Doğu Karadeniz Bölgesi Meteorolojik Parametrelerinin Trend Analizi

Yıl 2021, Sayı: 24, 489 - 496, 15.04.2021

Cavit Berkay Yılmaz , Vahdettin Demir , Mehmet Faik Sevimli

https://doi.org/10.31590/ejosat.916018

Cited By: 4

Öz

Doğu Karadeniz Bölgesi Türkiye’nin en çok yağış alan bölgesidir. Bu nedenle sıcaklık, yağış gibi meteorolojik parametrelerdeki değişimler bölgedeki hayatı büyük ölçüde etkilemektedir. Bu değişimlerin aşırı yağışların etkisi ile taşkın veya giderek artan sıcaklıkların etkisiyle ortaya çıkan kuraklık gibi insan hayatını ve bölgedeki üretimi etkileyerek sıcaklık ve yağış değişkenleri üzerinde meydana gelen değişikliklerin önemini gözler önüne sermektedir. Bu değişiklikleri tespit etmek amacıyla birçok parametrik ve parametrik olmayan yöntem geliştirilmiştir, bu yöntemlerin başında trend analizleri gelmektedir. Bu çalışmada Meteoroloji Genel Müdürlüğü’ne ait Giresun, Trabzon, Rize, Artvin, Gümüşhane, Bayburt illerinde bulunan 6 istasyondan elde edilen 1960-2016 yılları arasını kapsayan 57 yıllık sıcaklık, buharlaşma, rüzgar ve yağış verileri üzerinde %95 güven aralığında gerçekleştirilen trend analizlerinde parametrik bir yöntem olan Lineer Trend yöntemi ve parametrik olmayan Modifiye Mann-Kendall yöntemi kullanılmıştır. Bu çalışmanın sonucunda Lineer Trend yöntemi ve Modifiye Mann-Kendall yönteminden elde edilen sonuçların %86.1-97.22 oranında uyuştuğu saptanmıştır. Sonuçlar olarak incelendiğinde sıcaklık ve yağışların artan yönde eğilim gösterdiği, rüzgarların Trabzon istasyonunda artan, Rize ve Bayburt istasyonlarında azalan yönde anlamlı eğilimler gösterdiği tespit edilmiştir. Buharlaşma verileri ise Bayburt istasyonunda azalan, Gümüşhane ve Trabzon istasyonlarında artan bir eğilim göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Lineer Trend, Modifiye Mann-Kendall, Sıcaklık, Yağış, Rüzgâr.

Trend Analysis of Meteorological Parameters of Eastern Black Sea Region

Öz

The Eastern Black Sea region is the rainiest region of Turkey. Therefore, changes in temperature, precipitation, etc., affect life in the region to a great extent. These changes show the importance of changes in temperature and precipitation variables by affecting human life and production in the region, such as flood caused by excessive precipitation or droughts caused by global warming. In order to detect these changes, many parametric and non-parametric methods have been developed. In this study trend analyzes were applied on 57 (1960-2016) years temperature, winds, evaporation and precipitation data of 6 stations in Giresun, Trabzon, Rize, Artvin, Gümüşhane, Bayburt provinces belonging to Turkish State Meteorological Service. Study was performed in 95% confidence interval. As a result of this study, the results obtained from Linear Trend method and Modified Mann-Kendall method were found to be 86.1-97.22 % concordant. When the results of the Eastern Black Sea Region are examined, it is observed that temperature and precipitation are showed in increasing direction, winds showed significant tendencies in the direction of increasing in Trabzon station and decreasing in Rize and Bayburt stations. Evaporation data showed decreasing trend in Bayburt station and increasing trend in Gümüşhane and Trabzon stations.

Anahtar Kelimeler

Linear Trend, Modified Mann-Kendall, Precipitation, Temperature, Winds.

Kaynakça

• Çeribaşı, G. (2019). Şen Yöntemi ve Trend Yöntemleri Kullanılarak Doğu Karadeniz Havzasının Yağış Verilerinin Analiz Edilmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9(1), 254-264. DOI: 10.21597/jist.439569
• Çeribaşı, G. ve Doğan, E. (2015) Karadeniz ve Sakarya Havzalarında Yıllık Ortalama Yağışların Trend Analizi. SDU International Technologic Science. 7(1), 1-7.
• Demir, V. (2018). Karadeniz Bölgesi Yağışlarının Trend Analizi. Yüksek Lisans Tezi. Ondokuzmayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Harita Mühendisliği Anabilim Dalı, Samsun. 148 p.
• Gümüş, V. (2006). Fırat Havzası Akımlarının Trend Analizi ile Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı, Şanlıurfa. 75 p.
• Helsel, D. R. and Hirsch, R. M. (1992). Statistical Methods in Water Resources. Techniques of Water-Resources Investigations of the United States. Geological Survey, Amsterdam. 546 p.
• Hamed, K. H. and Rao, A. R. (1998). A Modified Mann-Kendall Trend Test for Autocorrelated Data. 204:182–96. Kendall, M. G. (1975). Rank Correlation Methods. Chtirles Griffin, London. 68 p.
• Karabulut, M. And Cosun, F. (2009). Kahramanmaraş İlinde Yağışların Trend Analizi. Coğrafi Bi̇li̇mler Dergi̇si̇ 7(1), 65–83.
• Mann, H. B. (1945). Non-Parametric Test Against Trend. Econometrika, 13:3,245-259.
• Nemli, M. Ö. (2017). Doğu Karadeniz Bölgesi’nde Yıllık Maksimum Yağışların Trend Analizi. Yüksek Lisans Tezi Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı, Trabzon. 106 p.
• Özkoca, T. (2015). Orta Karadeniz Bölgesi Kıyı İllerinin Hidrometeorolojik Parametrelerinin Trend Analizi. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı, Samsun. 77 p.
• Partal, T. (2003). Türkiye Yağış Verilerinin Trend Analizi. Yüksek Lisans Tezi İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. 101 p.
• Yu, Yun-Sheng, Zou, S., and Whittemore, D. (1993). Non-Parametric Trend Analysis of Water Quality Data of Rivers in Kansas. Journal of Hydrology 150(1), 61–80.
• Yılmaz, A. (2018). Batı Karadeniz Bölümünde Sıcaklık ve Yağış Verilerinin Trend Analizi. Yüksek Lisans Tezi, Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya Anabilim Dalı, Karabük. 361 p.