KÜLTÜREL MEKAN YARATIM ARACI OLARAK PARAMETRİK TASARIM: LİZBON SANAT, MİMARLIK VE TEKNOLOJİ MÜZESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 2, 124 - 146, 31.12.2023

Rıza Fatih Mendilcioğlu

https://doi.org/10.58317/eksen.1287819

Öz

Bu çalışmanın amacı, toplumların kültürlerini mimarlık aracılığı ile yeniden oluşturmalarında parametrik tasarım anlayışının sağladığı olanakları, göstergebilim ve mimarlık ilişkisi kapsamında biçimsel ve anlamsal olarak incelemektir. Bununla beraber, birer iletişim aracı olan kültür ve mimarlığın işlevselci mimarlıkla bozulmuş ilişkilerinin parametrik tasarım aracılığı ile çağdaş biçimde nasıl yeniden kurulabileceği irdelenmektedir. Bu bağlamda, ekonomi ve teknolojinin etkisiyle değişen sanat ve mimarlık kültürünü parametrik tasarım aracılığı ile yeniden ele alan Portekiz’deki Lizbon Sanat, Mimarlık ve Teknoloji Müzesi (MAAT) incelenmiştir. Yapının seçiminde, içinde bulunduğu tarihi çevrenin kültürel dokusunu tamamlayıcı niteliğe sahip olması, bünyesinde temsil ettiği toplumun farklı kültür katmanlarını geçmiş ve gelecek bağlamında barındırması ve bunları çağdaş bir şekilde sunması, önemli rol oynamıştır. Çalışmada seçilen müzenin temsil ettiği mimarlık, kültür ve anlam ilişkilerini analiz edebilmek ve bu ilişkilerin parametrik tasarımla bağlantısını anlayabilmek için, kültürü ve sembolize ettiği anlamları çözümleme yöntemi olan göstergebilimin farklı yaklaşımları kullanılmıştır. Müze, mimari bir gösterge olarak ele alınmış ve kültürel iletişimin nitelikleri; biçim, anlam, strüktür, malzeme ve bunların kültürle ilişkileri üzerinden analiz edilmiştir. Çalışmada, betimsel tarama yöntemi izlenmiş olup Umberto Eco’nun anlam yaklaşımı ve Roman Jakobson’un iletişim modelinin işlevsel analizleri kullanılmıştır. Yapı ve mimari bileşenleri, temsil ettikleri kültürel semboller ve anlamları, söz konusu yöntem ile ele alınarak analiz edilmiştir. Çalışmanın sonuç bölümünde, bu kültür yapısı üzerinden, parametrik tasarım kullanılarak mimari – kültür, mimari – anlam ve kültür – mimari malzeme ilişkilerinin yeniden nasıl üretildiği analiz edilmiştir. Çalışmanın özgünlüğü, parametrik tasarım anlayışının mimarlık ve kültür ilişkisini yeniden kurgulama potansiyelini ortaya koymasıdır.

Anahtar Kelimeler

KÜLTÜR, ANLAM, Parametrik Tasarım, Göstergebilim, Mimari sembol

PARAMETRIC DESIGN AS A CREATION TOOL FOR CULTURAL SPACE: THE CASE OF LISBON MUSEUM OF ART, ARCHITECTURE AND TECHNOLOGY

Öz

The aim of this study is to examine the opportunities provided by parametric design in the reformation of cultures through architecture, in both formal and semantic aspects, within the scope of semiotics and architecture. Additionally, it explores how the functionalist relationship between culture and architecture, both serving as means of communication, can be reestablished in a contemporary context through parametric design. In this context, the Museum of Art, Architecture and Technology (MAAT) in Lisbon, Portugal, is examined as a case study that reinterprets the changing art and architectural culture influenced by economy and technology through parametric design. In the selection of the structure, several factors played a significant role, including its ability to complement the cultural fabric of its historical surroundings, the capacity to encapsulate various cultural layers of the society it represents in the context of the past and future, and its ability to present them in a contemporary manner. To analyze the architecture, culture, and meaning relationships represented by the case study and understand their connection to parametric design, various approaches of semiotics, a method for decoding culture and symbolized meanings, were employed. The museum was considered as an architectural sign, and the qualities of cultural communication were analyzed through form, meaning, structure, material, and their relationships with culture. The study follows a descriptive scanning method, employing Umberto Eco's approach to meaning and functional analyses of Roman Jakobson's communication model. The building and its architectural components, the cultural symbols they represent, and the meanings they convey were analyzed using this method. In the conclusion of the study, it analyzes how architecture – culture, architecture – meaning, and culture – architectural material relationships are redefined using parametric design through this building. The contribution of this study lies in its potential to redefine the relationship between architecture and culture through parametric design approach.

Anahtar Kelimeler

Culture, Parametric design, Meaning, Semiotic, Semantic, Architectural symbol

Kaynakça

• Architect Magazine (2016). Geleneksel Şangay mimarisinin önemli cephe bileşeni olan ‘buz kırığı’ [Fotoğraf]. Web adresinden 15/12/2023 tarihinde erişildi: https://www.architectmagazine.com/project- gallery/shanghai-natural-history-museum_o
• Brito, E. ve Furtado, R. (2016). The new MAAT in Lisbon: Using old methods to design contemporary architectural solutions. Newyork: Crc
• Barthes, R. (1996). Göstergeler imparatorluğu. İstanbul: YKY.
• Bianconi, F. ve Filippucci, F. (2019). Morphological and visual optimization in stadium design: a digital reinterpretation of Luigi Moretti's stadiums. Architectural Science Review. 63, 1-16.
• Dezeen. (2020). Sunac Guangzhou Tiyatrosunun cephesi .[Fotoğraf]. Web adresinden 15/12/2023 tarihinde erişildi: https://www.dezeen.com/2020/12/09/sunac-guangzhou-grand-theatre-steven-chilton- architects/
• De Fusco, R. (2020) Kitle iletişim aracı olarak mimarlık (T. F. Akerson, Çev.) İstanbul: Arketon.
• De Fusco, R. (1968). L’idea di architettura. Storia della Critica da Violet-le-Duc a Persico. Venedik: Etass Kompass.
• Designboom. (2016). Müzenin kabuğunu oluşturan kıvrımlı geometri. [Fotoğraf]. Web adresinden 15/12/2023 tarihinde erişildi: https://www.designboom.com /architecture/amanda-Levete-maat- museum-interview-max-arrocet-lisbon-architecture-triennale-10-06-2016
• Design Curial. (2016). Müzenin cephesinde Azulejo karoları parametrik algoritmalarla yeniden tasarlanmıştır. [Fotoğraf]. Web adresinden 15/12/2023 tarihinde erişildi: https://www.designcurial.com/news/lisbons-maat-by-ala-5697607
• Dino, İ. (2012). Creative design exploration by parametric generative systems in architecture. METU JFA, 29 (1), 207-224.
• Eco, U. (1973). Function and sign: semiotics of architecture ,structures implicit and explicit. Philadelphia: Publ. of the Graduate School of Fine Arts, Universty of Pennsylvania.
• Eco, U. (2016). Mimarlık göstergebilimi (T. F. Akerson, Çev.). İstanbul: Daimon. Fischer, G. (2005). Mimarlık ve dil (T. F. Akerson, Çev.) İstanbul: Daimon.
• Frazer, J. (1995). An evolutionary architecture. USA: Architectural Association Publications.
• Frazer, J. (2016), Parametric computation: history and future. Architecture Design, 86(1),18-23.
• Furtado, T ve Pereira, M. (2021). MAAT- Museum of art, architecture and technology, Lisbon. Conceptual design of structures ınternational sempozyumu, 16-18 Eylül 2021 içinde. İsviçre. FIB.
• Hoffmann, C. M. ve Joan-Arinyo, R. (2005). A brief on constraint solving. Computer-aided design and application. 2(5),655-660.
• Jabi, W. (2013). Parametric design for architecture. NY: Laurence King.
• Jakobson, R. (1960). Linguistics and poetics. Cambridge, MA: M.I.T. Press.
• Kolarevic, B. (2003). Digital morphogenesis on architecture in the digital age: design and manufacturing. New York: Taylor&Francis.
• Leach, N. (1997). Rethinking architecture: A reader in cultural theory. Washington: Routledge. Lefebvre, H. (1991). Critique of everyday life. (Çev. M. John). London: Verso.
• Lynn, G. (1999). Animate form. New York: Princeton Architectural Press.
• Meredith, M. (2008). From control to design: Parametric/algorithmic architecture. NY: Actar. Moretti,L (1952). Strutture e sequenze di spazi.Spazio, 7(1), 25-26.
• Nouvel, J. (2023). Louvre Abu Dhabi’nin üst örtüsü [Fotoğraf]. Web adresinden 15/12/2023 tarihinde erişildi: http://www.jeannouvel.com/projets/louvre-abou-dhabi-3/
• Oxman, R. (2014). Theories of the digital in architecture. NY: Cornwall.
• Preziosi, D. (1979). The semiotics of the built enviroment, an introduction to architectonic analysis. London: Indiana University Press.
• Schumacher, P. (2009). Parametricism: A New Global Style for Architecture and Urban Design. Architectural Design, 79/4, 16-17.
• Schumacher, P. (2013). Parametric semiology – The design of information rich environments. New York:Taylor and Francis.
• Schumacher, P. (2009). A new global style for architecture and urban design, AD Architectural Design – Digital Cities, 79(4), 14-23.
• Smithsonian Magazine (2023). Geleneksel Portekiz mimarlığının dış cephelerinde kullanılan Azulejo karoları [Fotoğraf]. Web adresinden 15/12/2023 tarihinde erişildi: https://www.smithsonianmag.com/travel/to-get-to-know-portugal-explore-its-azulejo-tilework- 180980999/
• Şentürk, L. (2006). Deleuze ve mekân. Doxa, 10(3), 16-18.
• Via Bizzuno (2023). MAAT’ın bir koridoru işgal günlerini anımsatmak için loş bırakılmıştır [Fotoğraf]. Web adresinden 15/12/2023 tarihinde erişildi: https://www.viabizzuno.com/en/projects/progetto/290/
• Waa Architects. (2023). Yinchuan MOCA’nın cephe tasarımı kaynağını Sarı Nehir’in alüvyon katmanlarından alır.[Fotoğraf]. Web adresinden 15/12/2023 tarihinde erişildi: http://w-a-a.cn/project/ moca- yinchuan/
• Woodbury, R.F. (2010). Elements of parametric design. NY: Routledge. Zevi, B (1960). L`Architettura, cronache e storia. Milano: Etas.