Edirne Sanayisinin Bölgenin Jeolojik Yapısı ile İlişkilendirilmesi

Yıl 2016, Cilt: 4 Sayı: 7, 21 - 30, 03.06.2016

Cihan Yalçın

Öz

Türkiye gibi yıkıcı depremlerin sık olduğu bir ülkede, sanayi işletmelerinin yapılaşması veya kurulacak yeni sanayi yerleşim alanlarının belirlenmesi aşamalarında, bölgenin jeolojik yapısının göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Bu sebeple Edirne ilinde faaliyet gösteren sanayi işletmelerinin konumları ve bölgenin jeolojik özellikleri, açık kaynak kodlu yazılım kullanılarak mobil veri ara yüz yazılımı ile Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ortamına aktarılmış ve web tabanlı dinamik bir sistemde sorgulanabilme imkânı sağlanmıştır, sonuçlar üretilen tematik haritalar ve grafikler ile görüntülenebilmektedir. Çalışmada, koordinatlara oturtulmuş Edirne İlinin sayısal haritası üzerine deprem bölgeleri ve bölgenin jeolojik yapıları yerleştirilerek deprem yönünden riskli olabilecek alanlar belirlenmiş ve bu alanlarda faaliyet gösteren işletmelerin yapısal konumları da sisteme girilerek oluşturulan tematik haritalar üzerinde görüntülenmiştir. Dinamik olarak oluşturulan bu haritalarda, sanayi işletmelerinin bulundukları jeolojik birimler ve deprem bölgeleri aynı anda görüntülenebilmekte, sorgulanabilmekte mevcut ve ileride planlanan sanayi yapılaşma için deprem riski olan alanlar belirlenebilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sanayi, Jeolojik yapılar, Deprem riski, Edirne

The Relationship Between The Geological Features and The Industry at Edirne District

Öz

In some countries like Turkey where the devastating earthquake occurred, the geological characters of an area must be considered when constructing the industrial enterprises or in the stage of determining the new residential area. Therefore, the location and geological features of the area of the industrial enterprises operating in Edirne district have been transferred to the Geographic Information System (GIS) using mobile data interface software resulted from the open source software, and have provided opportunity of querying in a dynamic system with production of thematic maps and graphics. In the studied areas that occurred under the risk of the earthquake, the zones of the earthquake and the geological structures of the area are to be placed on a coordinate’s sited digitized map of Edirne district digital map to determine the structural locations of the companies operating in these areas that displaying on the thematic maps. Dynamically created these maps, the geological units where the industrial enterprises occurred and their zones of the earthquake can be displayed simultaneously, as well as it can be identified the areas of earthquake risks for the current and future planned industrial construction areas.

Anahtar Kelimeler

Industry, Geological structures, Earthquake Risk, Edirne district

Kaynakça

• T.C. Bayındırlık ve İskân Bakanlı ğı Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası.
• Akbaş, B., Akdeniz, N., Aksay, A., Altun, İ., Balcı, V., Bilginer, E., Bilgiç, T., Duru, M., Ercan, T., Gedik, İ., Günay, Y., Güven, İ.H., Hakyemez, H. Y., Konak, N., Papak, İ., Pehlivan, Ş., Sevin, M., Şenel, M., Tarhan, N.,Turhan, N., Türkecan, A., Ulu, Ü., Uğuz, M.F., Yurtsever, A. ve diğerleri, 2002. 1/500.000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritası; Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Yayını. Ankara Türkiye.
• Alsan, E., 1972. Magnitude and Time Distributions of Earthquakes in Turkey. Bull.Int.Inst.Seismol.Earthq.Eng., 7, 1-10.
• Altunel, E., Meghraoui, M., Akyüz, H.S. ve Dikbaş, A., 2004. Characteristics of the 1912 co-seismic rupture along the North Anatolian Fault Zone (Turkey): implications for the expected Marmara earthquake, Terra Nova, 16, 198-204.
• Arkoç, O., Özşahin, B. Kentsel Planlamada Sınırlamalara Yerbilimlerinin Etkisi ve Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) Kullanımı, 9.Uluslararası Sinan Sempozyumu, Trakya Üniversitesi, S 117 – 123, 2015.
• Barka, A.A., 1992. The North Anatolian Fault Zone, Ann. Tectonicae, 6, 164-195.
• Başöz, N., 1992. Seismic Hazard Assessment in Regions Having Diffused Boundaries and Nonhomogeneous Attenuation. Master Thesis, Middle East Technical University, 161 p.
• Bayrak, Y., Yılmaztürk, A. ve Öztürk, S., 2005. Relationships Between Fundamental Seismic Hazard Parameters for the Different Source Regions in Turkey. Natural Hazards, 36 (3), 445-462.
• Beyhan, B., Belge, B., Zorlu, F., Özgür ve Açık Kaynak Kodlu Masaüstü CBS Yazılımları Üzerine: Karşılaştırmalı ve Sistemli Bir Değerlendirme, Harita Dergisi, Ocak 2010, sayı: 143, syf: 45-61.
• Çınar-Yıldız, S., Özden, S., Tutkun, S.Z., Ateş, Ö., Altuncu-Poyraz, S., Kpana-Yeşilyurt, S., 2013, Ganos Fayı Boyunca Geç Senozoyik Yaşlı Gerilme Durumları, KB Türkiye", Türkiye Jeoloji Bülteni, cilt.56, ss.1-21, 2013.
• DLH (Ulaştırma Bakanlığı Demiryolları, Limanlar ve Hava Meydanları İnşaatı Genel Müdürlüğü), 2007. Kıyı Yapıları, Demiryolları ve Hava Meydanları İnşaatları Deprem Teknik Yönetmeliği için Deprem Tehlikesi Belirlemesi. YPU-DLH-060520-001-Ara rapor 1, Yüksel Proje.
• Efe, R., Demirci, A., 2001. ‘Gölcük 1999 Depreminde Zemin ve Yerşekli Özelliklerinin Şiddet ile Hasar Dağılışına Etkisi’. Türk Coğrafya Dergisi 36, 1-15, İstanbul.
• Egeran, N. ve Lahn, E., 1944. 1/2.400.000 Mikyaslı Türkiye Yer Depremleri Haritası Hakkında Muhtıra. M.T.A. Mec., 9 (2/32), 270-289.
• Emre. Ö., Duman, T.Y., Özalp, S., Elmacı, H., Olgun, Ş. ve Şaroğlu, F., 2013. Açıklamalı Türkiye Diri Fay Haritası Ölçek 1/1.125.000, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Özel Yayın Serisi-30, Ankara, Türkiye. ISBN:978-605- 5310-56-1
• Ercan, T., 1992. Trakya’daki Senozoyik volkanizması ve bölgesel yayılımı, JMO, Jeoloji Mühendisliği Dergisi, 41, s: 37-50.
• Erdik, M., Doyuran, V., Gülkan, P. ve Akkaş, N., 1985. Türkiye’de Deprem Tehlikesinin İstatistiki Açıdan Değerlendirilmesi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Deprem Mühendisliği Araştırma Merkezi, Ankara, 116.
• Erdik, M., Doyuran, V., Akkaş, N. ve Gülkan, P., 1985. A Probabilistic Assessment of the Seismic Hazard in Turkey. Tectonophysics, 117, 295-344.
• Erdik, M., Biro, Y.A., Onur, T., Sesetyan, K. ve Birgören, G., 1999. Assessment of Earthquake Hazard in Turkey and Neighboring Regions. Annali Di Geofisica, 42 (6), 1125- 1138.
• Erdik, M., Şeşetyan, K., Demircioğlu, M.B. ve Durukal, E., 2006. Kıyı Yapıları, Demiryolları ve Hava Meydanları İnşaatları Deprem Teknik Yönetmeliği İçin Deprem Tehlikesi Belirlemesi. Ulaştırma Bakanlığı Demiryolları, Limanlar ve Hava Meydanları İnşaat Genel Müdürlüğü, 48.
• Ergin, K. ve Güçlü, U., 1971. Türkiye Depremlerinde Beklenecek Maksimum Şiddeti Gösterir harita.
• Eyidoğan, H. ve Güçlü, U., 1993. Türkiye Deprem Bölgeleri Haritasının Evrimi ve Yeni Bir Harita İçin Öneri. Jeofizik, 7, 95-108.
• Gölcük 17 Ağustos Derneği, 2000. Merkez Üssü Gölcük: O Gece Üçü İki Geçe. 17 Ağustos Derneği Yayınları, Kocaeli.
• Görür, N. and Okay, A.I., 1996. Fore-arc origin of the Thrace basin, northwest Turkey, Geologische Rundschau, 85, 662-668.
• Gülkan, P., Koçyiğit, A., Yücemen, M.S., Doyuran, V. ve Başöz, V., 1993. En Son Verilere göre Hazırlanan Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası. Rapor no:METU/EERC 93- 01, Ortadoğu Teknik Üniversitesi Deprem Mühendisliği Araştırma Merkezi, 156 s.
• Hacısalihoğlu, İ. Y., 2001. Türkiye’nin Kentsel Gelişim Süreci ve 1999 Marmara Depremi. Çantay Kitabevi, İstanbul.
• Hattori, S., 1980. Seismic Risk Maps in Turkey. Iran and Mediterranean Areas, Proceedings of the Seventh World Conference on Earthquake Engineering, İstanbul, 285- 292.
• Herece, E. ve Akay, E., 2003. Kuzey Anadolu Fayı Atlası. M.T.A. Yayını, Ankara.
• İlhan, E., 1961. Yer Sarsıntıları ve Madencilik. Madencilik Dergisi, 3, 156 – 164.
• İnangu, A., Kırbaş, H., ‘Anadolu Levhası Üzerinde Kütahya’nın Deprem Tehlikesi’. S.D.Ü. X. Mühendislik Sempozyumu, Bildiriler Kitabı I, 1999, 279–293, Isparta.
• İpek, M., Uz, Z. ve Güçlü, U., 1965, Sismolojik Donelere Göre Türkiye Deprem Bölgeleri. Deprem Yönetmeliği Toplantısına Takdim Edilen Rapor, 22 Şubat 1965, Ankara (Yayınlanmamış).
• Kasar, S., Burkan, K.A., Siyako, M., ve Demir, O., 1983. Tekirdağ Şarköy-Keşan-Enez bölgesinin jeolojisi ve Hidrokarbon olanakları, TPAO rap., 1171 (Yayımlanmamış).
• Karagüzel, R., Arazi kullanımı ve kentsel planlama sürecinde yerbilimleri. 65.yıl Mahir Vardar - Jeomekanik, Tünelcilik ve Kaya Yapılarının Tasarımı Özel Oturumları, İstanbul Teknik Üniversitesi, S 231 -260, İstanbul, 2012.
• Kayabalı, K., 2002. Modeling of Seismic Hazard for Turkey Using the Recent Neotectonic Data. Engineering Geology, 63, 221-232.
• Kayabalı, K. ve Akın, M., 2003. Seismic Hazard Map of Turkey Using the Deterministic Approach. Engineering Geology, 69, 127- 37.
• Kelleci, E., Açık Kaynak Kodlu ve Özgür Coğrafi Bilgi Sistemleri Yazılımları, 2007/4, EMO Ankara Şubesi Haber Bülteni, syf 21-22.
• Ketin, İ., (1976), “San Andreas ve Kuzey Anadolu Fayları arasında bir karşılaştırma”, Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 19, 149­154.
• Ketin, İ., 1982. Genel Jeoloji Cilt I (II.Baskı). Yerbilimlerine Giriş, İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi, İstanbul, 597.
• Kopp, K.O., Pavoni, N. ve Schindler, C., 1969. Geologie Thrakiens IV: Das Ergene-Becken, Beih zum Geol. Jahrb., Heft 76, 136 s., Hannover.
• Kotil, E., Konur, F., Özgür, H., 2007. The economic impacts of gulf earthquake. International Kocaeli Earthquake Symposium, Kocaeli, Turkey, 22–26 Oct.
• Lahn, E., 1949. Seismological Investigations in Turkey. Bulletin of the Seismological Society of America, 39(2), 67-71.
• Mitchell, W. A., Özgüç, N., 2000. ‘Geographical Perspectives on Political, Social and Economic Aftershocks from the Marmara (NW Turkey) Earthquake Disaster of August 17, 1999’. Association of American Geographers Annual Meeting, Pittsburg.
• Özmen, B., 2012. Türkiye Deprem Bölgeleri Haritalarının Tarihsel Gelişimi. Türkiye Jeoloji Bülteni, 55, 1.
• Pamir H.N, 1948. Dinamik Jeoloji. Cilt II, İstanbul Üniversitesi Yayınları 348, 404 s.
• Sabah, L., Keser, K., Bişar, E., Yalçın, C., 2015, İl Genelinde Mobil Uygulamalar İle Oluşturulan Sanayi Ve Ar–Ge Envanterinin Analiz Çalışmalarında Açık Kaynak Kodlu Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Kullanımı: Edirne Örneği, VIII.TUFUAB Teknik Sempozyumu, Bildiri Özleri Kitabı, sayfa; 66, Haziran 2015, KONYA.
• Saltık, O., 1974. Şarköy-Mürefte sahaları jeolojisi ve petrol olanakları, TPAO Arama Grubu Arşivi, Teknik Rapor, 879, 24 s. (Yayımlanmamış).
• Saner, S., 1985. Saros Körfezi dolayının çökelme istifleri ve tektonik yerleşimi, Kuzeydoğu Ege Denizi, Türkiye, Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 28, 1-10.
• Sieberg, A., 1932. Erdbebengeographie. Band IV, Lieferung 3, Verlag von Gebrüder Borntraeger, Berlin.
• Siyako, M., 2006, Trakya Bölgesi Litostratigrafi birimleri, Stratigrafi Komitesi Litostratigrafi Birimleri Serisi 2, Ankara, 70 s.
• Sümengen, M., Terlemez, İ., Şentürk, K., Karaköse, C., Erkan, E., Ünay, E., Gürbüz, M., Atalay, Z., ve Şentürk, K., 1987. Gelibolu Yarımadası ve Güneybatı Trakya Tersiyer Havzasının Stratigrafisi, Sedimantolojisi ve Tektoniği, MTA Rap: 8128. (Yayınlanmamış).
• Sümengen, M. ve Terlemez, İ., 1991. Güneybatı Trakya yöresi Eosen çökellerinin stratigrafisi, Maden Tetkik Arama Dergisi, 113, 17- 30.
• Şaroğlu, F., Emre, Ö., ve Kuşcu, I., 1992. Türkiye Diri Fay Haritası. M.T.A., Ankara.
• Şengör, A.M.C., 1979. The North Anatolian Transform Fault. its age offset and tectonic significance, J. Geol. Soc. Lond, 136, 269-282.
• Şengör, A.M.C. ve Yılmaz, Y., 1981. Tethyan evolution of Turkey: A plate tectonic approach, Tectonophysics, 75, 181-241.
• Şengör, A.M.C., Görür, N. ve Şaroğlu, F., 1985. Strike-slip faulting and related basin formation ın zones of tectonic escape: Turkey as a case study, Soc. Ecol. Paleontol. Mineral. Spec. Publ., 37, 227-264.
• Şengör A.M.C., Tüysüz, O., İmren, C, Sakınç, M., Eyidoğan, H., Görür, N., Le Pichon, X., ve Rangin, C., 2004. The North Anatolian Fault: A New Look, Annual Review of Earth and Planetary Sciences, 33, 37-112.
• Tabban, A., 1969. Türkiye’nin Sismisitesi. İmar ve İskân Bakanlığı, Afet İşleri Genel Müdürlüğü, Deprem Araştırma Enstitüsü Başkanlığı, Ankara, 47.
• Tapırdamaz, C. ve Yaltırak, C., 1997. Trakya’da Senozoyik volkaniklerinin paleomanyetik özellikleri ve bölgenin tektonik evrimi, MTA Dergisi, 119, 27-42.
• TEFER (Turkey Emergency Flood and Earthquake Recovery Project), 2001. Consulting Services for Improvement of Natural Hazard Insurance and Disaster Funding Strategy. Final Report, Pragramme 6.1 Review of Loss Potential and Catastrophic Risk Modelling, Section 5, The Hazard of Earthquake, Başbakanlık Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı-Sigortacılık Genel Müdürlüğü.
• Turgut, S., Siyako, M., ve Dilki, A., 1983. Trakya havzasının jeolojisi ve hidrokarbon olanakları, Türkiye Jeoloji Kongresi Bülteni, 4, 35-46.
• Turgut, S., Türkaslan, M., ve Perinçek, D., 1991. Evolution of the Thrace sedimentary basin and its hydrocarbon prospectivity. In: Spencer, A.M. (Ed.), Generation, Accumulation, and Production of Europe’s Hydrocarbons. Spec. Publ. Euro. Ass. Petrol. Geoscient. 1, 415-437.
• Turgut, S., ve Eseller, G., 2000. Sequence stratigraphy, tectonics and depositional history in eastern Thrace Basin, NW Turkey, Mar. Petrol. Geol., 17, 61-100.
• Tüysüz, O., Barka, A., ve Yiğitbaş, E. 1998. Geology of the Saros Graben: its implications on the evolution of the North Anatolian Fault in the Ganos-Saros region, NW Turkey. Tectonophysics 293, 105-126.
• Uçaner, M.E., Akyol, E., Gökyokuş, S., Kırmızıgül, M., Sarıçiçek, İ., 2014. Açık Kaynak Kodlu CBS Yazılımları ile Belediye Kent Rehberi Uygulaması, 5. Uzaktan Algılama-CBS sempozyumu (UZAL-CBS 2014), 14-17 Ekim 2014, İstanbul.
• Ulusay, R., Kentleşme sürecinde yer seçimi ve depreme dayanıklı yapı inşasında jeolojik-jeoteknik etütlerin önemi ve işlevi, Jeoloji Müh. Odası Yay. 51, S 23 -27. 1999.
• Ulusay, R., Tuncay, E., Sönmez, H. ve Gökçeoğlu, C., 2004. An Attenuation Relationship Based on Turkish Strong Motion Data and Iso-Acceleration Map of Turkey, Engineering Geology. Science Direct, Elsevier, 74, 265- 291.
• Yalçın, C., Bişar, E., Yalçın S., Sabah, L., 2015, Tematik Coğrafi Haritaların Verimlilik Açısından Değerlendirilmesi, 5. Ulusal Verimlilik Kongresi, Bildiriler Kitabı, sayfa; 217, 6-7 Ekim 2015, ANKARA.
• Yaltırak, C., 1995. Gaziköy-Mürefte Arasının Sedimantolojisi ve Tektoniği, TPJD Bülteni, 6: 1, 93-112.
• Yaltırak, C., Alpar, B., ve Yüce, H., 1998. Tectonic elements controlling the evolution of the Gulf of Saros (Northeastern Aegean Sea, Turkey), Tectonophysics, 300, 227–248.
• Yaltırak, C., ve Alpar, B., 2002. Kinematics and evolution of the northern branch of the North Anatolian Fault (Ganos Fault) between the Sea of Marmara and the Gulf of Saros, Mar. Geol., 190, 352-366.
• Yaltırak, C., Alpar, B., Altınok, Y., 2002. Mürefte-Şarköy Depremi: Ganos Fayı’nın 9 Ağustos 1912 Depreminde atımı, kırık uzunluğu, büyüklüğü, karakteri ve aynı yörede olan tarihsel depremler. Aktif Tektonik Araştırma Grubu 6. Toplantısı, 21-22 Kasım 2002, ATAG-6 Bildiriler Kitabı. 90-93.
• Yarar, R., Ergünay, O., Erdik, M. ve Gülkan, P., 1980. A Preliminary Probabilistic Assessment of the Seismic Hazard in Turkey. Proceeding 7th World Conference on Earthquake Engineering, İstanbul, 1: 309-316.
• URL 1, MTA Yerbilimleri Harita Görüntüleyici ve Çizim Editörü, MTA Genel Müdürlüğü internet sitesi http://yerbilimleri.mta.gov.tr, (15.08.2015).
• URL 2, Edirne Tarım Master Planı, Ocak-2005, İl Tarım Ve Kırsal Kalkınma Master Planlarının Hazırlanmasına Destek Projesi, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı internet sitesi http://www.tarim.gov.tr/SGB/Belgeler/Master/edirne.pdf, (15.08.2015).
• URL 3, 2016, B.Ü. Kandilli Rasathanesi Deprem Sorgulama Sistemi, Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Ve Deprem Araştırma Enstitüsü (KRDAE) internet sitesi http://www.koeri.boun.edu.tr/sismo/zeqdb/, (15.01.2016).
• URL 4, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA) Kocaeli Bölge Müdürlüğü internet sitesi, Edirne İlinin Jeolojisi,http://www.mta.gov.tr/v2.0/bolgeler/kocaeli/index.php?id=edirne, (15.08.2015).