. 5. Basım. Ankara: Bilim ve Sanat. Gazi, M. A., Çakı, C., Gülada, M. O. (2018a). İkinci Dünya Savaşında Sovyet Kült Lider Propagandasında Vladimir Lenin ve Joseph Stalin'in Sunumu. Dördüncü Kuvvet Uluslararası Hakemli Dergi, 1 (2), 25-42.
• Gazi, M. A., Çakı, C., Gülada, M. O. (2018b). İspanya 2000 Partisi'nin Göçmen Karşıtı Propaganda Faaliyetleri Üzerine İnceleme. Ankara Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (2), 11-22.
• Guiraud, P. (2016). Göstergebilim. Çev. Mehmet Yalçın. 3. Baskı. Ankara: İmge.Gülada, M. O. ve Çakı, C. (2018). Kıbrıs Barış Harekâtı’nda Marşların Propaganda Amaçlı Kullanımı: “Mücahit Marşı” Üzerine İnceleme, I. Uluslararası Battalgazi Multidisipliner Çalışmalar Kongresi, Malatya, s. 1238-1243.
• IMDB. (2019). "Kıbrıs Barış Harekâtı'nı Konu Alan Türk Filmleri", erişim adresi https:// www. imdb. com/title /tt0183605 /?ref_= nv_sr_1.
• Jowett, S. G. & O'donnell, V. (2014). Propaganda &Persuasion. USA: Sage.
• Haberler.com (2019). "Girne'den Yol Bağladık Anadolu'ya Şarkısı", erişim adresi https:// www. haberler.com /kktc-askeri-bandoda-girn -den-yol -bagladik-anadolu-10451120-haberi/.
• Kalkan Kocabay, H. (2008). Tiyatroda Göstergebilim. İstanbul: E Yayınları.
• Kalaycı, H. (2007). Kanada-quebec Sorunu. Çokkültürcülük, Kendi Kaderini Tayin, Milliyetçilik ve Federalizm, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Karaburun Doğan, D. (2019). Faşizm Propagandasında Müziğin Rolü: Mussolini İtalyası Örneği. Folklor/Edebiyat, 25 (97), 229-249.
• Karaca, M. (2018). Waffen Ss Askere Çağırma Propagandası. EUropean Journal of Managerial Research (EUJMR), 2(2), 100-118.
• Karaca, M., & Çakı, C. (2018). İletişim ve Propaganda. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Lévi-Strauss, C. (2013). Mit ve Anlam, Çev. Gökhan Yavuz Demir, İstanbul: İthaki Yayınları.
• Manisalı, E. (2004). Avrupa Kıskacında Türkiye, 2. Basım, İstanbul: Derin.
• Rifat, M. (2013). Açıklamalı Göstergebilim Sözlüğü: Kavramlar, Yöntemler, Kuramcılar, Okullar. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür.
• Street, J. (2003). ‘Fight The power’: The politics of music and the music of politics, Government and Opposition, 38(1), 113-130.
• Öztürk, S. (2014). Siyasal İkna ve Seçim Müzikleri: Türkiye Üzerine Bir İnceleme. İletişim ve Diplomasi, Sayı 83: 199.
• Özkırımlı, U. (2008). Milliyetçilik Kuramları Eleştirel Bir Bakış, Ankara: Doğu Batı.
• Vintage Record (2019). "Girne'den Yol Bağladık Anadolu'ya Şarkısı'nın Kapağı", erişim adresi https:// vintagerecord. net/products/ yasemin-kumral- girneden-yol- bagladik -baris- dersi-45lik.