Öz
The aim of Critical literacy training is to educate individuals generating new and alternative ideas, giving importance to the concept of justice and equality, acting for social life. Based on the critical literacy training, it is thought that the teaching process aimed giving reading, listening, understanding and explaining skills will contribute to the process of education of the mother tongue.In this study package program developed for correlation with critical literacy training of Turkish courses is intended to apply in line with the action research approach. A guide book associated with critical literacy training courses on Turkish is finalized by preparing a package program which consists of textbooks and student workbooks according to expert opinion. Research application was carried out in Mehmetçik Secondary Schol 6/F class located in the center of the province of Balıkesir in 8 weeks. In the application process 7 different qualitative data collection tool was used including researchers blog, student blog, student activity files, video recording, audio recording, observation and interview In order to collect data in the application process. Coding of data finding and arranging of theme, identification and interpretation of findings operations of collected data were carried out by making content analysis of the data collected. It is understood that the teaching according to the teaching program package developed in the process of action research enhance students' critical literacy levels. Based on the data obtained from the teaching process research Turkish education associated with critical literacy has given students inquiry, comparison, discussion, critical visual reading, critical writing, real-life association, take action for change and social life skills.
Anahtar Kelimeler
Turkish education critical literacy education action research.
Kaynakça
- Adalı, O. (2010). Etkileşimli ve eleştirel okuma teknikleri. İstanbul: Toroslu Kitaplığı.
- Altun, A. (2010). Medya okuryazarlığının sosyal bilgiler programlarıyla ilişkilendirilmesi ve öğretimi (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Assoun, P. (2012). Frankfurt okulu (Çev. I. Ergüden) Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
- Binark, M., Bek, M. G. (2010). Eleştirel medya okuryazarlığı kuramsal yaklaşımlar ve uygulamalar. İstanbul: Kalkedon Yayıncılık.
- Çakmak, E. (2010). İngiltere ve Türkiye'deki ilköğretim medya okuryazarlığı eğitimi program ve uygulamalarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
- Çakmak, E. ve ALTUN, A. (2013). İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programında Medya Okuryazarlığı Eğitimi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9 (2), 152-170. Dal, S. (2012). İlköğretim 5. sınıf Türkçe dersinde eleştirel okuryazarlık uygulamaları: Bir Eylem araştırması (Yayınlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
- Freire, P. (2003). Ezilenlerin pedagojisi(Çev. D. Hattatoğlu, E. Özbek). İstanbul: AyrıntıYayınları.
- Giroux, H. (2009). Critical theory and educational practice. In A. Darder, M. P. Baltodano,& R. D. Torres (Eds.), The critical pedagogy reader.New York: Routledge. (2nd ed.), 305-323.
- Gregory, A. E., Cahill, M. A. (2009). Constructing critical literacy: Self-reflexive ways for curriculum and pedagogy.Critical literacy: Theories and practices,3(2),Boise Devlet Universitesi, Boise, USA.
- Güneş, F. (2013). Türkçe öğretimi yaklaşımlar ve modeller. Ankara: Pegem Akademi.
- Holnz, H. H. (2012). Frankfurt okulu eleştirisi (Çev. I. Ergüden). İstanbul: Evrensel BasımYayın.
- Karen D. W., Lina S., Patricia W. (2006). Empowering adolescentst through critical literacy. Research into Practice: Middle School Journal, January, 55-59.
- Kurnaz, A. (2011). Eleştirel düşünme öğretimi etkinlikleri. Konya: Eğitim Akademi. McLaren, P. (2011). Okullarda yaşam eleştirel pedagojiye giriş (Çev. M. Y. Eryaman, H. Arslan). Ankara: Anı Yayıncılık.
- McLaughlin, M., Devoogd, G. L. (2004a) Critical literacy as comprehension: Expanding readerresponse. New York: Journal of Adolescent Adult Literacy, 48McLaughlin, M., DeVoogd,G.L.(2004b). Critical literacy enhancing students comprehensionof text. NewYork: Published by Scholastic Inc.
- Ministry of Education of Ontario. (2004). Literacy for learning: The report of the expert panel on literacy in grades 4 to 6 in Ontario. Toronto, On: Queen’s Printer For Ontario.
- Ministry of Education of Ontario. (2006a). A guide to effective literacy instruction grades 4 to 6. Ontario: Ministry of Education.
- Ministry of Education of Ontario (2006b). Literacy for learning - The report of the expert panel on literacy in grades 4 to 6. Ontario: Ministry of Education.
- Ministry of Education of Ontario (2006c). The Ontario curriculum language grades 1- Ontario: Ministry of Education.
- Nuhoğlu, M. M., Gökkaya H. (2006). Türkçe öğretimi uygulamaları. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Öz, M.F. (2003). Uygulamalı Türkçe öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Özdemir, E. (2011). Eleştirel okuma.Ankara: Bilgi Yayınevi.
- Özdemir, O. (2008). Eleştirel düşünme.İstanbul: Kriter Yayınları.
- Potur, Ö. (2014). Ortaokul Türkçe Derslerinde Eleştirel Okuryazarlık Eğitimi (Yayınlanmamış doktora tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
- Sever, S., Kaya, Z. ve Aslan, C. (2006). Etkinliklerle Türkçe öğretimi. İstanbul: Morpa Kültür
- Sim, S., Loon, B. V. (2012). Eleştirel teori (Çev. A. E. Pilgir, E. Arıcılar). İstanbul: NTV Yayınları
- Şahin, A. (2011). Eleştirel medya okuryazarlığı. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Stevens, L. P.; Bean, T. W. (2007). Critical literacy context- research and practice in the k-12 classroom. California: Sage Publications.
- Tazebay, A., Çelenk, S. (Ed.) (2008). Türkçe öğretimi ilke-yöntem-teknikler. Ankara: Maya Akademi.
- Tüzel, S. (2012). İlköğretim ikinci kademe Türkçe derslerinde medya okuryazarlığı eğitimi:Bir eylem araştırması (Yayınlanmamış doktora tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
- Yıldırım, A., Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yıldız, C., Okur, A., Arı, G., Yılmaz, Y. (2010). Kuramdan uygulamaya Türkçe öğretimi.Ankara: Pegem Akademi.
- Yücel, T. (2012). Eleştiri kuramları.İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Language arts course teaching process associated with critical literacy / Eleştirel okuryazarlıkla ilişkilendirilmiş Türkçe derslerinin öğretim süreci
Öz
Eleştirel okuryazarlık eğitiminin amacı sorgulayan, yeni ve alternatif fikirler üreten, adalet ve eşitlik kavramlarını önemseyen, sosyal hayata yönelik harekete geçen bireyler yetiştirmektir. Eleştirel okuryazarlık eğitiminden hareketle anlama ve anlatma becerilerini kazandırmayı amaçlayan bir öğretim sürecinin ana dili eğitimimize katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu çalışmada, Türkçe derslerinin eleştirel okuryazarlık eğitimi ile ilişkilendirilmesine yönelik geliştirilen paket programın eylem araştırması yaklaşımı doğrultusunda uygulanması amaçlanmıştır. Eleştirel okuryazarlık eğitimi ile ilişkilendirilmiş Türkçe dersleri ile ilgili bir kılavuz kitap, ders kitabı ve öğrenci çalışma kitabından oluşan bir paket program hazırlanarak uzman görüşleri doğrultusunda son şekli verilmiştir. Araştırmanın uygulaması Balıkesir il merkezinde bulanan Mehmetçik Ortaokulunun 6/F sınıfında 8 haftalık sürede gerçekleştirilmiştir. Uygulama sürecinde verilerin toplanması amacıyla araştırmacı günlüğü, öğrenci günlüğü, öğrenci etkinlik dosyası, video kaydı, ses kaydı, gözlem ve görüşme olmak üzere 7 farklı nitel veri toplama aracı kullanılmıştır. Toplanan verilerin içerik analizi yapılarak verilerin kodlanması, temaların bulunması ve düzenlenmesi, bulguların tanımlanması ve yorumlanması işlemleri gerçekleştirilmiştir. Eylem araştırması sürecinde geliştirilen paket programa göre gerçekleştirilen öğretimin öğrencilerin eleştirel okuryazarlık düzeylerini arttırdığı anlaşılmıştır. Araştırmanın öğretim sürecinden elde edilen verilere göre eleştirel okuryazarlıkla ilişkilendirilmiş Türkçe eğitimi; öğrencilere sorgulama, karşılaştırma, tartışma, eleştirel görsel okuma, eleştirel yazma, gerçek hayatla ilişkilendirme, değiştirme ve sosyal hayata yönelik harekete geçme becerilerini kazandırmıştır.
Anahtar Kelimeler
Türkçe eğitimi eleştirel okuryazarlık eğitimi eylem araştırması.
Kaynakça
- Adalı, O. (2010). Etkileşimli ve eleştirel okuma teknikleri. İstanbul: Toroslu Kitaplığı.
- Altun, A. (2010). Medya okuryazarlığının sosyal bilgiler programlarıyla ilişkilendirilmesi ve öğretimi (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Assoun, P. (2012). Frankfurt okulu (Çev. I. Ergüden) Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
- Binark, M., Bek, M. G. (2010). Eleştirel medya okuryazarlığı kuramsal yaklaşımlar ve uygulamalar. İstanbul: Kalkedon Yayıncılık.
- Çakmak, E. (2010). İngiltere ve Türkiye'deki ilköğretim medya okuryazarlığı eğitimi program ve uygulamalarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
- Çakmak, E. ve ALTUN, A. (2013). İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programında Medya Okuryazarlığı Eğitimi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9 (2), 152-170. Dal, S. (2012). İlköğretim 5. sınıf Türkçe dersinde eleştirel okuryazarlık uygulamaları: Bir Eylem araştırması (Yayınlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
- Freire, P. (2003). Ezilenlerin pedagojisi(Çev. D. Hattatoğlu, E. Özbek). İstanbul: AyrıntıYayınları.
- Giroux, H. (2009). Critical theory and educational practice. In A. Darder, M. P. Baltodano,& R. D. Torres (Eds.), The critical pedagogy reader.New York: Routledge. (2nd ed.), 305-323.
- Gregory, A. E., Cahill, M. A. (2009). Constructing critical literacy: Self-reflexive ways for curriculum and pedagogy.Critical literacy: Theories and practices,3(2),Boise Devlet Universitesi, Boise, USA.
- Güneş, F. (2013). Türkçe öğretimi yaklaşımlar ve modeller. Ankara: Pegem Akademi.
- Holnz, H. H. (2012). Frankfurt okulu eleştirisi (Çev. I. Ergüden). İstanbul: Evrensel BasımYayın.
- Karen D. W., Lina S., Patricia W. (2006). Empowering adolescentst through critical literacy. Research into Practice: Middle School Journal, January, 55-59.
- Kurnaz, A. (2011). Eleştirel düşünme öğretimi etkinlikleri. Konya: Eğitim Akademi. McLaren, P. (2011). Okullarda yaşam eleştirel pedagojiye giriş (Çev. M. Y. Eryaman, H. Arslan). Ankara: Anı Yayıncılık.
- McLaughlin, M., Devoogd, G. L. (2004a) Critical literacy as comprehension: Expanding readerresponse. New York: Journal of Adolescent Adult Literacy, 48McLaughlin, M., DeVoogd,G.L.(2004b). Critical literacy enhancing students comprehensionof text. NewYork: Published by Scholastic Inc.
- Ministry of Education of Ontario. (2004). Literacy for learning: The report of the expert panel on literacy in grades 4 to 6 in Ontario. Toronto, On: Queen’s Printer For Ontario.
- Ministry of Education of Ontario. (2006a). A guide to effective literacy instruction grades 4 to 6. Ontario: Ministry of Education.
- Ministry of Education of Ontario (2006b). Literacy for learning - The report of the expert panel on literacy in grades 4 to 6. Ontario: Ministry of Education.
- Ministry of Education of Ontario (2006c). The Ontario curriculum language grades 1- Ontario: Ministry of Education.
- Nuhoğlu, M. M., Gökkaya H. (2006). Türkçe öğretimi uygulamaları. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Öz, M.F. (2003). Uygulamalı Türkçe öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Özdemir, E. (2011). Eleştirel okuma.Ankara: Bilgi Yayınevi.
- Özdemir, O. (2008). Eleştirel düşünme.İstanbul: Kriter Yayınları.
- Potur, Ö. (2014). Ortaokul Türkçe Derslerinde Eleştirel Okuryazarlık Eğitimi (Yayınlanmamış doktora tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
- Sever, S., Kaya, Z. ve Aslan, C. (2006). Etkinliklerle Türkçe öğretimi. İstanbul: Morpa Kültür
- Sim, S., Loon, B. V. (2012). Eleştirel teori (Çev. A. E. Pilgir, E. Arıcılar). İstanbul: NTV Yayınları
- Şahin, A. (2011). Eleştirel medya okuryazarlığı. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Stevens, L. P.; Bean, T. W. (2007). Critical literacy context- research and practice in the k-12 classroom. California: Sage Publications.
- Tazebay, A., Çelenk, S. (Ed.) (2008). Türkçe öğretimi ilke-yöntem-teknikler. Ankara: Maya Akademi.
- Tüzel, S. (2012). İlköğretim ikinci kademe Türkçe derslerinde medya okuryazarlığı eğitimi:Bir eylem araştırması (Yayınlanmamış doktora tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
- Yıldırım, A., Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yıldız, C., Okur, A., Arı, G., Yılmaz, Y. (2010). Kuramdan uygulamaya Türkçe öğretimi.Ankara: Pegem Akademi.
- Yücel, T. (2012). Eleştiri kuramları.İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 16 Ağustos 2014 |
| Gönderilme Tarihi | 16 Ağustos 2014 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2014 Cilt: 10 Sayı: 4 |
