FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİREYSEL YENİLİKÇİLİK DÜZEYLERİ İLE BİREYSEL YARATICILIKLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2018, Cilt: 14 Sayı: 2, 107 - 128, 29.06.2018

Nilgün Yenice , Neslihan Yavaşoğlu

https://doi.org/10.17244/eku.334590

Cited By: 11

Öz

Bu çalışmanın amacı fen bilgisi öğretmen adaylarının
bireysel yenilikçilik ve bireysel yaratıcılık düzeylerini belirlemek, ve
bireysel yenilikçilik düzeyleri ile bireysel yaratıcılıkları arasındaki
ilişkiyi tespit etmektir. İlişkisel tarama modelinin kullanıldığı araştırma,
159 fen bilgisi öğretmen adayının katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, Hurt, Joseph ve Cook (1977)
tarafından geliştirilen; Kılıçer ve Odabaşı (2010) tarafından Türkçe ’ye
uyarlanan “Bireysel Yenilikçilik Ölçeği” ile Balay (2010) tarafından
geliştirilen, “Bireysel Yaratıcılık
Ölçeği” kullanılmıştır. Fen
bilgisi öğretmen adaylarının bireysel yenilikçilik ve bireysel yaratıcılık
düzeylerini belirlemek amacıyla ortalama (X) ve standart sapma (SS) puanları
hesaplanmış; değişkenlere ilişkin farklılık durumunun belirlenmesinde Mann
Whitney U- testi ve Kruskal Wallis H-testi, ayrıca ilişki içinde korelasyon
analizinden yararlanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, fen bilgisi öğretmen
adaylarının bireysel yenilikçilik düzeyleri bakımından sorgulayıcılar
kategorisinde yer aldığı, bilimsel yaratıcılık düzeyi bakımından ise orta
düzeyde oldukları tespit edilmiştir. Ayrıca araştırmada öğretmen adaylarının
bireysel yenilikçilik ve bireysel yaratıcılıklarının cinsiyet ve sınıf düzeyi
değişkenlerine göre anlamlı farklılıklar göstermediği sonucuna ulaşılmıştır.
Öğretmen adaylarının bireysel yenilikçilik ve bireysel yaratıcılıkları arasında
pozitif yönde orta düzeyde bir ilişki bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Bireysel Yenilikçilik, Bireysel Yaratıcılık, Fen bilgisi Öğretmen Adayları

The Investigation of the Relationship between Individual Innovative Levels and Individual Creatives of Science Teacher Candidates

Öz

The aim of this study is to determine the levels
of individual innovation and individual creativity of science teachers, and to
determine the relationship between individual innovation levels and individual
creativity. The research in which the descriptive and relational screening
model was used was conducted with the participation of 159 science teachers. In
the study, developed by Hurt, Joseph and Cook (1977), “Individual Innovation
Scale” and “Individual Creativity Scale” developed by Kılıçer and Odabaşı
(2010) and developed by Balay (2010) were used. Mean (X) and standard deviation
(SS) scores were calculated to determine individual innovation and individual
creativity levels of science teacher candidates; Mann Whitney U-test and
Kruskal Wallis H-test were used in the independent samples and the correlation
analysis was used in the relationship. According to the obtained results, it
was determined that the science teachers' candidates are in the category of
interrogators in terms of individual innovation levels and they are moderate in
terms of scientific creativity level. In addition, it was found that the
individual innovativeness and individual creativity of teacher candidates did
not show any significant differences according to gender and class level
variables. There is also a moderate correlation between individual innovation
and individual creativity of teacher candidates in the positive direction.

Anahtar Kelimeler

Individual innovation, Individual creativity, Science teacher candidates

Kaynakça

• Akkanat, Ç. (2012). İlköğretim Yedinci Sınıf Öğrencilerinin Bilimsel Yaratıcılık Düzeylerinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Balay, R. (2010). Öğretim elemanlarının örgütsel yaratıcılık algıları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 43(1), 41-78.
• Başaran, S. ve Keleş, S. (2015) Yenilikçi Kimdir? Öğretmenlerin Yenilikçilik Düzeylerinin İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education) 30(4): 106-118.
• Beal, G. M. ve Bohlen, J. M. (1956). The diffusion process. farm foundation, ıncreasing understanding of public problems and policies, 111-121.
• Biber, M. (2006). Keşfederek Öğrenme Yönteminin İlköğretim 2. Kademe Matematik Dersi Öğrencilerinin Yaratıcılıkları Üzerindeki Etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Bitkin, A. (2012). Öğretmen adaylarının bireysel yenilikçilik düzeyleri ile bilgi edinme becerileri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Harran Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı / Eğitim Yönetimi ve Denetimi Bilim Dalı.
• Braak, J. (2001). Individual Characteristics Influencing Teachers’ Class Use of Computers. Journal of Educational Computing Research, 25 (2), 141-157. Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Atıf İndeksi, 1-213.
• Çavuş, M. F. (2006). İşletmelerde personel güçlendirme uygulamalarının örgütsel yaratıcılık ve yenilikçiliğe etkileri üzerine imalat sanayinde bir uygulama. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı.
• Çelik, K. (2013). The Relationship between Individual Innovativeness and Self-efficacy Levels of Student. International Journal of Scientific Research in Education,6(1), 56-67.
• Çetin, T. (2009). Tam Serbesti Tanıyan Liderlik Anlayışının Orta Kademe Yöneticilerin Yenilikçilik Eğilimleri Üzerindeki Etkisi: Ege Bölgesindeki Mobilya İşletmelerinde bir uygulama. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı. Kütahya.
• Çetingöz, D. (2002). Okul Öncesi Eğitimi Öğretmenliği Öğrencilerinin Yaratıcı Düşünme Becerilerinin Gelişiminin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Çoban, Ç. (2016). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Yaratıcılık Düzeylerinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dumlupınar Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü / İlköğretim Anabilim Dalı. Kütahya.
• Çuhadar, C., Bülbül, C. ve Ilgaz, G. (2013). Öğretmen adaylarının bireysel yenilikçilik özellikleri ile teknopedagojik eğitim yeterlikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi İlköğretim Online 12(3), 797-807.
• Davitt, S. J. (2008). An Exploratory Study of Principal İnnovativeness and Leadership Behaviour.
• Demirtaş, V. Y., ve Baltaoğlu, M. G. (2010). Öğrenme Stillerine Göre Öğrencilerin Yaratıcılık Düzeyleri.
• Erol, O. (2010). Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Bilgi ve İletişim Teknolojilerini Kullanma Sıklıkları ile Yaratıcılık Algıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Ersükmen, E. (2010). İlköğretim Fen ve Teknoloji Ders Öğretmenlerinin Yaratıcılık Kavramına İlişkin Görüşleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Greenhalgh, T., Robert, G., Macfarlane, F., Bate, P., & Kyriakidou, O. (2004). Diffusion of innovations in service organizations: Systematic review and recommendations. Milbank Quarterly, 82(4), 581-629.
• Goldsmith, R. E.ve Foxall, G. R. (2003). The Measurement of Innovativeness, L. V.Shavinina (Ed.). The International Handbook on Innovation (321-330). Londra BM:Pergamon.
• Gök, B. ve Erdoğan, T. (2011). “Sınıf Öğretmeni Adaylarının Yaratıcı Düşünme Düzeyleri Ve Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi”. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 44(2), 29-51.
• Gülel, G. (2006). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Yaratıcılık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Denizli: Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Güneş, F. (2012). Öğrencilerin Düşünme Becerilerini Geliştirme. TÜBAR-XXXII-Güz, 128- 146.
• Gürak, H. (2004). Emek-teknolojik yenilik ve büyüme. Değişim.
• Handa, M. ve Gupta, N. (2009). Gender Influence on the Innovativeness of Young Urban Indian Online Shoppers. VISION—The Journal of Business Perspective ,13 (2), 25-32.
• Hurt, H. T., Joseph, K. ve Cook, C. D. (1977). Scale for the Measurement of Innovativeness. Human Communication Research, 4, 58–65.
• Isaksen, G. Scott., Lauer, J. Kenneth., Ekvall, Goran., Brıtz, Alexander (2000-2001), “Perceptions Of The Best and Worst Climates for Creativity: Prelimanary Validation Evidence fort the Situational Outlook Questionnair” Creativity Research Journal, Vol.13, No.2, s.171-184.
• İncik, E. Y., ve Yelken, Y. Y. (2011). İlköğretim öğretmen adaylarının yenilikçilik düzeyleri mersin üniversitesi örneği. (s. 525). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• İşler, A. Ş. ve Bilgin, A. (2002). “Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği Adaylarının Yaratıcılık Hakkındaki Düşünceleri”. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 133-152.
• İşleyen, T. ve Küçük, B. (2013). “Öğretmen Adaylarının Yaratıcı Düşünme Düzeylerini Farklı Değişkenler Açısından İncelemesi”. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(21), 199-208.
• Kalaycı, Ş. (2006). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (Vol. 2). Asil Yayın Dağıtım.
• Karakaş, T. (2016). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Bilimsel Yaratıcılıkları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ahi Evran Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / İlköğretim Anabilim Dalı. Kırşehir.
• Kert, S. B. ve Tekdal, M. (2012). farklı eğitim fakültelerine devam eden bireylerin yenilikçilik algılarının karşılaştırılması. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 11(4), 1150-1161.
• Kılıç, H. (2015) İlköğretim Branş Öğretmenlerinin Bireysel Yenilikçilik Düzeyleri ve Yaşam Boyu Öğrenme Eğilimleri ( Denizli İli Örneği)
• Kılıçer, K. (2011). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi öğretmen adaylarının bireysel yenilikçilik profilleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Kılıçer, K. ve Odabaşı, H. F. (2010). Bireysel yenilikçilik ölçeği (BYÖ): Türkçeye Uyarlama, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 150-164.
• Koçak, C., ve Önen, A. S. (2012). öğretmen adaylarının bireysel yenilikçilik özelliklerine göre yansıtıcı düşünme eğilimlerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,2, 46-54.
• Köroğlu, A. Y. (2014). Okul öncesi öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının bilişim teknolojileri özyeterlik algıları, teknolojik araç-gereç kullanım tutumları ve bireysel yenilikçilik düzeylerinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kurnaz, A. (2011). İlköğretim Öğretmenlerinin Yaratıcılık Düzeyleri ve Demokratik Tutumları Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş: Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Liao, H.A. (2005). Communication Technology, Student Learning, and Diffusion of Innovation. College Quarterly, 8 (2), 1-18.
• Martín, P., Salanova M. ve Peiró J.M. (2007). Job Demands, Job Resources and Individual Innovation at Work: Going Beyond Karasek’s Model? Psicothema, 19 (4), 621-626.
• McQuiggan, C.A. (2006). A Survey of University Faculty Innovation Concerns and Perceptions that Influence theAdoption and Diffusion of a Course Management System.
• Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, (2017). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi (6, 7, 8. Sınıflar) Öğretim Programı. M.E.B. Ankara . Mumcu, F. K., ve Koçak, Y. U. (2004). Mesleki ve teknik okul öğretmenlerinin bilgisayar kullanımları ve engeller. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(26).
• Özgür, H. (2013). Bilişim teknolojileri öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ile bireysel yenilikçilik özellikleri arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 409-420.
• Özkan, (2016). Okul öncesi eğitim kurumlarındaki öğrencilerin yaratıcılık düzeyleri ile öğretmenlerin yaratıcılık gelişimine ve okul öncesi eğitim programına yönelik görüşleri ve uygulamaları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erciyes Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü/ Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı. Erciyes.
• Öztürk, Z. (2015). İlköğretim okulu öğretmenlerinin bireysel yenilikçilik düzeyleri ve bu düzeylere etki eden etmenlerin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü / Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı. Gaziantep.
• Polat, M. (2017). Sınıf Öğretmenlerinin Eleştirel Düşünme Eğilimleri İle Yaratıcılık Düzeylerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adıyaman Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı. Adıyaman.
• Rogers, E. M. (1995). Diffusion of Innovations. New York: Free Press.
• Rogers, R.K. (2007). Computer Anxiety and Innovativeness as Predictors of Technology Integration. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Teksas Tech Üniversitesi, Teksas.
• Rogers, R.K. ve Wallace, J.D. (2011) Predictors of technology integration in education:a study of anxiety and innovativeness in teacher preparation, Journal of Literacy and Technology,12(2), 28-61.
• Romer, P. (2007). Türkiye inovasyonla nasıl kalkınacak. Türkiye 2. İnovasyon Konferansı, 93-108.
• Şahin, F. (2016). Öğretmen adaylarının bilişim teknolojileri kabul düzeyleri ile bireysel yenilikçilik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü / Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Anabilim Dalı.
• Timucin, M. (2009). Diffusion of technological innovation in a foreign languages unitin Turkey: A focus on risk-aversive teachers [Elektronik versiyon].Technology, Pedagogy and Education, 18(1), 75-86.
• Toyran, G. (2015). Okulöncesi Öğretmen Adaylarının Yaratıcı Düşünme Düzeylerinin ve Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Turhan, A. (2009). Kültürün Tüketici Yenilikçiliği Üzerindeki Etkisi Üzerine bir Uygulama. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Ankara.
• Türk Dil Kurumu (TDK). (2010). Türkçe Sözlük. Erişim: http://www.tdk.gov.tr
• Türkmen, N. (2014). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Eğilimleri ve Yaratıcılık Düzeylerinin Karşılaştırılması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kayseri: Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• UNESCO. Information And Communication Technologies In Teacher Education a Planning Guide. 2002.
• Ünal, H.(2014). Üniversite öğrencilerinin bireysel yenilikçilik kategorilerinin belirlenmesi. Uluslararası Hakemli Akademik Spor Sağlık ve Tıp Bilimleri Dergisi. 4(11),68-74.
• Üstündağ, T. (2002). “Öğrenmenin Tadı.” Kariyerin. IAT Turizm Ticaret Ltd. Şti. Nisan, Sayı:2.
• Wetlaufer, S. (2000). Cool Burst’te Yaratıcılığı Boğan Ne? İçinde Çığır Açıcı Düşünme. (Çev. A.Gürsel). İstanbul: Harvard Business Review, Mess Yay. N. 326.
• Yılmaz, S. (2011). Okul öncesi öğretmen adaylarının ve okul öncesi öğretmenlerinin erken çocukluk eğitimi döneminde yaratıcılık hakkındaki görüşleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yılmaz, N. (2013). Okul öncesi öğretmen adaylarının bireysel yenilikçilik düzeyleri ve öğretim amaçlı bilgisayar kullanımına yönelik algılanan özelliklerin araştırılması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yılmaz Öztürk, Z.ve Summak M.S. (2014). İlköğretim okulu öğretmenlerinin bireysel yenilikçiliklerinin incelenmesi. International Journal of Science Culture and Sport.
• Zeytun, S. (2010). Okulöncesi Öğretmenliği Öğrencilerinin Yaratıcılık ve Problem Çözme Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.