Öğretmenlerin Görev Yaptıkları Okullar Bağlamında Okul Kültürü Algılarının İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 1, 42 - 54, 27.04.2021

İzzet Karaca , Mustafa Özcan , Numan Karamustafaoğlu , Nahide Karaca

Öz

Eğitim öğretim faaliyetlerinin amacına ulaşabilmesi için okulların, güçlü bir kültüre sahip olması gerekmektedir. Yüksek performansın önemsendiği bir kültürde başarı da beraberinde gelir. Okul kültürü bir okulun kimliği olarak nitelendirilebilir. Gizli sayıltılar, değerler, normlar, hikâyeler ve masallar ile törenler, okul kültürünün temel öğeleridirler. Okul kültürü oluşturmada önemli bir sorumluluğa sahip öğretmelerin, okul kültürü algılarının belirlenmesi önemlidir. Bu çalışma ile öğretmenlerin görev yaptıkları okullardaki okul kültürü algıları ile bu algılarının çeşitli değişkenler açısından incelemesine çalışılmıştır. Çalışmada genel tarama modeli uygulanmıştır. Çalışma grubunu Sinop ili Boyabat ilçesinde görev yapan 81 kadın, 62 erkek olmak üzere 143 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma verileri okul kültürü ölçeği formu ile toplanmıştır. Çalışma sonuçlarına göre öğretmenlerin, okul kültürü algılarının yüksek düzeyde olduğu, bu algının; cinsiyet, görev yapılan kademe, bulundukları okulda görev yapma süreleri değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermediği, eğitim düzeyi değişkinine göre ise anlamlı bir şekilde farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Okul kültürü, Destek, İmaj, Kimlik

Examining Teachers' Perceptions of School Culture in the Context of Schools They Work

Öz

In order for educational activities to achieve their goals, schools must have a strong culture. In a culture where high performance is important, success comes with it. School culture is an important factor in the preference of the school by the teachers and students. Hidden assumptions, values, norms, stories and tales, and ceremonies are fundamental elements of school culture. It is important to determine teachers' perceptions of school culture, who have an important responsibility in creating school culture. With this study, it was tried to examine teachers' perceptions of school culture in their schools and these perceptions in terms of various variables. General scanning model was applied in the study. The study group consists of 143 teachers, 81 women and 62 men, working in the town of Boyabat in Sinop province. Research data were collected using the school culture scale form. According to the results of the study, teachers' perception of school culture is high, this perception; It was concluded that there was no significant difference according to the variables of gender, level of duty, duration of service at the school they were in, and that there was a significant difference according to the educational level variable.

Anahtar Kelimeler

School culture, Support, Image, Identity

Kaynakça

• Ada, Ş. & Ayık, A. (2008). İlköğretim okullarında okul kültürü. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (16), 26-39.
• Aktaş, E. (2019). İlkokul öğretmenlerinin okul kültürü algı düzeylerinin incelenmesi (Tez No. 557244) [Yüksek lisans tezi, Sabahattin Zaim Üniversitesi-İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Aliyev, B. (2020). Okul kültürü üzerine yönetici ve öğretmen görüşlerinin nitel bir analizi: Bakü örneği (Tez No. 630445) [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi-Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Balcı, A. (1993). Etkili Okul: Kuram. Uygulama ve Araştırma, Ankara: Erek Ofset.
• Balcı, A. (2007). Etkili Okul, Okul Geliştirme Kuram Uygulama ve Araştırma (1.Baskı). Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Ballı, A., & Özgenel, M. (2021). Öğretmenlerin yaratıcı düşünme eğilimlerini etkileyen örgütsel bir faktör: Okul kültürü. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 112, 36-50.
• Başaran, İ. E. (2000). Örgütsel Davranış. Ankara: Feryal Matbaası.
• Britton, E. M. (2018). Influence of school principals on teachers' perceptions of school culture. (Doctorial dissertation). Walden University, Minneapolis.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32(32), 470-483.
• Çelik, Ö. (2021). Sınıf öğretmenlerinin okul kültürüne ilişkin algılarının değerlendirilmesi. Bilim, Eğitim, Sanat ve Teknoloji Dergisi, 5(1), 64-77.
• Çelik, V.(2000). Okul Kültürü ve Yönetimi, Ankara: Pegem A Yayınları.
• Çevik, A., & Köse, A. (2017). Öğretmenlerin Okul Kültürü Algıları İle Motivasyonları Arasındaki İlişkinin İncelemesi. Itobiad: Journal of the Human & Social Science Researches, 6(2).
• Çimen, B., & Karadağ, E. (2019). Ruhsal Liderlik, Örgüt Kültürü, Örgütsel Sessizlik ve Okulun Akademik Başarısı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 25(1), 1-50.
• Deal, T. E., & Peterson, K. D. (2016). Shaping school culture. John Wiley & Sons. San Francisco: Jossey-Bass Publishers.
• Demirkol, A. Y., & Savaş, A. C. (2012). Okul müdürlerinin örgüt kültürü algılarının incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2012(25), 259-272.
• Dönmez, Ş. (2018). Ortaokul Öğrencilerinde Okul İklimi, Okula Bağlılık ve Okul Yaşam Kalitesi Algısının İncelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 9 (2), 1-17.
• Esinbay, E. (2008). İlköğretim okullarında örgüt kültürü (Balıkesir İli Örneği) (Tez No. 231961) [Yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi-Balıkesir]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Fırat, N. (2007). Okul kültürü ve öğretmenlerin değer sistemleri (Tez No. 215787) [Doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi-İzmir]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Gezer, B. (2005). Okul kültürünün öğrenci başarısı üzerindeki etkileri (Tez No. 188328) [Yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi-Elazığ]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Göldağ, B. (2019). Lise Öğrencilerinin Okul kültürü Algıları ve Okula Yabancılaşmaları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Inonu University Journal of the Faculty of Education (INUJFE), 20(3).
• Görmen, M. (2012). Örgüt kültürünün örgütsel sinizm tutumları üzerine etkisi ve bir uygulama (Tez No. 330140) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi-Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Green, L. M. (2016). The relationship between principals’ leadership styles and school culture, as assessed by teachers (Doctoral dissertation). Mississippi College, Clinton.
• Gümüşeli, A. İ. (2006). Okul Kültürü ve Liderlik. artı@eğitim Dergisi, Mart 2006, Sayı 8.
• Gürsel, D. (2016). Ortaokullarda örgüt kültürünün yönetici ve öğretmenlerin iş tatminine etkisi (Tez No. 426201) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi-İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi
• Işık, H. (2017). Ortaokullarda okul kültürünün incelenmesi. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 61.
• Johnson, D. W., & Johnson, R. T. (1987). Learning together and alone: Cooperative, competitive, and individualistic learning. Prentice-Hall, Inc.
• Kadıoğlu Ateş, H., & Vatansever Bayraktar, H. (2018). Sınıf Öğretmenlerinin Okul Kültürü Algısı İle İş Doyumu Arasındaki İlişki. Electronic Turkish Studies, 13(19).
• Kadıoğlu, S. (2018). Eğitim kurumlarında okul kültürünün öğretmenlerin iş doyumuna etkisi (Tez No. 519961) [Yüksek lisans tezi, Sabahattin Zaim Üniversitesi-İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar-ilkeler-teknikler. Nobel Yayın Dağıtım.
• Kramer, S. N. (1995). Tarih Sümer’de Başlar,(çev. Muazzez İlmiye Çığ). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Mertler, C. A., & Vannatta, R. A. (2005). Advanced and multivariate statistical methods: Practical application and interpretation (3rd ed.). Pyrczak Publishing.
• Nicolas, A. (2015). The role of the principal in successfully shaping school culture: A basic qualitative study (Doctoral dissertation). Capella University, Minneapolis.
• Özkara, E., & Tunç, B. (2020). Okul yöneticilerinin çatışma yönetim stratejileri ile okul kültürü arasındaki ilişkinin öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Journal of Faculty of Educational Sciences, 53(3). 1023-1050
• Rosenholtz, S. J. (1991). Teacher's workplace: The organizational conteX̄t of schooling. New York: Teachers College Pres.
• Schein, E. H. (1984). Coming to a new awareness of organizational culture. Sloan management review, 25(2), 3-16.
• Schein, E. H. (2010). Organizational culture and leadership (Vol. 2). John Wiley & Sons.
• Sönmez, M. A. (2006). Meslek liselerinde örgüt kültürü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 45(45), 85-108.
• Stolp, S. (1994). Leadership for School Culture. ERIC Digest, Number 91.
• Şahin, M. (2013). Okul kültürünün bir öğesi olarak okul törenleri. Milli Eğitim Dergisi, 43(199), 169-185.
• Şahin, S. (2004). Okul müdürlerinin dönüşümcü ve sürdürümcü liderlik stilleri ile okul kültürü arasındaki ilişkiler (İzmir ili örneği). Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 4(2), 365-395.
• Tavşancıl, E. (2006). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Terzi, A. R., (2005), İlköğretim Okullarında Örgüt Kültürü, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, Sayı 43, s. 423-442
• Tluściak-Deliowska, A., Dernowska, U., & Gruenert, S. (2017). How school achievements ınterplay with school culture and principal behaviors: A comparative study of two middle schools. International Journal of Psycho-Educational Sciences, 6(1), 10-22
• Yaman, M. (2018). Okul müdürlerinin inovasyon yeterlilikleri ile okul kültürü arasındaki ilişkinin incelenmesi (Tez No. 520117) [Yüksek lisans tezi, Sabahattin Zaim Üniversitesi-İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Yıldırım, B.(2006). Okul Yöneticilerinin Kültürel Liderlik Rollerinin Öğretmenlerin İş Doyumuna ve Meslek Ahlakına Etkisi (Tez No. 108589) [Yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi-Elazığ]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Yüner, B., & Burgaz, B. (2019). Okul yönetişimi ile okul iklimi arasındaki ilişkinin öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 44(199).