Zonguldak Yeraltı Kömür Ocakları Üretiminin Verimlilik Analizi

Yıl 2022, Sayı: 45, 176 - 183, 31.12.2022

Bahadır Şengün , Mehmet Sabit Gürgen

https://doi.org/10.31590/ejosat.1225867

Öz

Maden ocaklarında verimliliğin ölçümü ve değerlendirilmesi oldukça büyük önem taşımaktadır. Bu çalışma kapsamında, 2009-2011 yılları arasında Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) tarafından beş değişik yeraltı ocağının kömür üretiminin verimlilik ölçümleri ve değerlendirilmesi yapılmıştır. Verimlilik ölçümünde Fisher indeks sayısı temeline dayanan toplam verimlilik ve karlılık ölçüm modeli kullanılmıştır. Yapılan incelemeler sonucunda, taşkömürü fiyat indeksi 2009 yılına göre, 2010 ve 2011 yıllarında % 9.60 ve % 37.87 yükselmiştir. Kömür üretimi değişimlerini gösteren indeks değerleri 2010 yılında % 1.81 yükselirken, 2011 yılında % 0.74 düşmüştür. Toplam girdilerin fiyat indeksi ise 2010 ve 2011 yıllarında sırasıyla % 3.51 ve % 17.05 artarken, toplam tüketim değişimleri 2010 ve 2011 yıllarında sırasıyla % 4.69 ve % 0.83 yükselmiştir. Bu değişim sonucunda verimlilik indeksleri 2010 ve 2011 yıllarına sırasıyla % 2.75 ve % 11.47 oranında düşmüştür. Memur ve işçi giderlerinin taşkömürü üretim maliyetlerini önemli ölçüde etkilediği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yeraltı kömür ocağı, Kömür damarı, Fisher indeksi, Verimlilik analizi.

Teşekkür

Yazarlar, destekleri için Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) yetkililerine teşekkür ederler.

Productivity Analysis for Production of Zonguldak Underground Coal Mines

Öz

The measurement and evaluation of eficiency in mines has of great importance. Within the scope of this study, productivity measurements and evaluations of coal production of Turkish Hard Coal Enterprises (TTK) between 2009 and 2011 from five different underground mines were made. In order to measure productivity, a total productivity and rentability measurement model based on the Fisher index number was used. As a result of investigations, the hard coal price index increased by 9.60% and 37.87% in 2010 and 2011, compared to reference year 2009. While the index values showing the changes in coal production increased by 1.81% in 2010, these index values decreased by 0.74% in 2011. The price of total inputs index increased by 3.51% and 17.05% in 2010 and 2011, respectively, while total consumption increased by 4.69% and 0.83% in 2010 and 2011, respectively. Productivity indices decreased by 2.75% and 11.47%, respectively, in 2010 and 2011 as a result of this change. It has been seen that hard coal production costs have been significantly affected by personnel and labor expenses.

Anahtar Kelimeler

Yeraltı kömür ocağı, Kömür damarı, Fisher indeksi, Verimlilik analizi.

Kaynakça

• Ahn, S., & Abt, R.C. (2005). Productivitiy measurement with improved index numbers: Application to the sawmills and planing mills industry of the U.S. 1947-2000. Forest Policy and Economics, 8, 321-332.
• Ataman, T. (1952). Zonguldak havzasında ince damarların kıymetlendirilmesi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi. 125-134s. Ankara.
• BP, (2021). Statistical review of world energy, 70th edition, 7p.
• Donovan, J. G., & Karfakis, M. G. (2004). Design of backfiiled thin-seam coal pillars using earth pressure theory. Geotechnical and Geological Engineering, 22:627-642.
• Hailu, A., & Veeman, T.S. (2001). Alternative methods for enviromentally adjusted productivity analysis. Agricultural Economics, 25:210-216.
• Hua-ling, S., & Gua-feng, W., & Jin-ke, L. (2008). The adjusting mining technology of combining fully mechanized with individual prop, rotating, hilt, irregular form, and double unit face on thin coal seam of Tianchen Mine. Journal of Coal Science & Engineering China, 14 (1), 44-48.
• Kasap, Y. (2008). Türkiye Kömür Madenciliğinde Etkinlik ve Verimlilik Gelişimi Veri Zarflama Analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 233s.
• Kurosawa, K. (1991). Productivity measurement and management at the company level: The japanese experience. Elsevier Science Publishing Company. 581 p/
• Mawson, P., Carlaw, K.I., & McLellan, N. (2003). Productivity measurement: Alternative approaches and estimates. New Zealand Treasury.
• Önder, S. (2006). Türkiye Bor Madenciliğinde Verimlilik Analizleri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora tezi, 154s.
• Önder, S., & Konuk, A. (2018). Total productivity and profitability analyses of Turkish Boron Mining. The Journal of Engineering and Architecture Faculty of Eskisehir Osmangazi University 26:3, 107-116 DOI : http://dx.doi.org/10.31796/ogummf.404467
• Rogers, M. (1998). The definition and measurement of productivity, Melbourne instute of applied economic and social research. The University of Melbourne. Melbourne Instute Working Paper.
• Sink, S.D. (1985). Productivity management: Planning, measurement and evaluation control and improvement. New York: John Wiley&Sons.
• Şengün, B. (2012). İnce Kömür Damarları Üretiminde Verimlilik Analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 127s.
• Wang. F., & Tu. S., & Bai, O. (2012). Practice and prospects of fully mechanized mining technology for thin coal seams in China. The Journal of The Southern African Institute of Mining and Metallurgy. 112,116-163
• Url-1, https://enerji.gov.tr/bilgimerkezi-tabiikaynaklar-komur, Erişim tarihi: 20.11.2022.
• Url-2, http://taskomuru.net/tr/hakkimizda/, Erişim tarihi: 20.11.2022.
• Url-3, https://www.tuik.gov.tr/, Erişim tarihi: 20.11.2022