Huzurevlerinde Yatak Odası Mekanının Gelişim Süreci, İstanbul ve Brüksel Örneği

Yıl 2019, Sayı: 16, 662 - 678, 31.08.2019

Zerrin Funda Ürük , Tuğçe Öztürk

https://doi.org/10.31590/ejosat.593611

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmada;
yurtiçi ve yurtdışı huzurevlerinde yaşayan kişilerin mekân içi yaşam alanlarını
yerinde irdelenerek, yaşlıların yoğunlukla kullandığı yatak odası mekânının,
işlevsel olarak doğru ve etkin olarak kullanıma uygun olup olmadığının
değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda, yaşlılık sorunları ile
Türkiye’den çok daha önce karşılaşmış ve çözüm projeleri geliştirmiş AB
standartlarına sahip Belçika’daki huzurevlerinin mekânsal analizleri yerinde
irdelenerek, elde edilen veriler sayesinde İstanbul’un gelecekte yaşlılar için
daha yaşanabilir huzurevleri tasarlanmasına fayda sağlayacak öneri çalışmaları
sunulmuştur. Araştırma sürecinde yaşlı bakım evi ve huzurevlerinin ulusal ve
uluslararası olarak yönetmelikleri incelenmiş, yaşlıların yaşam kalitelerini
yüksek düzeye ulaştırmak için yönetmeliğe uygun olarak yapılması gereken
mekânsal planlamalar gözden geçirilmiştir. Buna bağlı olarak, yaşlı bakım evi
ve huzurevlerinde yaşayan kişilerin yatak odası mekânının var olan
yönetmeliklere bağlı olarak ve planlamadan ötürü karşılaştığı aksaklıklar
irdelenecek ve huzurevi kullanıcılarının mekânsal konforunu arttıracak çözüm
önerileri hakkında öneriler verilecektir. Çalışmada yurtiçi ve yurtdışı
huzurevi çalışanlarından anket (yüz yüze) yolu ile veriler alınmıştır.
Kurumlardan bizzat alınan ya da çizimleri yapılan mimari planlar sayesinde,
yatak odası mekânlarının kapasiteleri, m2 leri ve kullanımları doğrultusunda
aksaklıklar görülmüş ve öneri çalışmalar sunulmuştur. Bu çalışma sonucunda,
İstanbul ve Brüksel’deki huzurevlerinde yaşayan bireylerin gereksinimlerine
bağlı olarak yaşlılıkta meydana gelen değişimler dikkate alınarak, yaşam
kalitelerini yüksek düzeye ulaştırmak için yatak odası mekânının planlama
esnasında dikkat etmemiz gereken unsurlar tespit edilerek, yapılması gerekenler
öneri çalışmaları olarak sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Huzurevi tasarımı, Erişebilirlik, Ergonomi, Mimarlık, İçmimarlık

Development Process of Bedroom Spaces in Nursing Homes, İstanbul and Brussels Sample

Öz

In this study; it is aimed to evaluate the functionally correct and effective use of the bedroom space used by the elderly by examining the living spaces of the people who living in domestic and foreign nursing homes. In this context, the spatial analysis of nursing homes in Belgium that has EU standards, which had previously encountered than Turkey the problems of old age and developed solutions, were examined on site and with the help of the obtained data, suggestions were given which would benefit the elderly in designing more livable nursing homes in Istanbul, in the future. In the research process, the national and international regulations of elderly care homes and nursing homes have been examined and spatial plans that have to be done with the regulations to bring the living quality of the elderly to a high level have been reviewed. Accordingly, the problems faced by people living in elderly care homes and nursing homes due to planning in the bedroom space will be investigated depending on the regulations and a solution proposal will be given to increase the spatial comfort of the nursing home users. In the study, data were collected via face-to-face surveys from domestic and foreign nursing home staff. Thanks to the architectural plans drawn with the data we obtained from the institutions, the defects of the bedroom spaces in terms of their capacities, m2 and usage were seen and suggestion works were presented. As a result of this study, the necessary things to be done during the planning of the bedroom space were presented as suggestions, taking into account the needs of the elderly and the changes in the old age in order to increase the living qualities of the individuals living in the nursing homes in Istanbul and Brussels to a high level.

Anahtar Kelimeler

Nursing home design, Accessibility, Ergonomics, Architecture, Interior architecture

Kaynakça

• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Türkiye’de Yaşlıların Durumu ve Yaşlanma Ulusal Eylem Planı Uygulama Programı, Ankara, 2013
• Berkin, G., Özcan, U., (2017), “Oturmanın Ergonomisi”, Yapı Dergisi (ISSN: 1300-3437, DAAI-Design and Applied Arts Index), Sayı:426, s:140.
• Cai, H., Zimring, C., (2013), “Understanding cultural differences in nursing unit design with the support of spaces yntax analysis are Chinese nursing units designs different from their U.S. counter- parts?” In: Kim, Y.O., Park, H.T., Seo, K.W.(Eds.), Proceedings of the Ninth International Space Syntax Symposium.Sejong University, Seoul, pp.1–24.
• Charness N., Dijkstra K. (1999), “Age, luminance, and print legibility in homes, offices, and public place”, Human Factors, 41(2), 173193.
• Doğan Bulut, Z. (2014). Huzurevlerinde ve evde yaşayan yaşlılarda düşme ile ilişkili risk faktörleri. (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi), T.C. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Erkal, S. (2005). Kırıkkale Ovacık mahallesinde yaşayan 65 yaş ve üzeri kişilerin ev kazaları ile karşılaşma durumlarının ve kaza nedenlerinin incelenmesi. Türk Geriatri Dergisi, 8(1): 17-21.
• Hedge A.L., Rhodes R. (2010). “Assessment of lighting in independent living facilities and residents’ perceptions”, Journal of Applied Gerontology, 29(3)
• Kutsal Gökçe, Y. (2009). “Yaşlanan Dünyanın Yaşlanan İnsanları” GEBAM Yayınları, Ankara.
• Lök, N. & Akın, B. (2013, Şubat). Domestic environmental risk factors associated with falling in elderly. Iranian Journal of Public Health, 42(2):120-128.
• Mumcu Boğa, N., Özdelikara, A. & Ağaçdiken, S. (2015, Ocak). Huzurevindeki yaşlı hastalarda düşme davranışlarının belirlenmesi, Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(3): 360-372
• Özcan, U., Erol, İ., (2018), Organik Mimarlık, Dicle Üniversitesi I Uluslararası Mimarlık Sempozyumu, 4-6 Ekim, Diyarbakır, Türkiye.
• Özcan, U., Güngör, S., (2019), " Geleneksel Türk Evi ve Yapısal Özellikleri", İçinde: Kaya, Latif Gürkan (Ed.), 2019, Mimarlık, Planlama ve Tasarım Alanında Araştırma ve Değerlendirmeler - 2019 Haziran (ISBN: 978-605-7852-93-9), Gece Kitaplığı Yayınevi, İstanbul.
• Özel, Y., “Türk Evinde Sokağa Uzanan İç Mekanlar: Çıkmalar”, 3. Uluslararası Uluslararası Sosyal ve Beşeri Bilimler Konferansı, 02- 05 Mayıs 2019, Berlin, Almanya
• Öztürk, T., Ürük, Z. F, Özel, Y., Uzgören, G., “Mekansal Elverişlilik ve Fiziksel Çevre Kalitesi Bağlamında Mekânsal Kalite Analizi”, 2. Ulusal İç Mimari Tasarım Sempozyumu 2018, 06-07 Aralık 2018, Trabzon
• Peters Roderick, Nursing Homes Visit, [e-mail] (12.04.2017), [e-mail] (17.04.2017).
• Pülüm, E., Sökmen, Ü.N., Çevik Akyıl, R., Ongun, G. & Özdemir Cihangir, H. (2018, Ocak). Aydın Huzurevinde Düşme Riski Taşıyan Yaşlıların Belirlenmesi: Tanımlayıcı Çalışma. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 3(2): 9-14
• Türel, G. (2011) “Yaşlı Barınma Merkezlerinde Tasarımın Gelişmesi”, Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, Sayı 1, s.28-43.
• Uzgören, G., Öztürk, T., Ürük, Z. F, Özel, Y., “Kamusal Alanda Kentsel İç Mekanları Placemaking Süreci Üzerinden Okumak: “Project for Public Spaces” Derneğinin Çalışmalarının İncelenmesi”, 2. Ulusal İç Mimari Tasarım Sempozyumu 2018, 06-07 Aralık 2018, Trabzon
• World Health Organization, World Report On Ageing and Health, Luxembourg, WHO Press, 2015, p.44.
• URL-1: http://www.totmdergisi.org/articles/2008/volume15/issue3/2008_15_3_15.pdf [Erişim tarihi 3 Haziran 2018]
• URL-2: http://www.who.int/features/factfiles/ageing/en/ [Erişim tarihi 5 Eylül 2018]
• URL-3: http://im.businessht.com/2017/07/11/ver1499780755/1559934_1181177868afd88557875320dcb61040_orj.jpg [Erişim tarihi 5 Eylül 2018]
• URL-4: http://www.who.int/ageing/publications/world-report-2015/en/ [Erişim tarihi 5 Eylül 2018]
• URL-5: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=30567 [Erişim tarihi 5 Eylül 2018]
• URL-6: http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.4414&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch [Erişim tarihi 5 Eylül 2018]
• URL-7: https://www.aplaceformom.com/blog/history-caring-for-elders-08-06-2013/ [Erişim tarihi 5 Eylül 2018]
• URL-8: http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.4414&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch [Erişim tarihi 5 Eylül 2018]
• URL-9: https://wallex.wallonie.be/index.php?doc=21579 [Erişim tarihi 5 Eylül 2018]
• URL-10: http://e-kutuphane.teb.org.tr/pdf/tebakademi/geriatri_2009/5.pdf [Erişim tarihi 5 Ekim 2018]
• URL-11: https://eyh.aile.gov.tr/yaslanma-2002-uluslararasi-eylem-plani [Erişim tarihi 5 Ekim 2018]
• URL-12:http://www.kalkinma.gov.tr/Lists/zel%20htisas%20Komisyonu%20Raporlar/Attachments/24 8/Ya%C5%9Flanma%20%C3%96zel%20%C4%B0htisas%20Komisyonu%20Raporu.pdf [Erişim tarihi 5 Ekim 2018]
• URL-13: https://sgb.saglik.gov.tr/Dkmanlar/T%C3%BCrkiye%27de%20Ya%C5%9Fl%C4%B1lar%C4%B1n%20Durumu%20ve%20Ya%C5%9Flanma%20Ulusal%20Eylem%20Plan%C4%B1.pdf [Erişim tarihi 3 Ekim 2018]
• URL-14: http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=1588 [Erişim tarihi 5 Ekim 2018]
• URL-15: http://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/ageing-and-health [Erişim tarihi 5 Ekim 2018