Alıç Meyvesi (Crataeugus Spp.) Toplamada Çalışma Duruşlarının Ergonomik Analizi

Yıl 2023, Sayı: 50, 30 - 35, 30.04.2023

Yusuf Dılay , Adem Özkan

https://doi.org/10.31590/ejosat.1194913

Öz

İnsanların beslenmesinde kullanılan tarım ürünlerinin birçoğunun kültürü yapılmaktadır. Ancak bazı ürünler ise doğada kendiliğinden yetişmektedir. Bu ürünler suya ihtiyaç duymadığı gibi çoğu zaman tarımsal mücadele, gübreleme gibi diğer tarımsal işlemler ve uygulamalara da ihtiyaç duymazlar. Kendiliğinden büyür, gelişir ve meyve verirler. Bu tip bitkiler ya da ağaçlar doğada kendileri için en uygun yerlerde bulunurlar. Kendini korumak için çoğu zaman ya sarp kayalık yerlerde yetişirler ya da meyveleri dikenli ve ulaşılması zor yerlerdedir. Çoğu zaman eğimli, sarp ve dağlık yerlerde kendiliğinden yetişen bitkilerin, meyvelerinin ya da diğer kısımların toplanmasında tarımsal mekanizasyon araçları kullanılamamaktadır. Bu işlemlerin tümünün insan eli ile yapılması gerekmektedir. Bu bitkilerin meyveleri olgunlaştığında toplanmadığında kendiliğinden yere düşmektedir. Bu meyveleri toplayan kişiler bazen dalların arasından bazen de yere dökülen meyveleri toplamak zorunda kalabilirler. Özellikle küçük boyutlu meyvelerin toplanması çok zaman alabilmektedir. Bu durumda uzun bir süre zor koşullarda çalışan toplayıcıların çeşitli fiziksel zorlamalara maruz kaldıkları söylenebilir. Bunların çalışma durumlarının incelenerek, ergonomik analizinin yapılması ve elde edilecek sonuçlara göre önerilerde bulunulması insan sağlığı için büyük önem taşımaktadır.
Bu çalışmada, eğimli bir zeminde kendiliğinden yetişmiş olan bir grup alıç ağacında geleneksel yollarla yapılan meyve toplama işleminde, toplayıcıların duruşları kamera ile kayıt altına alınmıştır. Elde edilen veriler, OWAS (Hızlı Tüm Vücut Değerlendirmesi) kriterlerine göre belirlenmiş ve EgroFellow 3.0. yazılımı kullanılarak, sınıflandırılmıştır. Böylece alıç toplama esnasında çalışanların duruşlarından elde edilen veriler incelenip, uygun olmayan duruşlar belirlenmiştir. Bunların yol açtığı kas ve iskelet sistemi rahatsızlıklarına neden olabilecek risklerin önceden tahmin edilip, en aza indirmesi ve duruşlarda iyileştirmeler sağlanması mümkün olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Alıç, meyve toplama, ergonomi, OWAS.

Ergonomic Analysis of Working Postures in Hawthorn Fruit (Crataegus Spp.) Picking

Öz

In order to protect itself, they often either grow on steep rocky places or their fruits are in thorny and hard-to-reach places. Most of the time, agricultural mechanization tools cannot be used to collect plants, fruits or other parts that grow spontaneously in sloping, steep and mountainous areas. All of these operations must be done by human hands. When the fruits of these plants are not collected, they fall to the ground by themselves. Those who collect these fruits may sometimes have to collect the fruits that fall on the ground from among the branches. It can take a lot of time to collect especially small sized fruits. In this case, it can be said that the collectors who worked in difficult conditions for a long time were exposed to various physical strains. It is of great importance for human health to examine their working conditions, to make ergonomic analysis and to make suggestions according to the results to be obtained.
In this study, the postures of the pickers were recorded with a camera during the traditional fruit picking process on a group of hawthorn trees that grew spontaneously on a sloping ground. Obtained data were determined according to OWAS (Rapid Whole-Body Assessment) criteria and EgroFellow 3.0. classified using software. Thus, the data obtained from the postures of the employees during hawthorn harvesting were examined and inappropriate postures were determined. It will be possible to predict and minimize the risks that may cause musculoskeletal disorders caused by these, and to improve postures.

Anahtar Kelimeler

Hawthorn, fruit picking, ergonomics, OWAS.

Kaynakça

• Akalp, H. G., Saklangıç, U. & Çırakoğlu, S. (2021). Zeytin Tarımında Çalışan İşçilerin Çalışma Duruşlarının REBA Yöntemi İle Analizi. Ergonomi, 4 (2), 88-96. DOI: 10.33439/ergonomi.961369
• Akay, D., Dağdeviren, M., Kurt, M., (2003). Çalışma Duruşlarının Ergonomik Analizi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 18(3), 73-84.
• Ayan B., (2015). Montaj hattında ergonomik risk unsurlarının incelenmesi: otomotiv sektörüne yönelik bir uygulama. Yayınlanmış Uzmanlık Tezi. İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Delice, E. K., Ayık, İ., Abidinoğlu, Ö. N., Çiftçi, N. N., Sezer, Y. (2018). Ergonomik risk değerlendirme yöntemleri ve AHP yöntemi ile çalışma duruşlarının analizi: ağır ve tehlikeli işler için bir uygulama. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 6, 112-124.
• Dilay, Y., Özkan. A., (2022). Elma Ağaçlarının Budanmasında Çalışanların Vücut Duruşlarının Reba Yöntemi İle Analizi. II-International Conference on Global Practice of Multidisciplinary Scientific Studies July 26-28, 2022 / Batumi, Georgia.
• Enez, K., & Nalbantoğlu, S. S. (2019). Comparison of ergonomic risk assessment outputs from OWAS and REBA in forestry timber harvesting. International Journal of Industrial Ergonomics, 70, 51-57.
• Eriş, H., Can, F.G., Fığlalı, N., (2014). Çalışma Duruşu ve Kas-İskelet Sistemi Rahatsızlıkları. Kocaeli Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü. https://www.isgturkiye.com/konu/calisma-durusu-ve-kas-iskelet-sistemi rahatsizliklari.1555/.
• Felekoğlu, S., Taşan, O., (2017). Ergonomic risk assessment for work-related musculoskeletal disorders: A systematic reactive/proactive integrated approach. Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University 32(3), 777-793.
• Geniş, A., Sümer, S. K. (2021). Tohumluk Mısır Üretiminde Çalışma Duruşlarının REBA Yöntemi ile Ergonomik Risk Analizi. Tarım Makinaları Bilimi Dergisi, 17 (3), 127-138. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/tarmak/issue/67237/1007947
• İnan U., Karacin C., Yıldırım A., Yılmaz C., (2010). OWAS Metodu ile Çalışma Duruşlarının İncelenmesi Etiket ve Matbaacılık Sektöründe Bir Uygulama, 17. Ergonomi Kongresi Eskişehir 503-513
• Kara Y., Atasagun Y., Peker A., (2014). Montaj hatlarında çalışma duruşlarının REBA yöntemi ile analizi ve ergonomik risk değerlendirmesi. 7. Uluslararası İş Sağlığı ve Güvenliği Konferansı, İstanbul- Türkiye, 5-7 Mayıs.
• Kee, D. (2022). Systematic comparison of OWAS, RULA, and REBA based on a literature review. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(1), 595.
• Kılıç, E. (2021). Ergonomik risk analizi yöntemlerinin incelenmesi: Gıda sektörüne yönelik bir uygulama (Master's thesis, Kırklareli Üniversitesi).
• Liu, D. R., (2014). Comparison of concepts in easy-to-use methods for MSD risk assessment. Applied Ergonomics, 45 (3), 420-427.
• Mert E.A., (2014). Ergonomik risk değerlendirme yöntemlerinin karşılaştırılması ve bir çanta imalat atölyesinde uygulanması. Yayınlanmış Uzmanlık Tezi, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Özcan, E., Kesiktaş Sakar, N., Alptekin, H.K., Özcan, E.E. (2007). Mesleki Kas İskelet Risklerinin Değerlendirilmesinde QEC Ölçeğinin (Quick Exposure Check-Hızlı Maruziyet Değerlendirme) Türkçe Uyarlamasının Güvenilirliği. İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi, 70(40), 98-102.
• Özoğul, B., Çimen, B., Kâhya, E. (2018). Bir Metal Sanayi İşletmesinde Ergonomik Risk Analizi, Journal of Engineering Sciences and Design, 6(OS: Ergonomi2017), 159 – 175
• Sever, S. & Deste, M. (2021). Üretim Süreçlerinde Ergonomik Riskler ve Risk Değerlendirme Yöntemleri: Cıvata Fabrikasında Bir Uygulama. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (25), 417-441. DOI: 10.31590/ejosat.892538
• Ülker, O. ve Burdurlu, E., (2012). Panel mobilya imalatında kullanılan bazı makinelerde OWAS yöntemi ile eylemsel duruş analizi. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 12 (2), 291-300.
• Yürek, K. & Ersöz Kaya, İ. (2019). Yol İnşaatı Şantiyelerinde Ergonomik Risk Değerlendirmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (17), 1357-1366. DOI: 10.31590/ejosat.667469.