Eğitim Fakültesi Öğretim Elemanlarının Psikolojik Güçlendirilmelerinin Örgütsel Sessizlik Davranışları Üzerindeki Etkisi

Yıl 2019, Cilt: 15 Sayı: 2, 171 - 185, 29.06.2019

Orhan Kahya , Aycan Çiçek Sağlam

https://doi.org/10.17244/eku.467026

Cited By: 1

Öz

Bu
araştırmada, eğitim fakültelerinde çalışan öğretim elemanlarının psikolojik
güçlendirilmelerinin örgütsel sessizlik davranışları üzerindeki etkisini ortaya
koymak amaçlanmıştır. Araştırma tarama modelinde desenlenmiştir. Araştırmanın
çalışma evrenini, 2017-2018 eğitim öğretim yılında Muğla Sıtkı Koçman
Üniversitesi, Adnan Menderes Üniversitesi ve Pamukkale Üniversitesi Eğitim
Fakültelerinde görev yapan öğretim elemanları oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini,
oransız küme örnekleme tekniğine göre seçilen 147 öğretim elemanı
oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Psikolojik Güçlendirme
Ölçeği ve Örgütsel Sessizlik Ölçeği kullanılmıştır. Psikolojik güçlendirme
ölçeğinden alınan puanların yükselmesi hem ölçeğin boyutlarında hem de toplam
puanda öğretim elemanlarının örgüt tarafından psikolojik olarak olumlu yönde
güçlendirildiğini göstermektedir. Örgütsel sessizlik ölçeğinden her bir
faktörden alınan yüksek puan, örgütsel sessizliğin arttığına işaret etmektedir.
Verilerin çözümlenmesinde betimsel istatistikler, t-testi, ANOVA ve çoklu
regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, eğitim fakültesi
öğretim elemanlarının psikolojik güçlendirilmeleri orta düzeyin üzerindedir.
Öğretim elemanları, örgütsel sessizliğin boyutlarından kabullenici sessizlikte
en düşük puanı almışlardır. Bunu savunma amaçlı sessizlik takip ederken, kurum
yararına sessizlik alt boyutunda en yüksek puanı almışlardır. Psikolojik
güçlendirme kabullenici sessizliğin %22’sini açıklamaktadır. Psikolojik
güçlendirmenin anlamlılık ve etki alt boyutları kabullenici sessizliğin negatif
yönde anlamlı yordayıcılarıdır. Psikolojik güçlendirme savunma amaçlı
sessizliğin %16’sını açıklamaktadır. Psikolojik güçlendirmenin sadece özerklik
alt boyutu savunma amaçlı sessizliğin negatif yönde anlamlı yordayıcısıdır. Son
olarak psikolojik güçlendirme kurum yararına sessizliğin %7’sini
açıklamaktadır. Psikolojik güçlendirmenin yeterlilik boyutu kurum yararına
sessizliğin pozitif yönde anlamlı yordayıcısıdır.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik güçlendirme, Örgütsel sessizlik, Sessizlik davranışları

The Effect of Psychological Empowerment on Organizational Silence Behaviors of Education Faculty Lecturers

Öz

The purpose of this study is to determine the effect
of psychological empowerment on organizational silence behaviors of education
faculty lecturers. The sample of this descriptive study consists of 147
academicians working in education faculties at Mugla Sitki Kocman University,
Adnan Menderes University and Pamukkale University. The data of the study were
collected through the administration of the psychological empowerment and
organizational silence behavior scales in relation to the lecturers in the
sample. Higher scores in psychological empowerment mean that lecturers in an
education faculty are empowered in a positive way, while higher scores in the
organizational silence behavior scale mean that education faculty lecturers are
more silent. In the analysis of the data, descriptive statistics, t test, ANOVA
and multiple regression analysis were conducted. Findings of the study show
that lecturers in education faculties are psychologically empowered above the
medium level, and they show at least acquiescent silence. Psychological
empowerment explains 22% of acquiescent silence, 16% of defensive silence and
7% of prosocial silence behaviors of lecturers in education faculties.

Kaynakça

• Akçin, K., Erat, S., Alniaçik, Ü. ve Çiftçioğlu, A. B. (2017). Effect of perceived organizational support on organizational silence and task performance: A study on academicians. Journal of Global Strategic Management, 11(1), 151–151. doi:10.20460/JGSM.20161024363
• Akgündüz, Y., Kale, A. ve Pazarbaşı, G. (2014). Futbol turizmine hizmet eden otel çalışanlarının psikolojik güçlendirme algılarının örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisi. Mustafa Kemal University Journal of Graduate School of Social Sciences, 11(28), 1–15.
• Akın, U. ve Ulusoy, T. (2016). The relationship between organizational silence and burnout among academicians: A research on universities in Turkey. International Journal of Higher Education, 5(2), 46–58. doi:10.5430/ijhe.v5n2p46
• Algın, İ. (2014). Üniversitelerde örgütsel sessizlik. Hacettepe, Ankara.
• Altınkurt, Y., Türkkaş-Anasız, B. ve Ekinci, E. C. (2016). Öğretmenlerin yapısal ve psikolojik güçlendirilmeleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 41(187), 393–404. doi:10.15390/EB.2014.3595
• Arslantaş, C. C. (2007). Dönüşümcü liderliğin psikolojik güçlendirme ve örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisi. Amme İdaresi Dergisi, 40(4), 81–101.
• Bagheri, G., Zarei, R. ve Aeen, M. N. (2012). Organizational silence: Basic concepts and its development factors. Ideal Type of Management, 1(1), 47–58.
• Bandura, A. (1982). The assessment and predictive generality of self-percepts of efficacy. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 13(3), 195–199.
• Bolat, T., Bolat, O. İ. ve Yüksel, M. (2016). Hizmetkar liderlik ve psikolojik güçlendirme ilişkisi: Örgüt kültürünün düzenleyici etkisi. Balıkesir University The Journal of Social Sciences Institute, 19(36), 75–104.
• Cakinberk, A. K., Dede, N. P. ve Yilmaz, G. (2014). Relationship between organizational trust and organizational silence: An example of public university. Journal of Economics, Finance and Accounting, 1(2), 91–105.
• Chang, L. C., Shih, C. H. ve Lin, S. M. (2010). The mediating role of psychological empowerment on job satisfaction and organizational commitment for school health nurses: A cross-sectional questionnaire survey. International Journal of Nursing Studies, 47(4), 427–433. doi:10.1016/j.ijnurstu.2009.09.007
• Conger, J. A. ve Kanungo, R. N. (1988). The empowerment process : Integrating theory and practice. Academy of Management Journal, 13(3), 471–482.
• Çalışkan, S. C. (2011). Çalışanların psikolojik güçlendirme algıları üzerinde işyeri arkadaşlıkları ve örgütsel iletişimin etkisi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(3), 77–92.
• Çavuşoğlu, F. ve Güler, M. E. (2017). Psikolojik güçlendirme ile örgütsel vatandaşlık davranışının ilişkisi ve demografik değişkenlere göre farklılıkları: İzmir şehir merkezindeki konaklama işletmelerinde bir araştırma. Journal of Travel and Hospitality Management, 14(2), 47–64.
• Çolak, İ., Yorulmaz, Y. İ., Türkkaş-Anasız, B., Dumlu, N. ve Çiçek-Sağlam, A. (2017). Örgütsel sessizlik ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Muğla: 2. Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi.
• Dönmez, E. (2016). Örgütsel sosyalleşme i̇le örgütsel sessi̇zli̇k arasindaki̇ i̇li̇şki̇. Pamukkale.
• Dyne, L. Van, Ang, S. ve Botero, I. C. (2003). Conceptualizing employee silence and employee voice as multidimensional constructs. Journal of Management Studies, 40(6), 1359–1392. doi:10.1111/1467-6486.00384
• Erdem, H., Gökmen, Y. ve Türen, U. (2016). Psikolojik güçlendirme boyutlarının iş performansı üzerine etkisinde örgütsel bağlılığın aracılık rolü: Görgül bir araştırma. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 17(2), 161–176.
• Eydoğmuş, C., Ergeneli, A. ve Camgoz, S. M. (2015). The role of psychological empowerment on the relationship between personality and job satisfaction. Research Journal of Business and Management, 2(3), 251–251. doi:10.17261/Pressacademia.2015312979
• Fettahlıoğlu, Ö. O. ve Sünbül, M. B. (2015). Duygusal zekanın psikolojik güçlendirme üzerindeki etkisi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(14), 157–175. https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-79955603396&partnerID=40&md5=448efebb766dc488b3c3686cf1aa5ce3 adresinden erişildi.
• Gümüş, A. (2013). İlkokul yöneticilerinde güçlendirici liderlik davranışları ile öğretmenlerde örgütsel bağlılık ilişkisi: Psikolojik güçlendirmenin aracılık rolü (Ankara ili örneği). Eğitim Yönetimi ve Denetimi.
• İşcan, Ö. F. ve Çakır, S. (2016). Mentorluk ve psikolojik güçlendirmenin öz yeterlilik algısına etkisi. Suleyman Demirel University The Journal of Faculty of Economics and Administrative Sciences, 21(1), 1–15.
• Jomah, N. Bin. (2017). Psychological empowerment on rrganizational commitment as perceived by Saudi academics. World Journal of Education, 7(1), 83. doi:10.5430/wje.v7n1p83
• Jordan, G., Miglič, G., Todorović, I. ve Marič, M. (2017). Psychological empowerment, job satisfaction and organizational commitment among lecturers in higher education: Comparison of six CEE countries. Organizacija, 50(1), 17–32. doi:10.1515/orga-2017-0004
• Karakaş, A. ve Serçek, S. (2014). Psikolojik güçlendirme algısının örgütsel bağlılığa etkisi: Otel çalışanları üzerine bir araştırma. Journal of Travel and Hospitality Management, 11(2), 90–107.
• Meeker, W. Q., Hahn, G. J. ve Escobar, L. A. (2017). Statistical intervals: A guide for practitioners and researchers. John Wiley & Sons. (2. bs.). Hoboken, New Jersey: JohnWiley & Sons. doi:10.1002/9781118594841
• Morrison, E. W. ve Milliken, F. J. (2000). Organizational silence: A barrier to Change and development in a Pluralistic world. Academy of Management Review, 25(4), 706–725. doi:10.5465/AMR.2000.3707697
• Nartgün, Ş. S. ve Demirer, S. (2017). Okul yöneticilerinin psikolojik güçlendirme ve örgütsel imaj algıları arasındaki ilişki. The Journal of Academic Social Science Studies International, (57), 39–65. doi:http://dx.doi.org/10.9761/JASSS6938
• Odabaş, İ. (2014). Yapısal güçlendirme ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkide psikolojik güçlendirmenin ara değişken rolü: Öğretmenler üzerinde bir çalışma. İstanbul Kültür.
• Oktuğ, Z. (2017). Psikolojik güçlendirme algısı ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkide bireycilik-toplulukçuluk eğilimlerinin biçimlendirici rolü. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(3), 245–266.
• Othman, A. ve Barakat, A. (2016). Psychological empowerment and its relationship to perceived academic self-efficiency among faculty of Najran University. Journal of Research & Method in Education, 6(1), 14–22. doi:10.9790/7388-06121422
• Quinn, R. ve Spreitzer, G. (1997). Seven questions every leader should consider. Organizational Dynamics, 26(2), 37–49. doi:10.1016/S0090-2616(97)90004-8
• Safari, K., Haghighi, A. S., Rastegar, A. ve Jamshidi, A. (2011). The relationship between psychological empowerment and organizational learning. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 30, 1147–1152. doi:10.1016/j.sbspro.2011.10.224
• Seibert, S. E., Wang, G. ve Courtright, S. H. (2011). Antecedents and consequences of psychological and team empowerment in organizations: A Meta-analytic review. Journal of Applied Psychology, 96(5), 981–1003. doi:10.1037/a0022676
• Shojaie, S., Matin, H. Z. ve Barani, G. (2011). Analyzing the infrastructures of organizational silence and ways to get rid of it. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 30, 1731–1735. doi:10.1016/j.sbspro.2011.10.334
• Spreitzer, G. M. (1995). Psychological empowerment in the workplace: Dimensions, measurement, and validation. Academy of Management Journal, 38(5), 1442–1465.
• Sürgevil, O., Tolay, E. ve Topoyan, M. (2013). Yapısal güçlendirme ve psikolojik güçlendirme ölçeklerinin geçerlilik ve güvenirlilik analizleri. Journal of Yasar University, 8(31), 5371–5391. doi:10.1007/s13398-014-0173-7.2
• Şan, B. Ç. (2017). Öğretmenlerin ve okul yöneticilerinin psikolojik güçlendirme ve örgütsel bağlılıklarına ilişkin algıları. Pamukkale.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2012). Using multivariate statistics (6th ed.). New York: Harper and Row. doi:10.1037/022267
• Taştan, S. B. (2014). The relationship between psychological empowerment and psychological well-being: The role of self-efficacy perception and social support. Öneri Dergisi, 10(40), 139. doi:10.14783/od.v10i40.1012000360
• Thomas, K. W. ve Velthouse, B. A. (1990). Cognitive elements of empowerment : An “interpretive” model of intrinsic task motivation. Academy of Management Journal, 15(4), 666–681.
• Tolay, E., Sürgevil, O. ve Topoyan, M. (2012). Akademik çalışma ortamında yapısal ve psikolojik güçlendirmenin duygusal bağlılık ve iş doyumu üzerindeki etkileri. Ege Akademik Bakış, 12(4), 449–465.
• Toplu, D. ve Akça, M. (2013). Öğrenen organizasyonun psikolojik güçlendirme üzerindeki etkisi: Kmau sektöründe bir araştırma. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimleri Dergisi Yıl, 12(23), 221–235.
• Umar, M. ve Hassan, Z. (2013). Antecedents and outcomes of voice and silence behaviours of employees of tertiary educational institutions in Nigeria. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 97, 188–193. doi:10.1016/j.sbspro.2013.10.221
• Vakola, M. ve Bouradas, D. (2005). Antecedents and consequences of organisational silence: An empirical investigation. Employee Relations, 27(5), 441–458. doi:10.1108/01425450510611997
• Wang, G. ve Lee, P. D. (2009). Psychological empowerment and job satisfaction: An analysis of interactive effects. Group Organization Management, 34(3), 271–96.
• Yürür, S. ve Demir, K. (2011). Örgütsel adalet ve psikolojik güçlendşrme: Karşılıklı etkileri üzerine bir araştırma. Suleyman Demirel University The Journal of Faculty of Economics and Administrative Sciences, 16(3), 311–335.
• Zimmerman, M. A. (1995). Psychological empowerment: Issue and illustrations. American Journal of Community Psychology, 23(5), 581–599. doi:10.1007/BF02506983
• Zorlu, Ö., Baytok, A. ve Avan, A. (2016). The effect of psychological empowerment on organizational silence in hotels. Journal of Business Research - Turk, 8(4), 277–277. doi:10.20491/isarder.2016.219