Demografik Özellikler ile Örgütsel Sessizlik İlişkisi: Özel Sektör İnsan Kaynakları Birimi Çalışanları Üzerinde Alan Araştırması

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 1, 27 - 45, 27.06.2023

Bahar Doğramacı Yalçın

https://doi.org/10.17339/ejovoc.1303074

Öz

Bu çalışmanın amacı, özel sektör insan kaynakları alanında çalışanların örgütsel sessizlik algıları ile demografik özellikleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmada örgütsel sessizlik düzeyinin belirlenmesi amacıyla Van Dyne tarafından geliştirilen, Şehitoğlu ve Zehir tarafından Türkçeye çevrilen Çalışan Sessizliği Ölçeği kullanılmıştır. 41 özel sektör insan kaynakları birim çalışanı üzerinde gerçekleştirilen bu araştırmada ilk olarak örgütsel sessizlik ile ilgili olarak teorik bir çerçeve çizilmiştir. Literatürde yapılan araştırmalara değinilmiştir. Araştırmada elde edilen sonuçlara göre örgüt yararına sessizlik boyutunda kıdeme göre istatistiksel açıdan anlamlı bir fark bulunmuştur. Diğer taraftan savunma amaçlı sessizlik boyutunda deneyime göre de istatistiksel açıdan anlamlı fark elde edilmiştir. Aynı zamanda örgütsel sessizliğin boyutlarından biri olan örgüt yararına sessizlik boyutunun yüksek bir ortalama değere sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Literatürde bu bulguları destekleyen araştırmalarla birlikte, farklı sonuçlara ulaşılan çalışmalar da yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sessizlik, Örgütsel Sessizlik, İnsan Kaynakları

Kaynakça

• AKBAŞ M., GEMLİK N., ÇATAR R. Ö. 2020. Örgütsel Sessizlik Ve Yaşam Doyumu İlişkisi: Vakıf Üniversitesi Akademisyenleri Üzerine Bir Araştırma. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi. Sayı: 3. 98 –126. AKGEYİK T. 2012. İnsan Kaynakları Yönetimi. Geliştirilmiş 3. Baskı. Ekin Yayınevi.
• AKTAŞ V. 2021. İlkokullarda Okul İklimi İle Örgütsel Sessizlik Arasındaki İlişki, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Siirt.
• ALGIN İ. 2014. Üniversitelerde Örgütsel Sessizlik. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• ALKAYIŞ L. 2015. Mobbing Ve Örgütsel Sessizliğin Çalışanların Motivasyonu Üzerine Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• ALPARSLAN A. M. Ve KAYALAR M. 2012 Örgütsel Sessizlik: Sessizlik Davranışları ve Örgütsel ve Bireysel Etkileri. Mehmet Afif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Yıl: 4, Sayı: 6, Bahar, 136–147.
• BİLGİN N. 2016. Sosyal Psikoloji Sözlüğü, Bağlam. İstanbul.
• CAN A. 2019. SPSS İle Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi, 7. Baskı, Ankara.
• ÇAKICI A. 2007. Örgütlerde Sessizlik: Sessizliğin Teorik Temelleri ve Dinamikleri. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 16, Sayı: 1, 145–162.
• ÇAKIR Ö., TANĞ Y., GÜLAY E. 2021. Demografik Değişkenler Bağlamında Çalışanların Örgütsel Sessizlik Algılarının Belirlenmesine Yönelik Bir Meta Analiz Çalışması, Akdeniz İİBF Dergisi. 21(2), 271–296.
• ÇELEBİ I. 2018. Mobbing Ve Örgütsel Sessizlik Arasındaki İlişkide Öğrenilmiş Çaresizliğin Rolü: Kamu Ve Özel Sektör Çalışanlarına Yönelik Bir Alan Araştırması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Ankara.
• ÇEVİK H. ve YÜNCÜ V. 2021. Psikolojik Güçlendirmenin Örgütsel Sessizlik Üzerindeki Etkisi: Çalışan Kadınlar Üzerine Bir İnceleme. Manas Journal of Social Studies. Vol. 10 Issue 3, 1796–1814.
• DAĞLAR H. 2020. Journal of Business Research-Turk / Isletme Arastirmalari Dergisi. Vol. 12 Issue 3, 2487–2500.
• DÜZGÜN A. 2022. Turizm Sektöründe Duygusal Zekâ ile Örgütsel Sessizlik Arasındaki İlişki: Antalya Örneği, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 296–310.
• EBİK E. G. 2017. Hemşirelerde Örgütsel Sessizlik Düzeyinin Hasta Güvenliği Kültürü Üzerine Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Okan Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• ERKEKLİ S. ve YAVUZ E. 2020. Nepotizm ve Örgütsel Sessizlik İlişkisi: Rekreasyon Faaliyeti Gösteren Konaklama İşletmelerinde Bir Araştırma. Itobiad: Journal of the Human & Social Science Researches. Vol. 9 Issue 5, 3313–3337.
• GÜN E. 2021. Hemşirelerin Örgütsel Adalet Algısının Örgütsel Sessizlik Düzeyine Etkisi, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı, Erzincan.
• GÜRER A. ve DENİZ N. 2018. Çalışan Sessizliğinin Demografik Özellikler Açısından İncelenmesi, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 53 (1) : 91–110.
• GÜRSEL Ö. 2018. Örgütsel Sessizlik Ve Sinizm İlişkisinde Örgütsel Dışlanmanın Aracılık Rolü: Belediye Çalışanları Üzerine Bir İnceleme, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi, İşletme Enstitüsü, Sakarya.
• IŞIK M. ve KÜÇÜKŞAHİN D. 2020, Beş Faktör Kişilik Özellikleri Ve Örgütsel Sessizlik Arasındaki İlişki: Mağaza Çalışanları Üzerinde Bir Uygulama, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 25, Sayı 3, 257–276.
• KAĞITÇIBAŞI Ç. ve CEMALCILAR Z. 2017. Dünden Bugüne İnsan ve İnsanlar, Evrim, 20. Basım, İstanbul.
• KAHVECİ G. ve DEMİRTAŞ Z. 2013. Öğretmenler İçin Örgütsel Sessizlik Ölçeği Geliştirme Çalıştırması, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 43, 167–182.
• KAVİ E. 2018. Örgütsel Motivasyon, Çalışma Yaşamında Güncel Psikolojik Konular, Edt.: Ersin Kavi, Dora, 2. Baskı.
• KULA KARTAL S. ve MOR DİRLİK E. 2016. Geçerlik kavramının tarihsel gelişimi ve güvenirlikte en çok tercih edilen yöntem: Cronbach Alfa Katsayısı. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(4), 1865-1879.
• MACİT G. ve ERDEM R. 2020. Örgüt Kültürü ile Örgütsel Sessizlik Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Cilt 15, Sayı 2, 765–792.
• MACİT M., KARAMAN M., EKİM H. 2020. Sağlık Çalışanlarında Psikolojik Sermaye ve Örgütsel Sessizlik, İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 2, 423-444.
• MILLIKEN F. J. ve MORRISON E. W. 2003. Shades of Silence: Emerging Themes and Future Directions for Research on Silence in Organizations, Journal of Management Studies, 40:6, 1563–1568.
• MORRISON E. W. ve Milliken F. J. 2000. Organizational Silence: A Barrier to Change and Development in a Pluralistic World”, Academy of Management Rewiev, Vol.: 25, No: 4, 706–725.
• ÖNCER A. Z. ve AVCI E. İşveren Markası Algısı İle Örgütsel Sessizlik Arasındaki İlişkide Örgütsel Vatandaşlık Davranışının Rolü, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 22(2), 2021, 185-199.
• ÖZDEMİR L. ve SARIOĞLU UĞUR S. 2013. Çalışanların “Örgütsel Ses Ve Sessizlik” Algılamalarının Demografik Nitelikler Açısından Değerlendirilmesi: Kamu Ve Özel Sektörde Bir Araştırma, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 27, Sayı: 1, 257–281.
• PATA Y. S. ve GEMLİK N. 2021 Örgütsel Sessizlik Kavramına Hemşirelik Mesleği Açısından Bakış, Sosyal Araştırmalar ve Yönetim Dergisi, (1), 38–48.
• PINDER C. C. ve HARLOS K. P. 2001. Employee Silence: Quiescence And Acquiescence As Responses To Perceived Injustice, Research in Personnel and Human Resources Management, Volume 20, 331–369.
• POLAT B. 2016. Çalışanların Kayırmacılık Algıları ile Sessizlik Davranışları Arasındaki İlişki: Kamu Sektöründe Bir Uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çankaya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• SENGER N. 2021. Yöneticilerin Dönüştürücü Liderlik Davranışlarının Örgütsel Sessizlik Ve Örgütsel Adalet İle İlişkisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı, Erzurum.
• SEVER, H. (2021). The Relationship between Glass Ceiling Syndrome and Organizational Silence of Female Employees in the Aviation Secto, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 47, Denizli, 139–155.
• ŞEHİTOĞLU Y. 2010. Örgütsel Sessizlik Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ve Algılanan Çalışan Performansı İlişkisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• ŞEHİTOĞLU Y. Ve ZEHİR C. 2010. Türk Kamu Kuruluşlarında Çalışan Performansının, Çalışan Sessizliği ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Bağlamında İncelenmesi, AMME IDARESI DERGISI, C. 43, S. .4, 87–110.
• TATAR H. ve AYIK A. 2020. Journal of Social Research & Behavioral Sciences. Vol. 6 Issue 11, 49–72. 24p.
• TAYFUN A., ALPER I., KÜÇÜKERGEN K. G. 2016. Örgütsel Sessizliğin İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Üzerindeki Belirleyici Rolü, Gazi Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi 1, 35–49.
• TUNÇER P. 2012. Değişen İnsan Kaynakları Yönetimi Anlayışında Kariyer Yönetimi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(1), 203–233.
• VAN DYNE L., ANG S., BOTERA I. C. 2003. Conceptualizing Employee Silence and Employee Voice as Multidimensional Constructs”, Journal of Management Studies, 40:6.
• YALÇIN B. 2017. Örgütsel Sessizlik Davranışı Ölçeğinin Geliştirilmesi Ve Hemşirelerin Örgütsel Sessizlik Düzeylerinin Belirlenmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• YAŞAR T. 2021, Örgütsel Sessizlik ve Örgütsel Bağlılık Düzeyi Arasındaki İlişki: Kadın Öğretmenler Üzerine Bir Araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi ve İstanbul Aydın Üniversitesi, İstanbul.
• YAŞAR T. AKÇAY P. 2021. Kadın Öğretmenlerin Örgütsel Sessizlik Algıları ile Örgütsel Bağlılık Algıları Arasındaki İlişki, Turkish Studies - Education, 16(2), 1247–1273.
• YILMAZ F., PÜLAT R., SÖYÜK S. 2020. Sağlık Çalışanlarında Örgütsel Sessizlik ve Örgüt Kültürü İlişkisi Üzerine Bir İnceleme, Sosyal Bilimler Dergisi/Journal of Social Sciences , Vol. 9 Issue 3, 1–20, 20p.
• ZAİM H. ve POLAT M. 2013. İnsan Kaynakları Fonksiyonlarının Mukayeseli Önem Derecelerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Uygulama, Sosyal Siyaset Konferansları, Sayı: 64-65, 1-2, 35–59.