Quality of life has become a universal goal that all societies aim for. It has been a multidimensional concept evaluated through different definitions and indicators, as it has become a common discussion topic for a variety of disciplines. However, researchers agree that quality of life has two dimensions: subjective and objective. Subjective indicators determine an individual’s level of satisfaction and pleasure of their life, while objective indicators shape the subjective evaluations of an individual. Social changes over time have caused the concept of the quality of life to be evaluated over different dimensions in relevant and associated disciplines. Being conceptualized in different ways in the field of urban planning, quality of life focuses on the interaction of environment and urban quality, and leads to the emergence of a rather specific area: the ‘urban quality of life’. Problems such as rapid urbanization, increase in migration rates, adaptation problems, inadequate urban services, and differences in socio-economic and cultural structure among population groups have affected the quality of urban life negatively. For this reason, the quality of life becomes a method of identifying problems and a goal to be achieved in order to improve spatial and social quality in cities nationwide. It also associates with urban transformation practices as a form of spatial intervention. In this study, the way in which the quality of life is handled in different disciplines and the indicators used in the measurement are discussed by establishing a connection to understand how the concept is tackled in the discipline of urban planning.
Quality of life Quality of life indicators Quality of life approaches Urban quality of life in Turkey
Yaşam kalitesi, günümüzde tüm toplumların ulaşmak istediği evrensel bir hedef haline gelmiştir. Çok boyutlu ve multidisipliner bir kavram olarak, birden çok disiplinin ortak tartışma konusu haline gelmesi nedeniyle, farklı tanım ve göstergeler ile ele alınarak değerlendirilmektedir. Bununla birlikte araştırmacılar, yaşam kalitesinin iki boyutu olduğu konusunda ortak fikir birliğindedir. Bunlardan ilki, bireyin yaşadığı hayattan duyduğu tatmin ve memnuniyet düzeyini belirleyen öznel göstergeler; ikincisi ise bireyin öznel algısını şekillendiren nesnel göstergelerdir. Zaman içerisinde yaşanan toplumsal ve sosyal değişimler ile, tartışma konusu olduğu disiplinin değerlendirme sistemine göre, yaşam kalitesi, yaşamın farklı boyutlarıyla değerlendirilmektedir. Kent planlama alanında da farklı biçimlerde kavramsallaştırılan yaşam kalitesi, çevre ve kent kalitesinin etkileşimine odaklanarak daha özel bir alan olan ‘kentsel yaşam kalitesi’ kavramını ortaya çıkarmaktadır. Ülkemizde yaşanan hızlı kentleşme ve göç oranlarının artması ile buna bağlı olarak yaşanan kentleşme, kentlileşme ve uyum problemleri, kentsel hizmetlerin yetersiz kalması, nüfus grupları arasında yaşanan sosyo-ekonomik ve kültürel yapıda yaşanan farklılaşmalar gibi sorunlar, kentsel yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilemeye başlamıştır. Bu nedenle, ülkemiz kentlerinde yaşanan hem mekânsal hem de toplumsal iyileşmenin gerekliliği karşısında, yaşam kalitesi, sorunların tespit edilmesi için bir yöntem ve ulaşılmak istenen bir hedef olmaktadır. Aynı zamanda, mekânsal bir müdahale biçimi olan kentsel dönüşüm uygulamaları ile ilişkilenmektedir. Bu çalışmada, yaşam kalitesinin farklı disiplinlerde yeraldığı biçimi ile ölçümünde kullanılan göstergeler üzerinde durulmakta ve kent planlama disiplini içindeki ele alış şekilleri ile bağlantı kurulmaya çalışılmaktadır.
Yaşam kalitesi Yaşam kalitesi göstergelerİ Yaşam kalitesi yaklaşımları Türkiye’de kentsel yaşam kalitesi
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Kentsel Politika |
Bölüm | Araştırma Makaleleri |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 30 Aralık 2022 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 |