SAĞLIK EKONOMİSİNDE EKONOMİK DEĞERLENDİRME TEKNİKLERİ

Yıl 2020, Cilt: 10, 28 - 40, 31.12.2020

Pinar Özdemir Karaca , Emre Atılgan

Öz

Temel amacı toplumsal refahı ve ekonomik verimliği sağlayarak, bireyin ve dolayısıyla toplumun sağlığını korumak ve geliştirmek olan sağlık sistemleri, günümüzde ülkeden ülkeye değişen farklı yöntemlerle finanse edilmektedir. Ancak hangi yöntemle finanse ediliyor olursa olsun, bu süreçte kullanılan kıt kaynakların etkili, verimli, rasyonel, tutarlı, şeffaf ve hakkaniyetli şekilde kullanılması önem taşımaktadır. Bu bağlamda, sağlığa ayrılan ekonomik kaynakların hangi nüfus grupları, hangi hastalıklar, hangi müdahaleler ya da hangi ilaçlar için kullanılacağı gibi konularda kanıta dayalı olarak karar vermeye olanak tanıyan ekonomik değerlendirme tekniklerinden faydalanmak önem taşımaktadır. Mevcut kaynaklarla sağlık statüsünü maksimize etmek için, eldeki alternatifleri hem maliyetleri hem de sonuçları bakımından birlikte karşılaştırmaya imkan tanıyan bu teknikler belirsizliği ortadan kaldırarak, maliyet-etkili bir sistemin oluşturulmasını amaçlamaktadır. Bu çalışmada da, sağlık ekonomisinde ekonomik değerlendirme teknikleri hakkında teorik bilgiler verilmekte ayrıca, bu tekniklerin sağlık hizmetlerindeki yeri ve önemi vurgulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sağlık ekonomisi, ekonomik değerlendirme teknikleri, sağlık maliyetleri, QALY, DALY

Kaynakça

• Ardıç, A. ve Köşkeroğlu, C. (2014). Sağlık hizmetlerinde finansal değerlendirme özel hastane uygulaması. IAAOJ Scientific Science, 2(1), 41-73.
• Bang, H. ve Zhao, H. (2012). Median-based incremental cost-effectiveness ratio (ICER). J Stat Theory Pract., 6(3), 428–442.
• Baytar, S. (2010). Tip 2 Diyabet İçin Maliyet Etkililik Çalışmalarının Sistematik Olarak İncelenmesi. Ankara: Başkent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü; 2010.
• Boyacıoğlu, E. Z. ve Taşkın, Ö. (2012). Sürdürülebilir kalkınmada sağlık ekonomisi ve Edirne ilinin sağlık sektörü açısından analizi. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 4(2), 13-23.
• CADTH. (2006). Guidelines for the economic evaluation of health technologies: Canada. (March 4th Edition). Canadian Agency for Drugs and Technologies in Health.
• Creese, A. ve Parker, D. (1998). Birinci basamak sağlık hizmetlerinde maliyet analizi (Çeviri: M. Tatar ve F. Tatar). Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Projesi Genel Koordinatörlüğü, 164-1.
• Çalışkan, Z. (2009). Sağlık hizmetlerinde önceliklerin belirlenmesinde ekonomik değerlendirme yöntemi olarak maliyet-etkililik analizi. Süleyman Demirel Üniv İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2), 311-332.
• Çelik, Y. (2011). Sağlık ekonomisi. Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Çuhadaroğlu, Ç. (1999). Sağlık ekonomisinde kavramlar. ANKEM Dergisi, 13(4), 447-450.
• Eddama, O. ve Coast, J. (2009). Use of economic evaluation in local health care decision-making in England: a qualitative investigation. Health Policy, 89, 261–270.
• Fidan, D. (2004). Maliyet yararlanım analizleri ve sağlıkla ilgili yaşam kalitesi. 1. Ulusal Sağlıkta Yaşam Kalitesi Sempozyumu, sunulmuş bildiri, İzmir.
• Folland, S., Goodman, A. C. ve Stano, M. (2013). The economics of health and health care. New Jersey: Prentice Hall, 601-7.
• Kumar, S., Williams, A. C. ve Sandy, J. R. (2006). How do we evaluate the economics of health care? European Journal of Orthodontics, 28, 513–519.
• Langley, P. C. (1998). Criteria for the economic evaluation of lipid studies in health systems. Value in Health, 1(4), 208-211.
• Miller, P. (2009). An introduction to health economic evaluation. The NIHR RDS for the East Midlands/Yorkshire & the Humber.
• Özgen, H. ve Tatar, M. (2007). Sağlık sektöründe bir verimlilik değerlendirme tekniği olarak maliyet-etkililik analizi ve Türkiye’de durum. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 10(2),109-137.
• Özsarı, H. (2012). İstanbul üniversitesi hastaneleri yönetim kurulu sağlık yönetimi eğitimi. http://slideplayer.biz.tr/slide/3198077/ adresinden 19.11.2017 tarihinde alınmıştır.
• Özyavaş, S. ve Aksoy, Ü. (2009). Birinci basamak sağlık kuruluşlarında maliyet etkililik analizi. SD Dergisi [serial online]. http://www.sdplatform.com/Baslik.aspx?BID=312 adresinden 19.11.2017 tarihinde alınmıştır.
• Sağlık Bakanlığı (2019). Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Görev Dağılımı. Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Mevzuat, Organizasyon Şeması. https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/33233,organizasyon-semasi-07102019pdf.pdf?0&_tag1=E3A06B105B7C48E10094A4B058AA4576D8178539 adresinden 16 Ekim 2019 tarihinde alınmıştır.
• Sağlık Bakanlığı (2017). Ekonomik değerlendirme teknikleri. Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü. http://www.hta.gov.tr/pdf/std-20.02.2013-s.malhan/sagem5.1.pdf adresinden 19.11.2017 tarihinde alınmıştır.
• Sağlık ekonomisi (2017). http://www.dicle.edu.tr/Contents/067e2c9d-e610-46ca-82df-5dbfdf7a8089.pdf adresinden 19.11.2017 tarihinde alınmıştır.
• Sağlık hizmetlerinde ekonomik değerlendirme (2017). http://www.saglikplatformu.com/saglik_egitimi/showquestion.asp?faq=7&fldAuto=139 adresinden 19.11.2017 tarihinde alınmıştır.
• Simoens, S. (2010). Health economic assessment: cost-effectiveness thresholds and other decision criteria. Int. J. Environ. Res. Public Health, 7, 1835-1840.
• Tokat, M. (2017). Sağlık ekonomisi. http://content.lms.sabis.sakarya.edu.tr/Uploads/53626/43235/saglik_ekonomisi_mtokat.pdf adresinden 19.11.2017 tarihinde alınmıştır.
• Top, M. (2006). Sağlık sektöründe projelerin ekonomik analizi: maliyet-etkililik analizi. Amme İdaresi Dergisi, 39(1), 101-126.
• Ünal E. (2013). Sağlık ekonomisi ve yönetimi. Bursa: Ekin Yayınevi.
• Yalçın Balçık, P. ve Şahin, B. (2013). Sağlık hizmetlerinde maliyet etkililik analizi ve karar analizi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 16(2), 121-134.
• Yıldırım, S. (1994). Sağlık Hizmetlerinde Harcama ve Maliyet Analizi (uzmanlık tezi). Ankara: DPT.
• Yiğit, V. ve Erdem, R. (2014). Sağlık hizmetlerinde maliyet etkililik analizi. SDÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fak Dergisi, 19(2), 211-236.