Süreç Katkı Muhasebesi: Bir Üretim İşletmesinde Uygulama

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 2, 112 - 123, 31.08.2023

İbrahim Apak

https://doi.org/10.38009/ekimad.1310999

Öz

Bu çalışmanın amacı, daha doğru maliyet bilgisi, ürün karması tespiti ve performans değerlendirme gibi konularda yarar sağlayan süreç katkı muhasebesine yönelik teorik bilgi sunulması ve bir üretim işletmesinde uygulamasına yer verilmesidir. Her işletmede en az bir kısıt vardır görüşünden hareket eden süreç katkı muhasebesi, literatürde farklı sektörlerde uygulamasına yer verilen ve yararlı sonuçlar elde edilen bir yaklaşımdır. Çalışmada, bir üretim işletmesinde üretilen ürüne ilişkin veriler temin edilerek süreç katkı muhasebesinin uygulamasına yer verilmektedir. Uygulama ile işletmedeki mevcut kısıtların tespitine, işletmeye hangi ürünün daha yüksek katkı sağladığını gösteren süreç katkı muhasebesi oranının tespitine ve mevcut şartlarda ürün karması önerisine yer verilmektedir. İşletmedeki kısıt çerçevesinde en yüksek getirinin sırasıyla H024 ve H042 modellerinin üretiminin yapılıp kalan sürede H220 modelinin üretimiyle sağlandığı tespit edilmiştir. İşletme söz konusu kapasite kısıtını ortadan kaldırması halinde kârlılığını artırabilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Süreç Katkı Muhasebesi, Kısıtlar Teorisi Uygulaması, Yönetim Muhasebesi

Throughtput Accounting: An Application in a Manufacturing Enterprise

Öz

This study aims to present theoretical information on throughput accounting, which is beneficial in issues such as more accurate cost information, product mix determination and performance evaluation, and its application in a production company. Based on the view that there is at least one constraint in every business, throughput accounting is an approach that has been used in different sectors in the literature, and useful results have been obtained. In the study, the application of throughput accounting is realized by providing data for a product from a production enterprise. With the application, the determination of the existing constraints in the enterprise, the determination of the process contribution accounting ratio that shows which product contributes to the enterprise, and the product mix proposal in the current conditions are included. It is determined that the highest return is achieved by producing the H024 and H042 models, and producing the H220 model in the remaining time, within the existing constraint in the enterprise. If the company removes the capacity constraint, its profitability could be increased.

Anahtar Kelimeler

Throughput Accounting, Theory of Constraints Application, Management Accounting

Kaynakça

• Akbulut, H., ve Ertan, S. (2015). Hizmet Sektöründe Kısıtlar Teorisi ve katkı Muhasebesi: Bir Otel İşletmesinde Uygulama. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi(3), 243-270.
• Albez, A. (2020). Maliyet Yönetiminde Verimlilik Muhasebesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(1), 415-428.
• Dugdale, D., ve Jones, T. C. (1998). Throughput Accounting: Transforming Practices? British Accounting Review, 30, 203-220.
• Elsukova, T. V. (2015). Lean Accounting and Throughput Accounting: An Integrated Approach. Mediterranean Journal of Social Sciences, 6(3), 83-87.
• Gámez, A. G., Mejía, E. B., ve Jiménez-Pitre, I. (2018). Design of a Management Information System of the Fisheries Sector Based on the Throughput Accounting. Indian Journal of Science and Technology, 11(46), 1-10.
• Gündüz, M., ve Safi, G. (2019). Süreç Katkı Muhasebesi ve Üretim İşletmesinde Bir Uygulama. Uluslararası Uygulamalı Ekonomi ve Finans Çalışmaları Dergisi, 4(2), 1-16.
• Hilmola, O.-P. (2007). Building understanding from throughput accounting with productivity and price recovery: case analysis of electronics contract manufacturer. Int. J. Revenue Management, 1(4), 346-366.
• Kefe, İ. (2019). Doğrusal Programlama Aracılığıyla Değişken Maliyet Sisteminin Ve Süreç Katkı Muhasebesinin Üretim Kararlarına Ve Karlılığa Etkisinin Belirlenmesi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi(24), 29-44.
• Lutilsky, I. D., Liovic, D., ve Markovic, M. (2018). Throughput Accounting: profit-Focused Cost Accounting Method. nterdisciplinary Management Research, 14, 1382-1395.
• Mijbil, S. H., Hamzah, A. M., ve Allawi, K. M. (2020). Measuring Cost By Using Throughput Accounting to Rationalize Administrative Decisions. International Journal of Economics and Business Administration, 8(3), 569-578.
• Özkol, A. E. (2018). Stratejik İşletme Kararlarında Kısıt, Süreç ve Mamul Karması. Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, 9(2), 131-144.
• Parkhi, S., Tamraparni, M., ve Punjabi, L. (2016). Throughput accounting: an overview and framework. Int. J. Services and Operations Management, 25(1), 1-20.
• Peker, A. A. (2022). Kısıtlar Teorisi ve Süreç Katkı Muhasebesi. H. Aliusta, ve A. Bağdat içinde, İşletmelerde Maliyet ve Yönetim Muhasebesinde Güncel Yaklaşımlar (s. 121-142). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Petr, N., Šarka, P., Dušan, H., ve Boris, P. (2016). Comparison of Managerial Implications for Utilization of Variable Costing and Throughput Accounting Methods. Journal of Applied Engineering Science, 14(3), 351-360.
• Utku, B. D., ve Ersoy, A. (2008). Kısıtlar Teorisi ve Süreç Katkı Muhasebesinin Geleneksel ve Çağdaş Yönetim/Maliyet Muhasebesi Yöntemleri İle Karşılaştırılması. Journal of Yasar University, 3(11), 1627-1661.
• www.accaglobal.com. (2023, 02 25). www.accaglobal.com. Throughput accounting and the theory of constraints, part 2: https://www.accaglobal.com/gb/en/student/exam-support-resources/fundamentals-exams-study-resources/f5/technical-articles/throughput-constraints2.html [İndirme Tarihi: 25.02.2023]