Karışım, Mordan ve Telef Oranının Kahve Atıklarıyla Denim Ürünlerin Boyanmasına Etkisi

Yıl 2023, Sayı: 47, 61 - 63, 31.01.2023

Filiz Aslan , Ceylin Alperen , Nazlı Cinperi , Umut Kıvanç Şahin

https://doi.org/10.31590/ejosat.1243227

Öz

Geçmişte sentetik boyarmaddelerin yerini alan doğal boyarmaddeler, artan 'çevre dostu tekstil' anlayışı sayesinde yeniden bilinçli olarak kullanılmaya başlanmıştır. Bu doğal boyarmaddeler çoğunlukla bitkilerden veya gıda atıklarından elde edilir. Kahve, dünyada sudan sonra en çok tüketilen besin maddesidir. Bu nedenle doğada çok fazla kahve israfı vardır ve kahveye doğal rengini veren pigmentler içerir. Bu çalışmada, farklı lif içeriğine sahip (%100 pamuk, %98 pamuk %2 elastan, %80 pamuk %20 geri dönüştürülmüş pamuk) ürünler, kahve atıkları ve farklı mordan maddeler (alüminyum sülfat, kitosan, quetemary amonyum bileşikleri) kullanılarak boyanmıştır. Ağırlıkça farklı oranlarda (1/1, 2/1, 4/1, 8/1) kahve atıklarıyla boyama yapılarak kullanılan atık kahve miktarı azaltılmaya çalışılmıştır. Böylece hem çevreye daha az atık verilmesi hem de daha sürdürülebilir bir boyama işlemi yapılarak renk etkinliğinin arttırılması amaçlanmıştır. Ayrıca boyalı ürünlerin sürtünme ve yıkama haslık değerleri iyileştirilerek denim sektörüne yeni bir yön verilmesi amaçlanmıştır. Çalışmalar sonucunda, ürün ağırlığı/kahve atığı ağırlığı oranı 8/1 ile renk tonunda büyük kayıplar olmadan, yüksek sürtünme ve yıkama haslıklarına sahip ürünler elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Doğal boyarmadde, Pamuk, Kahve, Gıda atıkları, Mordan

Destekleyen Kurum

Suglobal Tekstil ve Konfeksiyon Sanayi A.Ş.

The Effect of Blend, Mordant and Waste Ratio on Dyeing of Denim Products with Coffee Waste

Öz

Natural dyestuffs, which took the place of synthetic dyestuffs in the past, have started to be used consciously again thanks to the increasing understanding of 'environmentally friendly textile'. These natural dyestuffs are mostly obtained from plants or food waste. Coffee is the most consumed nutrient in the world after water. Therefore, there is a lot of waste of coffee in nature and it contains pigments that give it its natural color. In this study, products with different fiber contents (100% cotton, 98% cotton 2% elastane, 80% cotton 20% recycled cotton) were dyed using coffee waste, and different mordant substances (aluminum sulfate, chitosan, quetemary ammonium compounds). It has been tried to reduce the amount of coffee waste used by dyeing with coffee wastes at different rates by weight (1/1, 2/1, 4/1, 8/1). Thus, it is aimed to provide less waste to the environment and to increase the color efficiency by making a more sustainable dyeing process. In addition, it is aimed to give a new direction to the denim sector by improving the rubbing and washing fastness values of dyed products. As a result of the studies, products with a product weight/coffee waste weight ratio of 8/1 were obtained with high crocking and washing fastnesses and without major losses in color tone.

Anahtar Kelimeler

Natural dyestuff, Cotton, Coffee, Food waste, Mordant, Doğal boyarmadde, Pamuk, Kahve, Gıda atıkları, Mordan

Kaynakça

• C. Nam and C. Xiang. “Natural dyeing application of used coffee grounds as a potential resource”, International Journal of Fashion Design, International Journal Of Fashion Design, Technology And Education 2019, Vol 12, Issue 3.
• A. E. A. Elabid, M. A. Ahmed, R. A. M. Asad, O. A. M. Abdalnoor. “Dyeing Properties of Cotton Fabrics using Extracted Dyes from Ethiopian and Congolese Coffee”, SUST Journal of Engineering and Computer Sciences (JECS), Vol. 22, No. 2, 2021.
• K. Karabulut. “Pamuklu Örme Kumaşlara Doğal Boyalarla Boyama Yoluyla Tek Adımda Renk, UV Koruyuculuk ve Antibakteriyellik Kazandırılması”, nku.edu.tr 2015.