Finansal Piyasalarda Etkinlik Hipotezi: OECD Ülkeleri Üzerine Bir Uygulama

Yıl 2024, Sayı: 40, 35 - 45, 26.06.2024

Derya Öz

https://doi.org/10.26650/ekoist.2024.40.1289646

Öz

Bu çalışmada finansal piyasalarda etkinlik hipotezinin geçerliliğinin test edilmesi amacıyla, geleneksel ve güncel ekonometrik yöntemler kullanılarak, OECD ülkelerine ait borsa endeks değerleri incelenmiştir. Etkinlik hipotezi, menkul kıymet fiyatlarının modellenerek tahmin edilemeyeceği şeklinde tanımlanmaktadır. Etkin piyasalarda fiyatların tahmin edilememesinin nedeni ise fiyatların rastgele yürüyüş sergilemesidir. Finansal zaman serilerinin tanımlayıcı istatistikleri incelendiğinde, genellikle normal dağılıma uygunluk göstermedikleri bilinmektedir. Bu durumda finansal zaman serilerinde normal dağılım varsayımına dayalı birim kök testlerinin kullanımı, hatalı sonuçlar elde edilmesine sebep olabilmektedir. Dolayısıyla çalışmanın ampirik kısmında normal dağılım varsayımına dayalı birim kök testleri ile birlikte Kalıntılarla Arttırılmış En Küçük Kareler (RALS) yöntemine dayanan birim kök testleri de kullanılmıştır. Etkinlik hipotezinin test edilmesi için 19 OECD ülkesine ait borsa endeks değerleri üzerinde; LM tipi bir ve iki yapısal kırılmalı birim kök testleri ile RALS yöntemine dayalı olan RALS-LM birim kök testleri kullanılmıştır. Normal dağılım varsayımına dayanan SP ve LM testi ile RALS-LM testlerinin uygulamadaki sonuçlarına göre; SP ve LM birim kök testlerinin yardımcı regresyonlarına ait kalıntıların normal dağılım göstermediği gözlenmiştir. Dolayısıyla ele alınan finansal serilere ilişkin kalıntıların normallik varsayımını sağlamadığı gösterilmiştir. Ayrıca serilerin birim köklü bir süreç gösterip göstermediği incelendiğinde, RALS-LM birim kök testlerinde, SP ve LM birim kök testlerine göre daha çok ülke piyasa endeksi için birim kök hipotezinin reddedildiği, yani ilgili ülkelerin piyasa fiyatlarının etkin olmadığı tespit edilmiştir. Bu durumda etkin olmayan piyasalarda yatırımcıların fiyatları tahmin edebilmesi bilgisi ile etkin piyasalarda fiyatların tahmin edilemeyeceği bilgisi göz önünde bulundurularak yatırım kararları alınması uygun olacaktır.

Anahtar Kelimeler

birim kök testleri, RALS-LM birim kök testleri, etkinlik hipotezi, OECD Ülkeleri borsa endeksleri

The Efficiency Hypothesis in Financial Markets: An Application over OECD Countries

Öz

This study examines the stock market index values of OECD countries using traditional and current econometric methods to test the validity of the efficiency hypothesis in financial markets. The efficiency hypothesis is defined as stock exchange markets’ inability to be predicted through modeling. The reason why prices cannot be predicted in efficient markets is that prices exhibit random walks. When examining the descriptive statistics of financial time series, they are generally known to not conform to normal distributions. Therefore, the use of unit root tests based on the assumption of normal distribution in a financial time series may lead to incorrect results. As such, the empirical part of the study uses unit root tests based on the residual augmented least squares (RALS) method alongside unit root tests based on the assumption of normal distribution. To test the efficiency hypothesis on the stock market index values of 19 OECD countries, the study uses the Lagrange multiplier (LM) unit root tests with one and two structural breaks and RALS-LM tests, which are unit root tests based on the RALS method. According to the results from the Schmidt and Phillips (SP), LM and RALS-LM tests, the residuals from the auxiliary regressions of the SP and LM unit root tests were observed to not show normal distributions. Therefore, the residuals related to the financial series under consideration have been shown to not support the normality assumption. Additionally, when examining whether the series shows a unit-rooted process the RALS-LM unit root tests reject, the unit root hypothesis for more country market indexes than the SP and LM unit root tests. In other words, the study has determined the market prices of the relevant countries to not be efficient. In this case, making investment decisions would be appropriate by taking into account the knowledge that investors can predict prices in inefficient markets and that prices cannot be predicted in efficient markets.

Anahtar Kelimeler

unit root tests, RALS-LM unit root tests, efficiency hypothesis, stock market indices of OECD Countries

Kaynakça

• Altun, U. Oğuz. (1992), “Sermaye Piyasalarında Etkinlik: İMKB Üzerine Fiyat Etkinliği Testi”, SPK Araştırma Dairesi Yeterlilik Etüdü, Ankara. google scholar
• Başarır, Y. ve Serel, A. (2021), “Türkiye Döviz Piyasasında Etkin Piyasalar Hipotezinin Davranışsal Finans Açısından Tespiti”, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 19(3), s.77-93. google scholar
• Bodie, Z., Kane, A. and Marcus, A. J. (2009), “ Investments”, Teenth Edition, Mc Graw Hill Education, New York. google scholar
• Ceylan, A., “İşletmelerde Finansal Yönetim”, Ekin Kitabevi Yayınları, Bursa. google scholar
• Champell, Y. John, Andrew W. LO ve Craig Mackinlay. (1996). The Econometrics of Financial Markets, Princeton University Press. google scholar
• Deckman, R.Thomas ve Morse Dale. (1986). Efficient Capital Markets and Accounting: A Critical Analysis, Second Edition, Prentice-Hall. google scholar
• Fama, E. F. (1965), “The Behavior of Stock-Market Prices”, Journal of Business, 38(1), 34-105. google scholar
• Fama, E. F. (1970), “Efficient Capital Markets: A Rewiew of Theory and Emprical Work”, Journal of Finance, 25(2). google scholar
• Hepsağ, A. (2022), “Ekonometrik Zaman Serileri Analizleride Güncel Yöntemler (WinRATS Uygulamalı)”, Der Yayınları. google scholar
• Im, K. S. and Schmidt, T. P. (2008), “More efficient estimation under non-normality when higher moments do not depend on the regressors, using residual augmented least squares”, Journal of Econometric, 144, p.219-233. google scholar
• Karaşin, A. Gültekin (1987), “Sermaye Piyasası Analizleri”, SPK Yayınları, Ankara. google scholar
• Konat, G. (2021), “Yeni Sanayileşmekte Olan Ülkelerde Yenilenebilir Enerji Tüketimi Durağan Mı? RALS-LM Testinden Kanıtlar”, Ekonomi, İşletme ve Maliye Araştırmaları Dergisi, 3(2), s.180-192. google scholar
• Koyuncu, T. ve Aslan, A. (2017), “Etkin Piyasa Hipotezi ve Gelişmiş Borsalar Üzerine Bir Uygulama: Panel Veri Analizi”, Kapadokya Akademik Bakış, 1(1) ,s.17-30. google scholar
• Meng, M., Lee, J.and Payne, J. E. (2016), “RALS-LM Unit Root Test with Trend Breaks and Non-Normal Errors: Application to the Prebisch-Singer Hypotesis”, From the Journal Studies in Nonlinear Dynamics & Econometrics, doi/10.1515/snde-2016-0050/html. google scholar
• Özdemir, A. ve Çelik, İ. (2020), “Pay Piyasalarında Etkin Piyasalar Hipotezinin Farklı Dağılım Varsayımları Bağlamında Uzun Hafıza Modelleri İle Tespiti: ABD ve Türkiye Karşılaştırması”, Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 21(1), s. 125-160. google scholar
• Sümer, E. ve Aybar, Ş. (2016), “Etkin Piyasalar Hipotezinin, Finansal Piyasaları Açıklamadaki Yetersizliği ve Davranışsal Finans”, Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), s.75-84. google scholar
• Yıldırım Tıraşoğlu, B. (2014), “Yapısal Kırılmalı Birim Kök Testleri ile Oecd Ülkelerinde Satın Alma Gücü Paritesi Geçerliliğinin Testi”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 20, s.68-87. google scholar
• Yalçın, Ç. K., Çevik, Y. E. ve Tanrıöven, C. (2022), “Yüksek Frekanslı İşlemler Sonrası Borsa İstanbul’da Piyasa Etkinliğinin Test Edilmesi”, Hitit Sosyal Bilimler Dergisi, 15(1), s.110-119. google scholar