KEMANÎ HASAN ÖZÇİVİ’NİN ŞİRVANİ İCRASININ TAHLİLİ

Yıl 2024, Sayı: 24, 170 - 188, 30.06.2024

Haluk Bükülmez

https://doi.org/10.31722/ejmd.1466637

Öz

Keman, yüzyıllar içerisinde gerek Klasik Türk müziği icrasında gerekse Geleneksel Türk halk müziği icrasında kullanılan bir çalgı haline gelmiştir. Klasik Türk müziği keman icracılarından bazıları aynı zamanda Geleneksel Türk halk müziği keman icrası üslubuna da sahiptir. Bahsedilen bu icracılardan biri de kemanî Hasan Özçivi’dir. Adana’lı olan Hasan Özçivi’nin çevre illerde yaygın olarak bilinen Şirnavi halay icrasına yönelik mevcut ses kaydı da Özçivi’nin Geleneksel Türk halk müziği keman icra üslubundaki hakimiyetini yansıtmaktadır. Hasan Özçivi’nin kanun, klarnet ve davul eşliğinde icra etmiş olduğu ses kaydı Finale v26 programı kullanılarak notaya aktarılmıştır. Batı menşeili olan mevcut süsleme tekniklerinin, kendine has bir üslup oluşturulan Geleneksel Türk halk müziği keman icrasını yansıtmakta yetersiz kalması sebebiyle, Geleneksel Türk halk müziği keman icra üslubunu meydana getiren önemli bir faktör halindeki parmak hareketi için yeni bir sembol önerisinde bulunulmuştur. Önerilen yeni sembole “glissandolu tril” ismi verilmiştir. Bu çalışmada, kemanî Hasan Özçivi’nin Şirvani icrasını tahlil etmek ve Geleneksel Türk halk müziği içerisinde keman üslubu ile Şirvani icrasının makamsal özellikleri tespit etmek için nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi tekniği kullanılmıştır. Hasan Özçivi’nin Şirvane icrasında en çok glissandolu tril süsleme tekniği ile detache yay tekniği kullandığı ve icra bütününde perde kaldırma tekniğine yer verdiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hasan Özçivi, Keman, Şirvani, Geleneksel Türk Halk Müziği Keman İcrası, Tahlil

Analysıs of vıolınıst Hasan Özçivi's performance of Şirvani

Öz

Over the centuries, the violin has become an instrument used both in the performance of Classical Turkish music and in the performance of Traditional Turkish folk music. Some of the classical Turkish music violin players also have the Traditional Turkish folk music violin performance style. One of these performers mentioned is the violinist Hasan Özçivi. The existing sound recording of Hasan Özçivi, a native of Adana, performing Şirnavi halay, which is widely known in the surrounding provinces, reflects Özçivi's dominance in the violin performance style of Traditional Turkish folk music. The sound recording of Hasan Özçivi performing with the accompaniment of qanun, clarinet and drums was transcribed into notes using the Finale v26 program. Since the existing ornamentation techniques of Western origin are insufficient to reflect the violin performance of Traditional Turkish folk music, which has a unique style, a new symbol has been proposed for the finger movement, which is an important factor that creates the violin performance style of Traditional Turkish folk music. The proposed new symbol is named "trill with glissando". In this study, document analysis technique, one of the qualitative research methods, was used to analyze the Şirvani performance of violinist Hasan Özçivi and to determine the maqam characteristics of the violin style and Şirvani performance in Traditional Turkish folk music. It has been determined that Hasan Özçivi mostly uses the glissandolu trill decoration technique and the detache bow technique in his Şirvane performance and includes the note lifting technique throughout the performance.

Anahtar Kelimeler

Hasan Özçivi, Violin, Şirvani, Traditional Turkish Folk Music Violin Performance, Analysis

Kaynakça

• Akpınar, M. (1992). Türk halk müziğinin keman ile seslendirilmesi üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Müzik Eğitimi Ana Bilim Dalı, Ankara.
• Balli, T. (2023). İcra ve notasyon uyumu açısından Türk halk müziği notasyon anlayışlarının incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Müzik ve Güzel Sanatlar Üniversitesi Müzik ve Güzel Sanatlar Enstitüsü Çalgı Eğitimi Ana Sanat Dalı, Ankara.
• Bükülmez, H. (2021). Cinuçen Tanrıkorur’un terkîb etmiş olduğu şedd-i sabâ makamının tahlili doğrultusunda Türk müziği keman eğitimine yönelik şedd-i sabâ etüdün oluşturulması. Balkan Müzik ve Sanat Dergisi, 3(2), 61-76. https://doi.org/10.47956/bmsd.979084
• Bükülmez, H. (2022). Türk müziği keman icracılığında çifte kiriş icra tekniği: Kemanî Âmâ Recep’in Rast taksim örneği. Rast Müzikoloji Dergisi, 10(2), 167-181. https://doi.org/10.12975/rastmd.20221021
• Dubaz Bükülmez, İ. (2024). Piyano için makamsal etütler ve Türk müziği saz eserleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Durmaz, A. (2024). Türk müziği keman icrasında örtük bilgilerin tespiti üzerine bir inceleme ve eğitim içerikli uygulamalar. Ankara: Gece Kitaplığı.
• Ekici, S. (2013). Gaziantep ve barak müzik kültürü. Gaziantep: Logos Matbaacılık.
• Gençoğlu, M. S. H. (2021). Türk müziği tarihinde keman ve ilk keman metodu. Ankara: Gece Kitaplığı.
• Gökhan, Ö. (2023). Hacı Çiçek’in barak açışlarının tespiti ve kabak kemane’ye uyarlanması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Hacı Bayram Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Türk Müziği Anabilim Dalı, Ankara.
• Gülüm, O., ve Albuz, A. (2019). Keman eğitiminde Türk halk müziği eserlerinin kullanılma durumuna yönelik öğretim elemanı görüşlerinin değerlendirilmesi. Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi (42), 1-11
• Hatipoğlu, V. (2023). Türk müziği keman metodu. Ankara: Gece Kitaplığı.
• Metin, M. (Ed.). (2014). Eğitimde bilimler araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi
• Söylemez, D. (2023). Türk halk müziği ve geleneksel Türk müziği ezgilerinin yaylı çalgılar eğitiminde kullanılabilirliği: Sistematik bir derleme çalışması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı, Burdur.
• Şenozan, A. (2007). Gönül telimizi titretenler. Ankara: Burak Ofset Matbaacılık
• Yener, S. (2020). Hasan Özçivi (1925-1986). Erişim adresi https://www.musikiklavuzu.net/?/blog/bestekarlar/hasan-ozcivi-1925-1986