Öğretmenlerin Mesleki Gelişime Yönelik Algılarına İlişkin Nitel Bir Araştırma

Yıl 2016, Cilt: 4 Sayı: 1, 0 - 0, 30.06.2016

Hasan Uştu , Ayşe Mentiş Taş , Binali Sever

Öz

Bu araştırma Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde çalışan öğretmenlerin mesleki gelişime yönelik algılarının neler olduğunu ortaya çıkarılmasını amaçlayan nitel bir araştırmadır. Bu amaçla kartopu örnekleme yöntemiyle belirlenen Osmaniye Merkezde çalışan 6 lisans ve 4 lisansüstü eğitim almış 10 öğretmenle yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Betimsel analize tabi tutulan verilerden elde edilen bulgulara göre öğretmenlerin tamamı mesleki gelişimin gerekli olduğunu düşünmekte ve mesleki gelişimi genellikle yeniliklere ayak uydurma, kendini güncel tutma, değişimlere ayak uydurma, kendini yenileme olarak tanımlamaktadır. Öğretmen görüşlerine göre bir öğretmenin meslekte kendisini alanla ilgili yayınları okuyarak, tecrübelerden yararlanarak ve kurslara katılarak geliştirebileceği ortaya çıkmıştır. Öğretmenleri en çok mesleki gelişime zorlayan(güdüleyen) faktörler; öğrencileri ve vicdan duygusu iken, mesleki gelişimi en çok engelleyen faktörler ise; mesleki gelişime ayıracak maddi olanak yetersizliği, zaman yetersizliği ve ailevi nedenlerdir. Diğer taraftan öğretmenlerin yarısı bakanlığın kendilerini mesleki gelişim konusunda desteklemediğini diğer yarısı ise sembolik olarak desteklediğini ifade etmiştir. Öğretmenlerin yarısından fazlasının bakış açısına göre bakanlığın hizmet içi eğitim adı altında yaptığı faaliyetler mesleki gelişim açısından yararsız; tamamına yakınının bakış açısına göre ise de yetersizdir. Ayrıca öğretmenlerin tamamına yakınının üniversitelerin ve sendikaların da mesleki gelişim konusunda öğretmenleri desteklemediğini düşündükleri ortaya çıkmıştır. Bununla birlikte tüm öğretmenlerin üniversitede mesleki gelişimle ilgili bir ders almadıkları ortaya çıkmış ve öğretmenlerin en çok ihtiyaç duyduğu mesleki gelişimle ilgili eğitimlerin; iletişim, bilişim teknolojileri, öğretim yöntem ve teknikleri, öğrenci psikolojisi ve beden dili gibi eğitimler olduğu ortaya çıkmıştır.

Kaynakça

• Atay, D. Y. (2003). Öğretmen eğitiminin değişen yüzü. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Azar, A., & Çepni, S. (1999). Fizik öğretmenlerinin kullandıkları öğretim etkinliklerinin mesleki deneyime göre değişimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(17),24- 33.
• Bascia, N. (2000). The other side of the equation: Professional development and the organizational capacity of teacher unions. Educational Policy, 14(3), 385-404.
• Baştürk, R. (2012). İlköğretim öğretmenlerinin hizmet içi eğitime yönelik algı ve beklentilerinin incelenmesi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42, 96-107.
• Bayar, A., & Kösterelioğlu, İ. (2014). Ülkemizde düzenlenmekte olan hizmet içi eğitim etkinliklerine yönelik öğretmenlerin memnuniyet düzeyi. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(2), 321-333.
• Baysal, Ö., Okulu, U. M. İ., Türkmen, L., & Yücel, C. (2010). Sınıf öğretmenlerinin mesleki örgütlenmeye yönelik tutumları: Uşak ili örneği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 3(3), 329-352.
• Boydak Özan, M., Polat, H., & Şener, G. (2014). Sınıf öğretmenlerinin mesleki gelişim eğitimlerine ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(20), 167-180.
• Buldu, M. (2014). Öğretmen yeterlik düzeyi değerlendirmesi ve mesleki gelişim eğitimleri planlanması üzerine bir öneri. Milli Eğitim Dergisi, 204, 114-134.
• Bümen, N. T., Ateş, A., Çakar, E., Ural, G., & Acar, V. (2012). Türkiye bağlamında öğretmenlerin mesleki gelişimi: Sorunlar ve öneriler. Milli Eğitim, 194, 31-50.
• Büyüköztürk, Ş., Akbaba, Altun, S., & Yıldırım, K. (2010). Uluslararası öğretme ve öğrenme araştırması(TALIS) Türkiye ulusal raporu, Ankara.
• Cresswell, J. (2012). Educational research. Pearson Education, Boston.
• Çakır, İ. (2013). Mesleki gelişim etkinliklerinin ingilizce öğretmenlerine olan katkısı. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Özel Sayı, 122-130.
• Doğan, M. A. (2014). 21. Yüzyılda nasıl bir öğretmen eğitimi? “ http://egitimtrend.com/21-yuzyilda-nasil-bir-ogretmen-egitimi/” adresinden 15.03.2016 tarihinde edinilmiştir.
• DPT, (2013). Onuncu kalkınma planı(2014-2018). Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara.
• Drage, K. (2010). Professional development: Implications for illinois career technical educataion teachers. Journal of Careerand Technical Education. 25 (2), 27-37.
• Evers, A. T., Van der Heijden, B. I., & Kreijns, K. (2016). Organisational and task factors ınfluencing teachers’ professional development at work. European Journal of Training and Development, 40(1), 36-55.
• Gökmenoğlu, T., Beyazova, G., & Kılıçoğlu, A. (2015). Mesleki Gelişim: Öğrenen olarak öğretmen eğitimcileri. İlköğretim Online, 14(2).
• Guskey, T. R. (1995). Professional development in action: New paradigms and practices. (T. R. Guskey & M. Huberman, Eds.) New York: Teachers College Press.
• Guskey, T. R. (2000). Evaluating professional development. Thousand Oaks, CA: Corwin Press.
• Guskey, T. R. (2007). Results-oriented professional development, In: A. C. Onstein, E. F. Pajak and S. B. Ornstein, Contemporary Issues in Curriculum (s. 334–346), Pearson Education, Boston.
• Güldere, Y. Z. (2016.04.08). Eğitimde başarılı ülkeler ve profesyonel gelişim. “http://ekampus.orav.org.tr/blogger/yziyaguldere/page/43477/egitimde-basarili-ulkeler-ve-profesyonel-gelisim” adresinden 03.02.2016 tarihinde edinilmiştir.
• Gültekin M., & Çubukcu, Z. (2008). İlköğretim öğretmenlerinin hizmet içi eğitime ilişkin görüşleri. Sosyal Bilimler Dergisi, (19), 185-201.
• Gültekin, M., & Çubukçu, Z. (2008). İlköğretim öğretmenlerinin hizmet içi eğitime ilişkin görüşleri. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19, 185-201.
• Gürşimşek, I. (1999). Öğretmen eğitiminde bir model önerisi: Mesleki gelişim okulları. Dokuz Eylül Eüniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi,, 9, 17-24.
• İlgan, A. (2013). Öğretmenler için etkili mesleki gelişim faaliyetleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Sayı, 41-56.
• Kaya, S., & Kartallıoğlu, S. (2010). Okul temelli mesleki gelişim modeline yönelik koordinatör görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 10 (2), 115-130.
• Kayabaş, Y. (2008). Öğretmenlerin hizmet içi eğitimde yetiştirilmesinin önemi ve esasları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(2), 9-32.
• KB, (2013). Onuncu beş yıllık kalkınma planı(2014-2018). TC Kalkınma Bakanlığı, Ankara.
• Marzano, R. J. (2003). What works in school: Translating research into action. Alexandria, VA: Association for Supervision and Curriculum Development.
• Maurer, M. J. (2000). Professional development in career and technical education. in brief: Fast facts for policy and practice no.7. “http://eric.ed.gov/?id=ED448318” adresinden 18.01.2016 tarihinde edinilmiştir.
• MEB EARGED. (2006). İlköğretim okulu öğretmenlerinin yaptıkları mesleki seminer çalışmalarının değerlendirilmesi. Milli Eğitim Bakanlığı Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı, Ankara.
• MEB, (2007). Okul temelli mesleki gelişim kılavuzu. T.C. Millî Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Miles, M. B.,& Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. (Second Edition). California: SAGE Publications.
• NCTL, (2013). Report on research into maths and science teaching in the Shanghai region. National College for School Leadership, “https://www.gov.uk/government/publications/report-on-research-into-maths-and-science-teaching-in-the-shanghai-region” adresinden 20.03.2016 tarihinde edinilmiştir.
• Odabaşı, H. F., & Kabakçı, I. (2007). Öğretmenlerin mesleki gelişimlerinde bilgi ve iletişim teknolojileri. Uluslararası Öğretmen Yetiştirme Politikaları ve Sorunları Sempozyumu, Bakü, Azerbaycan.
• OECD, (2009). The professional devepolopment of teachers. Creating effective teaching and learning environments. First results from TALIS. Organisation for Economic Cooperation and Development, Paris.
• Özer, Özkan, Y., & Anıl, D. (2014). Öğretmen mesleki gelişim değişkenlerinin ayırt edicilik düzeyi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (4), 205-216.
• Özköse-Bıyık, Ç., & Uslu, Ö (2014). İngilizce öğretmenlerinin mesleki gelişim etkinlikleri ve ihtiyaçları. 3. Ulusal Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi, 07-09 Mayıs, Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• Özoğlu, M. (2010). Türkiye’de öğretmen yetiştirme sisteminin sorunları. Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı(SETA) Analizi, (17), 1-40.
• Runhaar, P. (2008). Promoting teachers’ professional development. Doctoral dissertation. Universiteit Twente, Enschede, Netherlands.
• Sarpkaya, R. (2005). Öğretmenlerin sendikalara üye olma durumlarını etkileyen etmenlerin profili. Mülkiye Dergisi, 29, 247, 109-127.
• Scheerens, J. (2010). Teachers' professional development: Europe in international comparison. European Union Publications Office, ISBN: 978-92-79-15186-6.
• Seferoğlu, S. S. (2001). Sınıf öğretmenlerinin kendi mesleki gelişimleriyle ilgili görüşleri, beklentileri ve önerileri. Milli Eğitim Dergisi, (149), 12-18.
• Sparks, D., & Loucks Horsley, S. (1999). Five models of staff development for teachers. Journal of Staff Development, 10(4), 40-57.
• Şenpeker, E. (2016.03.07). Eğitimde başarılı ülkeler ve profesyonel gelişim. “http://egitimtrend.com/egitimde-basarili-ulkeler-ve-profesyonel-gelisim/” adresinden 15.03.2016 tarihinde edinilmiştir.
• Şimşek, H., & Yıldırım, A. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri(9. Baskı). Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• TED, (2009). Öğretmen yeterlilikleri özet raporu. Türk Eğitim Derneği Yayınları, Adım Odan Matbaacılık, Ankara.
• Tonbul, Y., & Altunay, E. (2011). Eğitim fakültelerinin öğretmenlerin mesleki gelişimine katkısı. E- Journal of New World Sciences Academy Education Sciences, 6(3),2188-2209.
• Turhan, M., & Yaraş, Z. (2013). Öğretmen ve öğrencilerin öğretmen, disiplin, müdür, sınıf kuralları, ödül ve ceza kavramlarına ilişkin metafor algıları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 23(1), 129-145.
• TÜBİTAK, (2005). Eğitim ve insan kaynakları sonuç raporu strateji belgesi. Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu, Ankara.
• Yamagata-Lynch, L. C., & Haudenscild, M. (2006). Using activity theory to identify conrradictions and tensions in teacher professional development. “http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED491495.pdf” adresinden 07.03.2016 tarihinde edinilmiştir.