Evaluation of the thesis based on critical thinking skill in terms of critical writing criteria / Eleştirel düşünme becerisine yönelik yapılan tezlerin eleştirel yazma ölçütleri açısından değerlendirilmesi

Yıl 2015, Cilt: 11 Sayı: 3, 1043 - 1060, 23.02.2015

Ayşegül Karabay

Öz

Bu araştırmanın temel amacı, Türkiye' de eleştirel düşünme becerisini değişken olarak ele alan ve YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanına kayıtlı tez çalışmalarının tartışma bölümünü, eleştirel yazma ölçütleri açısından değerlendirmektir. Araştırmada doküman incelemesine dayanan betimsel nitelikli tarama yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada eleştirel düşünme ile ilgili yapılan çalışmaların 66'sı örnekleme alınmıştır. Veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen “Eleştirel Yazmayı Puanlama Rehberi” kullanılmıştır. Nicel veriler üzerinde betimsel istatistik ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) yapılmıştır. Örnekleme alınan tezler 2001-2013 yıllarında yapılmıştır ve bu tezlerin yarısı (34 tez) tarama modelindedir. YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanına kayıtlı bu tezlerin tartışma bölümüne ilişkin sonuçlara bakıldığında ise; eleştirel düşünme ile ilgili yapılan bu tezlerin eleştirel yazma puanlarının orta düzeyin biraz daha üstünde olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Eleştirel düşünme, eleştirel yazma, akademik yazma

Kaynakça

• Aldağ, H. (2006). Düşünme aracı olarak metinsel ve metinsel-grafiksel tartışma yazılımının tartışma becerilerinin geliştirilmesine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• *Alkaya, F. (2006). Eleştirel düşünme becerilerin temel alan fen bilgisi öğretiminin öğrencilerin akademik başarılarına etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi, Hatay.
• *Altıntaş, E. (2009). Purdue modeline dayalı matematik etkinliği ile öğretimin üstün yetenekli öğrencilerin başarılarına ve eleştirel düşünme becerilerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• *Akar, Ü. (2007). Öğretmen adaylarının bilimsel süreç beceriler ve eleştirel düşünme beceri düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon.
• *Akıllı, N. (2012). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ve yaratıcılık düzeylerinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş.
• *Akınoğlu, O. (20001). Eleştirel düşünme becerilerini temel alan fen bilgisi öğretiminin öğrenme ürünlerine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• *Aksu, G. (2012). Meslek yüksekokulu öğrencilerinin matematik dersi başarıları ile derse ilişkin tutumları, eleştirel düşünme eğilimleri ve mantıksal düşünme yetenekleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• *Aktaş, B. Ç. (2013). Ortaöğretimde uluslararası bakalorya programı ile ulusal programdaki anadil öğretimi derslerinin eleştirel düşünme becerileri açısından karşılaştırılması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• *Ankaralıgil, S. (2009). İlköğretim 6. ve 7. sınıf öğrencilerinde medya okuryazarlığı ve eleştirel düşünme üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Argüden, Y. (2007). Yönetim Kurullarında Eleştirel Düşünme. http://www.polater.com.tr/devam.php?sub_page=1&page=bilgiagaci&newpage=29 adresinden 06.06.2007 tarihinde erişilmiştir.
• *Ay, Ş. (2005). Ortaöğretim öğrencilerinin eleştirel düşünme güçleri ve öğrencileri etkileyen eleştirel düşünme faktörleri(Düzce ili örneği). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• *Aybek, B. (2006). Konu ve beceri temelli eleştirel düşünme öğretiminin öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimi ve düzeyine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• *Aydede, M. N. (2009). Aktif öğrenme uygulamalarının öğrencilerin kendi kendine öğrenme ve eleştirel düşünme becerileri ile öz yeterlilik inançlarına ve erişilerine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• *Ayrancı, S. A. (2011). İlköğretim öğrencilerinin eleştirel düşünme becerileriyle matematik başarıları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• *Atay, S. (2010). Kavram haritaları ile oluşturulan bakım planlarının öğrencilerin eleştirel düşünme eğilimlerine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Bailey, S. (2003). Academic writing: A practical guide for students. New York: RoutledgeFarmer.
• *Balta, E. E. (2011). Waldmann modeli ile yapılan metin öğretiminin 8. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama, eleştirel düşünme ve yaratıcı düşünme becerilerine etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Bayat, N. (2014). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme düzeyleri ile akademik yazma başarıları arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 39(173), 155-168.
• *Baydar, S. (2012). Öğrenme stillerine göre lise öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• *Bayır, Ö. G. (2010). Sosyal bilgiler dersinde güncel olaylardan yararlanmanın öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Boardman, C.A., & Frydenberg, J. (2002). Writing to communicate. New York: Longman.
• *Bodur, H. (2010). İlköğretim ikinci sınıf hayat bilgisi dersinde içerik temelli eleştirel düşünme öğretiminin öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• *Bozkurt, E. (2010). İlköğretim 5.sınıf fen ve teknoloji dersi "maddenin değişimi ve tanınması" ünitesinde gazetelerden yararlanılarak hazırlanan ders etkinliklerinin tutum, başarı ve eleştirel düşünme becerilerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• *Büyükarslan, Z. (2011). İlköğretim dördüncü ve beşinci sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metin etkinliklerinin eleştirel düşünme becerileriyle örtüşme düzeyi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• *Ceyhan, E. (2011). İlköğretim I. Kademe öğretmenlerinin eleştirel düşünme eğilimleri ile duygusal zekâ düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş.
• Chance, P. (1986). Thinking in the classroom: A survey of programs. New York: Teachers College, Columbia University.
• Coşan-Yılmaz, M. C., & Emiroğlu, O. N. (2005). Bilimsel makale nasıl yazılır? Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 1(2), 26-38
• *Coşkun, S. B. (2009). İlköğretim 8. sınıf matematik dersinin disiplinler arası yaklaşımla işlenmesinin öğrencilerin matematik başarıları ve eleştirel düşünme eğilimleri üzerindeki etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Davis, L., & McKay, S. (1996). Structures and strategies: An introduction to academic writing. South Melbourne: MacMillan Education Australia Pty Ltd.
• *Demir, T. (2011). Ortaöğretim dokuzuncu sınıf öğrencilerinin yetenek düzeyleri ve eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Demirezen, M. (1994). The essentials of composition and short essay writing. İstanbul: Adım Yayınevi.
• *Demirhan, E. (2010). Beyin temelli öğrenme kuramına dayalı biyoloji öğretiminin akademik başarı, tutum, başarı, özyeterlik algısı ve eleştirel düşünme eğilimi üzerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• *Deniz, E. (2009). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme beceri düzeyleri üzerine bir inceleme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• *Dirimeşe, E. (2006). Hemşirelerin ve öğrenci hemşirelerin eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• *Dolapçı, O. C. (2009). Öğretmenleri eleştirel düşünme konusunda bilgilendirmeye yönelik seminer çalışmasının değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yedi Tepe Üniversitesi, İstanbul.
• *Durmuş, M. (2012). Hemşirelik son sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeylerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• *Ekinci, Ö. (2009). Öğretmen adaylarının empatik ve eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• *Erkuş, B. (2011). Özel hastanelerde çalışan yönetici hemşirelerin ve hemşirelerin eleştirel düşünme düzeyi ve problem çöme becerileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• *Erzincanlı, S. (2010). Hemşirelerin eleştirel düşünme eğilimleri ve problem çözme becerilerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
• *Gelici, Ö. (2011). İşbirlikli öğrenme tekniklerinin ilköğretim yedinci sınıf öğrencilerinin matematik dersi cebir öğrenme alanındaki başarı, tutum ve eleştirel düşünme becerilerine etkileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi, Hatay.
• Gillet, A., Hammond, A., & Martala, M. (2009). Successful academic writing. New York: Pearson Longman.
• Green, C.S. ve Klug, H.G. (1990). Teaching critical thinking and writing through debates: An experimental evaluation. Teaching Sociology, 18(4), 462-471.
• *Gültepe, N. (2011). Bilimsel tartışma odaklı öğretimin lise öğrencilerinin bilimsel süreç ve eleştirel düşünme becerilerinin geliştirilmesine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• *İbrahimoğlu, Z. (2010). 6. sınıf sosyal bilgiler dersinde örnek olay kullanımının öğrencilerin akademik başarı derse karşı tutum ve eleştirel düşünme becerileri üzerine etkileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• *İleri, Ş. (2012). İlköğretim 4. ve 5. sınıf fen ve teknoloji dersi öğretim programının öğrencilerin bilimsel süreç ve eleştirel düşünme becerilerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi, Uşak.
• Jablonski, J. (2004). Using writing in the critical thinking classroom. Informal Logic, 24(2), 17-35.
• *Kahraman, T. (2008). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme becerileri ile öğrenci algılarına göre öğretmenlerin sınıf içi demokratik davranış düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• *Kalelioğlu, F. (2011). Çevrimiçi tartışma yapısının öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ile gerçek ve yansıyan eleştirel düşünme performanslarına etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Karasar, N. (2004). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• *Kayagil, S. (2010). İlköğretim yedinci sınıf öğrencilerinde eleştirel düşünme becerilerinin matematik başarısını yordaması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Kazancı, O. (1989). Eğitimde eleştirici düşünme ve öğretimi. İstanbul: Kazancı Kitap AŞ.
• *Koç, C. (2007). Aktif öğrenmenin okuduğunu anlama, eleştirel düşünme ve sınıf içi etkileşim üzerindeki etkileri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• *Kurnaz, A. (2007). İlköğretim beşinci sınıf sosyal bilgiler dersinde beceri ve içerik temelli eleştirel düşünme öğretiminin öğrencilerin eleştirel düşünme becerileri, erişi ve tutumlarına etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• *Küçük, G. (2007). Aday öğretmenlerin eleştirel düşünme eğilimleri ile duygusal zeka düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• *Obay, M. (2009). Problem çözme yoluyla eleştirel düşünme becerilerinin gelişim sürecinin incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Olson, C.B. (1984). Fostering critical thinking skills through writing. Educational Leadership, 28-39.
• *Ova, N. Ö. (2011). Güzel sanatlar lisesi öğrencileri ile fen lisesi öğrencilerinin eleştirel düşünme ve üstbiliş eğilimlerinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• *Özensoy, A. U. (2011). Eleştirel okumaya göre düzenlenmiş sosyal bilgiler dersinin eleştirel düşünme becerisine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• *Özer, B. (2007). Öğrenci merkezli karma öğretim yönteminin öğretimde planlama değerlendirme dersinde akademik başarı ve eleştirel düşünmeye etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ
• *Öztürk, N. (2006). Hemşirelik öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeyleri ve eleştirel düşünmeyi etkileyen faktörler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
• *Narin, N. (2009). İlköğretim ikinci kademe sosyal bilgiler öğretmenlerinin eleştirel düşünme becerilerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Popham, W.J. (1997). What’s wrong- and what’s right- with rubrics. Educational Leadership, 55, 72-75.
• Ramage, J., & C. Bean (1999). Writing arguments. Allyn and Bacon. Boston
• *Saçlı, F. (2008). Beden eğitim ve spor öğretmenliği, antrenörlük ve rekreasyon programlarında öğrenim gören öğrencilerin eleştirel düşünme düzeylerinin saptanması ve karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• *Schreglmann, S. (2011). Konu temelli eleştirel düşünme öğretiminin öğretmen adaylarının akademik başarı, eleştirel düşünme eğilimine ve düzeyine olan etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Shiokawa, H. (1997). Teaching current english through critical writing. Current English Studies, 1997 (36), 73-83.
• *Söğüt, B.Ö. (2009). Öğrencilerin ve matematik öğretmenlerinin eleştirel düşünme becerilerini kazanmaya yönelik görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon.
• Stapleton, P. (2001). Assessing critical thinking in the writing of Japanese university students: Insights about assumptions and content familiarity. Written Communication, 18(4), 506-548.
• *Şentürk, M. (2009). İlköğretim programlarının eleştirel düşünmeyi geliştirmesine ilişkin öğretmen görüşlerinin belirlenmesi(Diyarbakır ili örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• *Tiryaki, E. N. (2011). Üniversite öğrencilerinin tartışmacı metin yazma becerileri ile yazma kaygısı ve eleştirel düşünme becerileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi, Hatay.
• *Tomaç, B. (2012). Maddeyi tanıyalım ünitesinin eleştirel düşünme yöntemleriyle öğretiminin öğrencilerin üst düzey düşünme becerilerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya Üniversitesi, Konya.
• *Tonus, F. (2012). Argümantasyona dayalı öğretimin ilköğretim öğrencilerinin eleştirel düşünme ve karar verme becerileri üzerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• *Torun, N. (2011). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin eleştirel düşünme eğilimleri ile duygusal zeka düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Toulmin, S., Rieke, R.D., & Janik, A. (1984). An introduction to reasoning. 2nd Ed. New York: Macmillan.
• *Turan, H. (2010). Sınıf öğretmenlerinin yapılandırmacı özellikler ile yaratıcı düşünme, problem çözme beceriler ve eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki açıklayıcı ilişkiler örüntüsü. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• *Turan, S. (2009). Eleştirel düşünme becerilerini temel alan biyoloji dersinin ortaöğretim öğrencilerinin ekolojik etik yaklaşımlarına etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• *Uluçınar, U. (2012). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimlerinin demokratik değerlerini yordama düzeyi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osman Gazi Üniversitesi, Eskişehir.
• *Yağcı, R. (2008). Sosyal bilgiler öğretiminde eleştirel düşünme: ilköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler öğretiminde, öğretmenlerin eleştirel düşünme becerilerini geliştirmek için uyguladıkları etkinliklerin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüsek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• *Yağmur, E. (2010). 7. sınıf fen ve teknoloji dersinin yaratıcı drama destekli işlenmesinin eleştirel düşünme becerisi ve başarı üzerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Yang, R., & Allison, D. (2003). Research articles in applied linguistics: Moving from results to conclusions. English for Specific Purposes, 22, 365-385.
• *Yeşilpınar, M. (2011). Sınıf öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının eleştirel düşünmenin öğretimine yönelik yeterliklerine ilişkin görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• *Yıldırım, B. (2010). Beceri temelli eleştirel düşünme öğretiminin öğrenci hemşirelerde eleştirel düşünme gelişimine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• *Yıldız, N. (2011). İlköğretim altıncı sınıf öğrencilerinin fen ve teknoloji dersinde eleştirel düşünme düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• *Yılmaz, E. D. (2010). Hemşirelik öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeyleri ve kitap okuma alışkanlıklarına ilişkin tutumları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara
• *Yoldaş,C. (2009). Çevre bilimi dersinin sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme becerileri, erişileri ve tutumlarına etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylük Üniversitesi, İzmir.
• *Yücel, Z. (2011). Webquest destekli matematik öğretiminin altıncı sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
• Wallace, M., & Wray, A. (2008). Critical reading and writing for postgraduates. London: Sage.
• *Zayif, K. (2008). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Zemach, D.E., & Rumisek, L.A. (2005). Academic writing: From paragraph to essay. Oxford: MacMillan.
• Peat, J., Elliott, E., Baur, L., & Keena, V. (2002). Scientific writing easy when you know how. BMJ Books, BMA House, Tavistock Square London.
• * İşaretli çalışmalar örnekleme dahil edilmiştir.