Functional Properties of Forest Fruit Tarhana

Yıl 2021, Sayı: 22, 118 - 127, 31.01.2021

Ömer İstek , Oktay Tomar , Abdullah Çağlar

https://doi.org/10.31590/ejosat.848163

Cited By: 3

Öz

Tarhana is a traditional fermented product that is widely consumed in Turkey and obtained by drying and grinding the dough prepared with the addition of wheat flour, yogurt, various vegetables and spices. Tarhana is a very important food for all age groups due to the proteins, vitamins and minerals it contains. Tarhana is also used in the treatment of various diseases. It is thought that a potential food against various diseases will be obtained by adding forest fruits to its composition so that tarhana, which is a functional product, is more of a useful product. Forest fruits (raspberries, blackberries, blackberries, rosehip and blueberries) are known as a rich source of polyphenols, including anthosyanins, flavan-3-oller, prosiyanidines, flavonols, ellagitanens and hydroxynamates. Forest fruit tarhana; it is also known to have a positive effect on biomarkers for cancer, obesity and cardiovascular diseases. In this review study, increasing functional properties were evaluated due to the effect of forest fruits added to tarhana. Although there are studies in the literature that prove that the functional properties of tarhana are beneficial in terms of nutrition, more studies on the subject need to be done in order to better understand the functional properties and effects of the new products that emerged with the addition of forest fruits.

Anahtar Kelimeler

Tarhana, Forest fruits, Nutrition, Antioxidants, Phenolic

Orman Meyveli Tarhananın Fonksiyonel Özellikleri

Öz

Tarhana, Türkiye’de yaygın olarak tüketilen ve buğday unu, yoğurt, çeşitli sebzeler ile baharatların ilavesiyle hazırlanan hamurun fermente edildikten sonra kurutulup öğütülmesi ile elde edilen geleneksel bir fermente üründür. Tarhana içerdiği protein, vitamin ve mineraller nedeni ile her yaş grubu için çok önemli gıdadır. Ayrıca tarhana çeşitli hastalıkların tedavisinde de kullanılmaktadır. Fonksiyonel bir ürün olan tarhananın daha çok faydalı bir ürün olması için bileşimine orman meyveleri ilave edilerek çeşitli hastalıklara karşı potansiyel bir gıda elde edileceği düşünülmektedir. Orman meyveleri (Ahududu, böğürtlen, karadut, kuşburnu ve yaban mersini) antosiyaninler, flavan-3-oller, prosiyanidinler, flavonollar, ellagitanenler ve hidroksisinamatlar dahil olmak üzere polifenollerce zengin bir kaynak olarak bilinmektedir. Orman meyveli tarhananın; kanser, obezite ve kardiyovasküler hastalıklar için biyobelirteçler üzerinde olumlu bir etkiye sahip olduğu da bilinmektedir. Literatürde tarhananın fonksiyonel özelliklerinin beslenme açısından faydalı olduğunu kanıtlayan çalışmalar olmasına rağmen, orman meyvelerinin ilave edilmesiyle ortaya çıkan yeni ürünlerin fonksiyonel özelliklerinin ve etkilerinin daha iyi anlaşılabilmesi için konuyla ilgili daha fazla araştırmaların yapılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Tarhana, Orman meyveleri, Beslenme, Antioksidan, Fenolik

Kaynakça

• Ahmed, A., Ali, M., El-Kholie, E., El-Garawani, I., & Sherif, N. (2016). Anticancer activity of Morus nigra on human breast cancer cell line (MCF-7): The role of fresh and dry fruit extracts, Journal of Bioscience and Applied Research, 2, 352–361.
• Akan, S. (2018). Farklı Oranlarda Üzüm Çekirdeği Ekstraktı ile Zenginleştirilmiş Tarhana Örneklerinin Fermantasyon ve Depolama Periyodu Boyunca Bazı Kimyasal Özelliklerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Aksoydan, E. (2005). Yaşlılık ve Beslenme. Ankara: Burgaz Matbaası.
• Anonim (2018). Orman Meyveleri. https://www.orman.gen.tr/orman-meyveleri.html. Erişim: 04.09.2019.
• Arts, I. C., Van De Putte, B., & Hollman, P. C. (2000). Catechin contents of foods commonly consumed in The Netherlands. 1. Fruits, Vegetables, Staple Foods, and Processed Foods. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 48(5), 1746-1751.
• Atalay, M. H. (2009). Karabuğday (Fagopyrum esculentum) Öğütme Ürünlerinin Ekmek Üretiminde Kullanılma İmkanları. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Aytuna, H., & Aran, N. (2002). Tahıl ürünlerinde fermantasyon uygulamaları ve besin değerleri üzerine etkileri. Hububat Ürünleri Teknolojisi Kongre ve Sergisi (ss. 365-373). Gaziantep, 3-4 Ekim 2002.
• Aytunç, R., & Özsisli, B. (2020). Determination of some properties of the traditional maras tarhana produced by tempered corn addition. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 8(5), 1067-1073.
• Bacanlı, M., Taner, G., Başaran, A. A., & Başaran, N. (2015). Bitkisel kaynaklı fenolik yapıdaki bileşikler ve sağlığa yararlı etkileri. Türkiye Klinikleri, 4(1), 9-16.
• Baysal, A. (2007). Beslenme. Hatiboğlu Yayınları: 93. Ders Kitabı Dizisi: 26. 11. Baskı. Ankara: Alp Ofset Matbaacılık Ltd. Şti.
• Bowen-Forbes, C. S., Zhang, Y., & Nair, M. G., (2010). Anthocyanin content, antioxidant, anti-inflammatory and anticancer properties of blackberry and raspberry fruits. Journal of Food Composition and Analysis, 23, 554-560.
• Bunea, A., Rugina, O. D., Pintea, A. M., Sconţa, Z., Bunea, C. I., & Socaciu, C. (2011). Comparative polyphenolic content and antioxidant activities of some wild and cultivated blueberries from Romania. Notulae Botanicae Horti Agrobotanici Cluj-Napoca, 39(2), 70-76.
• Caillet, S., Cote, J., Sylvain, J. F., & Lacroix, M. (2012). Antimicrobial effects of fractions from cranberry products on the growth of seven pathogenic bacteria. Food Control, 23(2), 419-428.
• Canter, P. H., & Ernst, E. (2004). Anthocyanosides of Vaccinium myrtillus (bilberry) for night vision-a systematic review of placebo-controlled trials. Survey of Ophthalmology, 49(1), 38-50.
• Cekic, C., & Özgen, M. (2010). Comparison of antioxidant capacity and phytochemical properties of wild and cultivated red raspberries (Rubus idaeus L.). Journal of Food Composition and Analysis, 23, 540-544.
• Certel, M., & Ertugay, M. F. (1997). Moisture adsorption isotherms of Tarhana. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 21(5), 475-479.
• Cındık, B. (2020). Kızılcık Tarhanalarının Çirişlenme ve Bazı Besinsel Özellikleri Üzerine Fermantasyonun Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Bolu.
• Clifford, M. N., & Scalbert, A. (2000). Ellagitannins-occurrence in food, bioavailability and cancer prevention. Journal of the Science of Food and Agriculture, 80(7), 1118-1125.
• Coşkun, T. (2004). Pre-pro- ve sinbiyotikler. Katkı Pediatri Dergisi, 26, 151-197.
• Coşkun, F. (2014). Tarhana ve beslenme yönünden önemi. Gıda ve Yem Bilimi Teknolojisi Dergisi, 3, 46-49.
• Cote, J., Caillet, S., Doyon, G., Sylvain, J. F., & Lacroix, M. (2010). Analyzing cranberry bioactive compounds. Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 50, 872–888.
• Çağlar, M., & Demirci, M. (2017). Üzümsü meyvelerde bulunan fenolik bileşikler ve beslenmedeki önemi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 7(11), 18-26.
• Çakıroğlu, F. P. (2007). Geleneksel tarhananın modern yolculuğu. 38. ICANAS Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi (ss. 349-360). Ankara, 10-15 Eylül 2007.
• Çevik, A. (2016). Tarhananın Besinsel Zenginleştirilmesinde Kinoa, Karabuğday ve Lüpen Unlarının Kullanımı. Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Daglioglu, O. (2000). Tarhana as a traditional Turkish fermented cereal food, its recipe, production and composition. Nahrung, 44(2), 85-88.
• Daglioglu, O., Arici, M., Konyalı, M., & Gumus, T. (2002). Effects of tarhana fermentation and drying methods on the fate of Escherichia coli O157:H7 and Staphylococcus aureus. European Food Research and Technology, 215(6), 515-519.
• Dayısoylu, K. S., Gezginç, Y., & İnanç, A. L. (2003). Kahramanmaraş tarhanasına besin fonksiyonelliği açısından bir bakış. 3. Gıda Mühendisliği Kongresi (ss. 511-523), Ankara, 2-4 Ekim 2003.
• De Mello, V. D., Lankinen, M. A., Lindström, J., Puupponen‐Pimiä, R., Laaksonen, D. E., Pihlajamäki, J., ... & Hanhineva, K. (2017). Fasting serum hippuric acid is elevated after bilberry (Vaccinium myrtillus) consumption and associates with improvement of fasting glucose levels and insulin secretion in persons at high risk of developing type 2 diabetes. Molecular Nutrition & Food Research, 61(9), 1700019.
• Djordjevic, B., Savikin, K., Zdunic, G., Jankovic, T., Vulic, T., Oparnica, C., & Radivojevic, D. (2010). Biochemical properties of red currant varieties in relation to storage. Plant Foods for Human Nutrition, 65, 326–332.
• Dolek, U., Gunes, M., Genc, N., & Elmastas, M. (2018). Total phenolic compound and antioxidant activity changes in rosehip (Rosa sp.) during ripening. Journal of Agricultural Science and Technology, 20(4), 817-828.
• Erbaş, M. (2003). Yaş Tarhananın Üretim ve Farklı Saklama Koşullarında Bileşimindeki Değişmeler. Doktora Tezi. Akdeniz Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Erbay, B. (2011). Karadut Antosiyaninlerinin Isıl ve Depolama Stabilitesi. Doktora Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
• Erol, N. I. (2010). Keçiboynuzlu Tarhana Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Esimek, H. (2010). Tarhananın Besinsel Lif İçeriği ve Antioksidatif Özelliklerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Fan-Chiang, H. J., & Wrolstad, R. E. (2005). Anthocyanin pigment composition of blackberries. Journal of Food Science, 70(3), 198-202.
• Felek, İ. (2019). Bal Kabağı ve Zivzik Nar Kabuğu Unu ile Zenginleştirilmiş Hazır Tarhana Çorbası Üretimi. Yüksek Lisans Tezi. Siirt Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Siirt.
• Garzon, G. A., Riedi, K. M., & Schwartz, S. J. (2009). Determination of anthocyanins, total phenolic content, and antioxidant activity in Andes Berry (Rubus glaucus Benth). Journal of Food Science, 74(3), 227–232.
• Giovanelli, G., & Buratti, S. (2009). Comparison of polyphenolic composition and antioxidant activity of wild Italian blueberries and some cultivated varieties. Food Chemistry, 112, 903-908.
• Göçmen, D., Gürbüz, O., & Şahin, İ. (2003). Hazır tarhana çorbaları üzerinde bir araştırma. Gıda, 28, 13-18.
• Gökmen, S., & Çağlar, A. (2016). Çiğ Pişmiş ve Kurutulmuş Ayva Katkısının Tarhana Üzerine Etkisi. mcol (Ed.). Saarbrücken, Deutschland: LAP LAMBERT Academic Publishing.
• Grygiel-Górniak, B. (2014). Peroxisome proliferator-activated receptors and their ligands: nutritional and clinical implications-a review. Nutrition Journal, 13(1), 17.
• Gülcin, I., Topal, F., Cakmakcı, R., Bilsel, M., Gören, A. C., & Erdogan, U. (2011). Pomological features, nutritional quality, polyphenol content analysis, and antioxidant properties of domesticated and 3 wild ecotype forms of raspberries (Rubus idaeus L.). Journal of Food Science, 76(4), 585-593.
• Head, K. (2001). Natural therapies for ocular disorders part two: cataracts and glaucoma. Alternative Medicine Review, 6(2), 141-141.
• Huang, H. P., Chang, Y. C., Wu, C. H., Hung, C. N., & Wang, C. J. (2011). Anthocyanin-rich Mulberry extract inhibit the gastric cancer cell growth in vitro and xenograft mice by inducing signals of p38/p53 and c-jun. Food Chemistry, 129(4), 1703-1709.
• Hummer, K. E., (2010). Rubus pharmacology: antiquity to the present. Hort Science, 45(11), 1587-1591. Huttunen, S., Toivanen, M., Arkko, S., Ruponen, M., & Tikkanen‐Kaukanen, C. (2011). Inhibition activity of wild berry juice fractions against Streptococcus pneumoniae binding to human bronchial cells. Phytotherapy Research, 25(1), 122-127.
• Ibanoglu, S., & Ibanoglu, E. (1999). Rheological properties of cooked tarhana, a cereal-based soup. Food Research International, 32, 29-33.
• Ibanoglu, S., Ibanoglu, E., & Ainsworth, P. (1999). Effect of different ingredients on the fermentation activity in Tarhana. Food Chemistry, 64, 103-106.
• Iglesia, R., Milagro, F. I., Campion, J., Boque, N., & Martinez, J. A. (2010). Healthy properties of proanthocyanidins. BioFactors, 36(3), 159-168.
• Jiménez, S., Gascón, S., Luquin, A., Laguna, M., Ancin-Azpilicueta, C., & Rodríguez-Yoldi, M. J. (2016). Rosa canina extracts have antiproliferative and antioxidant effects on caco-2 human colon cancer. PloS one, 11(7), e0159136.
• Kıyak, S. N. (2020). Çitlembik (Celtis australis L.) İlave Edilerek Üretilmiş Tarhananın Kimyasal ve Mikrobiyolojik Özelliklerinin İncelenmesi ve Gediz Tarhanası ile Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Kütahya Dumlupınar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kütahya.
• Koponen, J. M., Happonen, A. M., Mattila, P. H., & Törrönen, A. R. (2007). Contents of anthocyanins and ellagitannins in selected foods consumed in Finland. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 55, 1612–1619.
• Krauze-Baranowska, M., Głód, D., Kula, M., Majdan, M., Hałasa, R., Matkowski, A., & Kawiak, A. (2014). Chemical composition and biological activity of Rubus idaeus shoots–a traditional herbal remedy of Eastern Europe. BMC Complementary and Alternative Medicine, 14(1), 480.
• Leahy, M., Speroni, J., & Starr, M. (2002). Latest developments in cranberry health research. Pharmaceutical Biology, 40, 50-54.
• Magala, M., Kohajdova, Z., Karovicova, J., & Subova A. (2015). Utilization of citrus crops processing by-products in the prepatation of tarhana. Potravinarstvo Scientific Journal for Food Industry, 9(1), 95-100.
• Mazimba, O., Majinda, R. R. T., & Motlhanka, D. (2011). Antioxidant and antibacterial constituents from Morus nigra. African Journal of Pharmacy and Pharmacology, 5(6), 751-754.
• Meral, R., & Doğan, İ. S. (2012). Karadut (Morus nigra) katkılı ekmeğin antioksidan aktivitesi ve fenolik kompozisyonu. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(4), 43-48.
• Mihailović, N. R., Mihailović, V. B., Ćirić, A. R., Srećković, N. Z., Cvijović, M. R., & Joksović, L. G. (2019). Analysis of wild raspberries (Rubus idaeus L.): Optimization of the ultrasonic-assisted extraction of phenolics and a new insight in phenolics bioaccessibility. Plant Foods for Human Nutrition, 74(3), 399-404.
• Mullen, W., McGinn, J., Lean, M. E. J., Maclean, M. R., Gardner, P., & Duthie, G. G. (2002). Ellagitannins, flavonoids, and other phenolics in red raspberries and their contribution to antioxidant capacity and vasorelaxation properties. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 50, 5191-5196.
• Ninomiya, K., Matsuda, H., Kubo, M., Morikawa, T., Nishida, N., & Yoshikawa, M. (2007). Potent anti-obese principle from Rosa canina: structural requirements and mode of action of trans-tiliroside. Bioorganic & Medicinal Chemistry Letters, 17(11), 3059-3064.
• Nishizawa, T., & Suzuki, H. (2015). Gastric carcinogenesis and underlying molecular mechanisms: Helicobacter pylori and novel targeted therapy. BioMed Research International, Article ID 794378.
• Nowak, A., Sójka, M., Klewicka, E., Lipińska, L., Klewicki, R., & Kołodziejczyk, K. (2017). Ellagitannins from Rubus idaeus L. exert geno-and cytotoxic effects against human colon adenocarcinoma cell line Caco-2. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 65(14), 2947-2955.
• Ozawa, Y., Kawashima, M., Inoue, S., Inagaki, E., Suzuki, A., Ooe, E., ... & Tsubota, K. (2015). Bilberry extract supplementation for preventing eye fatigue in video display terminal workers. The Journal of Nutrition, Health & Aging, 19(5), 548-554.
• Öz, M., Baltacı, C., & Deniz, İ. (2018). Gümüşhane yöresi kuşburnu (Rosa canina L.) ve siyah kuşburnu (Rosa pimpinellifolia L.) meyvelerinin C vitamini ve şeker analizleri. Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(2), 284-292.
• Özarda, Ö. (2009). Üzümsü Meyvelerde Elde Edilen Ekstraktların Antioksidan Aktivitelerinin Belirlenmesi ve Meyveli İçeceklerdeki Raf Ömrüne Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Gebze Teknik Üniversitesi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Kocaeli.
• Özçelik, A. Ö., & Özdoğan, Y. (2007). Tarhananın Türk beslenme kültüründeki yeri ve önemi. 38. Icanas Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi (ss. 1025-1040). Ankara, 10-15 Eylül 2007.
• Özgen, M., Serçe, S., & Kaya, C. (2009). Phytochemical and antioxidant properties of anthocyanin-rich Morus nigra and Morus rubra fruits. Scientia Horticulturae, 119(3), 275-279.
• Pehluvan, M., & Güleryüz, M. (2004). Ahududu ve böğürtlenlerin insan sağlığı açısından önemi. Bahçe, 33(1), 51-57.
• Pires, T. C., Caleja, C., Santos-Buelga, C., Barros, L., & Ferreira, I. C. (2020). Vaccinium myrtillus L. fruits as a novel source of phenolic compounds with health benefits and industrial applications-a review. Current Pharmaceutical Design, 26(16), 1917-1928.
• Puupponen-Pimiä, R., Nohynek, L., Ammann, S., Oksman-Caldentey, K. M., & Buchert, J. (2008). Enzyme-assisted processing increases antimicrobial and antioxidant activity of bilberry. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 56(3), 681-688.
• Qin, Y., Xia, M., Ma, J., Hao, Y., Liu, J., Mou, H., ... & Ling, W. (2009). Anthocyanin supplementation improves serum LDL-and HDL-cholesterol concentrations associated with the inhibition of cholesteryl ester transfer protein in dyslipidemic subjects. The American Journal of Clinical Nutrition, 90(3), 485-492.
• Riva, A., Togni, S., Franceschi, F., Kawada, S., Inaba, Y., Eggenhoffner, R., & Giacomelli, L. (2017). The effect of a natural, standardized bilberry extract (Mirtoselect®) in dry eye: a randomized, double blinded, placebo-controlled trial. European Review for Medical and Pharmacological Sciences, 21(10), 2518-2525.
• Ruel, G., Pomerleau, S., Couture, P., Lemieux, S., Lamarche, B., & Couillard, C. (2008). Low-Calorie cranberry juice supplementation reduces plasma oxidized LDL and cell adhesion molecule concentrations in men. British Journal of Nutrition, 99(2), 352-359.
• Sangiovanni, E., Vrhovsek, U., Rossoni, G., Colombo, E., Brunelli, C., Brembati, L., ... & Dell'Agli, M. (2013). Ellagitannins from Rubus berries for the control of gastric inflammation: in vitro and in vivo studies. PloS one, 8(8), e71762.
• Sarıburun, E. (2009). Bursa'da Yetiştirilen Bazı Ahududu (Rubus idaeus L.) ve Böğürtlen (Rubus fruticosus L.) Çeşitlerinin Fenolik Bileşiklerinin Sıvı Kromatografisi Kütle Spektrometresi (LC-MS) ile İncelenmesi ve Antioksidan Aktivite Tayinleri. Yüksek Lisans Tezi. Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Savikin, K., Zdunic, G., Jankovic, T., Tasic, S., Menkovic, N., Stevic, T., & Dordevic, B. (2009). Phenolic content and radical scavenging capacity of berries and related jams from certificated area in Serbia. Plant Foods for Human Nutrition, 64, 212–217.
• Savikin, K., Zdunic, G., Jankovic, T., Godevac, D. Stanojkovic, T., & Pljevljakusic, D. (2014) Berry fruit teas: Phenolic composition and cytotoxic activity. Food Research International, 62, 677–683.
• Schuster, B., & Herrmann, K. (1985). Hydroxybenzoic and hydroxycinnamic acid derivatives in soft fruits. Phytochemistry, 24(11), 2761-2764.
• Scibisz, I., & Mitek, M. (2009). Effect processing storage conditions on phenolic compounds and antioxidant capacity of highbush blueberry jams. Polish Journal of Food and Nutrition Sciences, 59(1), 45-52.
• Settanni, L., Tanguler, H., Moschetti, S. R., Gargano, V., & Erten, H. (2011). Evolution of fermenting microbiota in tarhana produced under controlled technological conditions. Food Microbiology, 28, 1367-1373.
• Sezer, E. D., Oktay, L. M., Karadadaş, E., Memmedov, H., Selvi Gunel, N., & Sözmen, E. (2019). Assessing anticancer potential of blueberry flavonoids, quercetin, kaempferol, and gentisic acid, through oxidative stress and apoptosis parameters on HCT-116 cells. Journal of Medicinal Food, 22(11), 1118-1126.
• Siriwoharn, T., & Wrolstad, R. E. (2004). Polyphenolic composition of marion and evergreen blackberries. Journal of Food Science, 69(4), 233-240.
• Siriwoharn, T., Wrolstad, R. E., Finn, C. E., & Pereira, C. B. (2004). Influence of cultivar, maturity, and sampling on blackberry (Rubus L. Hybrids) anthocyanins, polyphenolics, and antioxidant properties. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 52(26), 8021-8030.
• Stoner, G. D., Chen, T., Kresty, L. A., Aziz, R. M., Reinemann, T. & Nines, R. (2006). Protection against esophageal cancer in rodents with iyophilized berries: potential mechanisms. Nutrition and Cancer, 54(1), 33-46.
• Sun, J., Chu, Y. F., Wu, X. Z., & Liu, R. H. (2002). Antioxidant and antiproliferative activities of common fruits. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 50, 7449-7454.
• Şemşimoğlu, E. (2019). Çeşitli Üzümsü Meyvelerin İlavesi ile Tarhana Üretimi Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Tahir, L., Aslam, A., & Ahmed, S. (2017). Antibacterial activities of Diospyros blancoi, Phoenix dactylifera and Morus nigra against dental caries causing pathogens: An in vitro study. Pakistan Journal of Pharmaceutical Sciences, 30(1), 163-169.
• Toivanen, M., Huttunen, S., Lapinjoki, S., & Tikkanen‐Kaukanen, C. (2011). Inhibition of adhesion of Neisseria meningitidis to human epithelial cells by berry juice polyphenolic fractions. Phytotherapy Research, 25(6), 828-832.
• Tomar, O., Çağlar, A., & Akarca, G. (2020). Quality characteristics of tarhana produced with different ratios of whole wheat and buckwheat flour. Gıda, 45(3), 421-432.
• Vu, K. D., Carlettini, H., Bouvet, J., Cote, J., Doyon, G., & Sylvain, J. F. (2012). Effect of different cranberry extracts and juices during cranberry juice processing on the antiproliferative activity against two colon cancer cell lines. Food Chemistry, 132(2), 959-967.
• Vvedenskaya, I. O., Rosen, R. T., Guido, J. E., Russell, D. J., Mills, K. A., & Vorsa, N. (2004) Characterization of flavonols in cranberry (Vaccinium macropon) powder. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 52, 188-195. Wilson, J. A., Bose, P., Proch, J., Al Kharrat, H., & Samman, N. (2008). Cranberries and cranberry products: Powerful in vitro, ex vivo, and in vivo sources of antioxidants. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 56(14), 5884-5889.
• Xu, J., Jönsson, T., Plaza, M., Håkansson, Å., Antonsson, M., Ahrén, I. L., ... & Granfeldt, Y. (2018). Probiotic fruit beverages with different polyphenol profiles attenuated early insulin response. Nutrition Journal, 17(1), 34.
• Yalgı-Uygur, E. (2015). Karadut (Morus nigra) Meyvesinin Bazı Fiziksel ve Kimyasal Özelliklerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Yi, O., Jovel, E. M., Towers, G. H. N., Wahbe, T. R., & Cho, D. (2007). Antioxidant and antimicrobial activities of native Rosa sp. from British Columbia, Canada. International Journal of Food Sciences and Nutrition, 58, 178–189.
• Zhang, L., Ma, J., Pan, K., Go, V. L., Chen, J., & You, W. C. (2005). Efficacy of cranberry juice on Helicobacter Pylori infection: A double-blind, randomized placebocontrolled trial. Helicobacter, 10(2), 139-145.
• Zia-Ul-Haq, M., Riaz, M., De Feo, V., Jaafar, H. Z. E., & Moga, M. (2014). Rubus Fruticosus L.: Constituents, biological activities and health related uses. Molecules, 19(8), 10998-11029.