A Problem Awaiting Solution in the Japanese Education System: “Bullying”

Yıl 2021, Cilt: 17 Sayı: Özel Sayı 1, 31 - 46, 29.09.2021

Levent Toksöz

https://doi.org/10.17244/eku.873124

Cited By: 2

Öz

The phenomenon of 'bullying' (ijime) in the Japanese education system emerges as a deep-rooted problem that has persisted for many years. In the “Act for the Promotion of Measures to Prevent Bullying” entered into force on June 21, 2013, bullying (including cyber bullying) is defined as an act inflicted on a child by another child having a certain degree of relationship with the bullied victim (for example, both attending the same school), which causes the target students either physical or psychological pain. In this study, it is aimed to form a frame in the light of the official approach and field surveys regarding the phenomenon of 'bullying' seen in Japan. In this context, in order to reveal the official perspective, the definition of ‘bullying’ by the Japanese Ministry of Education, Culture, Sports, Science and Technology (MEXT) is discussed in the first section. Then, in the second section, the reflections of the problem of bullying in the field are examined by means of literature review; the general profiles of students with the experience of ‘victim’ - ‘perpetrator’- and their views are examined. In third section, official current data are introduced.

Anahtar Kelimeler

Japanese Education System, Victim - perpetrator profile, Student views, Official policy, Bullying

Japon Eğitim Sisteminde Çözüm Bekleyen Bir Sorun: “Zorbalık”

Öz

Japon eğitim sisteminde “zorbalık” (ijime) olgusu, uzun yıllar varlığını sürdüren köklü bir sorun olarak karşımıza çıkar. 21 Haziran 2013 tarihinde yürürlüğe giren “Zorbalık Önleme Tedbirleri Teşvik Yasası” ile zorbalık; “Bir öğrenciye yönelik olarak; söz konusu öğrenci ile aynı okula kayıtlı olma gibi belirli bir insan ilişkisi dâhilinde diğer bir öğrencinin gerçekleştirdiği psikolojik ya da fiziksel etki yaratan eylemler sonucu (internet aracılığı ile olanları da kapsar), hedef konumundaki öğrencinin ruhsal ve fiziksel acı hissetmesi” olarak tanımlanır. Bu çalışmada; Japonya’da görülen “zorbalık” olgusuna ilişkin resmî yaklaşım ve alan çalışmaları ışığında bir çerçeve çizmek amaçlanmıştır. Bu bağlamda, Birinci Bölümde resmî bakış açısını ortaya koymak amacıyla Japonya Eğitim, Kültür, Spor, Bilim ve Teknoloji Bakanlığı’nın (MEXT) zorbalık tanımlaması ele alınmıştır. Ardından İkinci Bölümde literatür taraması yolu ile zorbalık sorununun sahadaki yansımaları irdelenmiş; “mağdur”-“fail” deneyimine sahip öğrencilerin genel profili ve öğrenci görüşleri ele alınmıştır. Üçüncü Bölümde ise resmî güncel veriler tanıtılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Japon eğitim sistemi, Mağdur - fail profili, Öğrenci görüşleri, Resmi politika, Zorbalık

Kaynakça

• Banzai, T. (1995). Ijime ga higaisha ni oyobosu chōkitekina eikyō oyobi higaisha no jiko ninchi to hokano higaisha ninchi no sa [Zorbalığın mağdur üzerindeki uzun süreli etkisi ve mağdurun benlik algısı ile diğer mağdur algısı arasındaki fark]. Shakai shinrigaku kenkyū, 11(2), 105-115.
• Baydilek-Başaran, N. (2015). Japonya’da okul öncesi eğitim. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(1), 1-13.
• Ekinci, A. (2010). Japon Eğitim Sisteminden Türk Eğitim Sistemine iyi örnekler. Milli Eğitim Dergisi, 40(188), 32-49.
• Fujihara, M., & Ugai, A. (2009). Shitashī yūjinkan ni okeru “Ijime” to seisa shōgakusei no bāi [Yakın arkadaşlıklarda görülen “zorbalık” ve cinsiyet farklılıkları: İlkokul kapsamında]. Bunkyōdaigaku kyōikugakubu kiyō , 43, 71-79.
• Fujii, Y. (2020). Kōkōsei no “Ijime ninchi” ni kansuru jisshōteki kenkyū [Lise öğrencilerinin “zorbalık algısı” üzerine ampirik bir araştırma]. İwatedaigaku kyōikugakubu fuzokukyōiku jissensōgō sentā kenkyūkiyō, 19, 77-88.
• Fukunaga, N., Murata, M., & Chikamori, K. (2011). Chūgakusei no sutoresu taishō kōdō to ijime ni kansuru kenkyū [Ortaokul öğrencilerinin stresle başa çıkma davranışları ile zorbalığa ilişkin çalışma]. Tōkai gakkō hoken kenkyū, 35(1), 33-42.
• Fukushima, H. (2008). Chūgakusei no jikokōryokukan to moetsukishōkōgun, ijime, jisatsu mondai ni taisuru ninshiki to no kanren [Ortaokul öğrencilerinin öz yeterlikleri ile tükenmişlik sendromu, zorbalık ve intihar sorunlarına ilişkin farkındalıkları arasındaki ilişki]. Kokoro no kenkyū, 23(1), 56-64.
• Güçlüol, K. (1984). Japon eğitimi üzerine notlar. Eğitim ve Bilim, 4(8), 4-12.
• Güvenç, B. (2002). Japon Kültürü (4. baskı). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Hayami, T., Kino, K., & Takagi, K. (2004). Kasōteki yūnōkan no kōseigainen datōsei no kentō [Varsayılan yeterlik ölçeğinin yapısal geçerliği incelemesi]. Nagoyadaigakudaigakuin kyōikuhattatsukagaku kenkyūkakiyō, 51, 1-8.
• Hishida, K., & Ishikawa, T. (2011). Ijime no eikyō to rejirienshī, sōsharu sapōto, raifu sukiru to no kanren [Zorbalığın etkileri ile dayanıklılık, sosyal destek, yaşam becerisi arasındaki ilişki]. Japanese Journal of School Health, 53(2), 107-126.
• Honda, M. (2012). Bunkateki jikokan, haitasei, jisonshin to ijime no kanren –Shōgakusei wo taishōni [Kültürel benlik, dışlayıcılık, öz benlik ile zorbalık arasındaki ilişki: İlkokul öğrencileri üzerine]. Miyagigakuinjoshidaigaku daigakuin jinbun gakkaishi, 13, 83-96.
• Honma, T. (2003). Chūgakusei ni okeru ijime no teishi ni kanren suru yōin to ijime kagaisha e no taiō [Ortaokul öğrencileri kapsamında zorbalığın sonbulması ile ilişkili etmenler ve zorbalara yönelik müdahale]. Japanese Journal of Educatıonal Psychology, 51(4), 390-400.
• Honma, T. (2006). Ijime higai chūgakusei ni yoru ijime e no taisho to kaiketsu –Ijime higaisha e no shien ni mukete [Ortaokul öğrencilerince zorbalıkla başa çıkma ve çözüm: Zorbalık mağdurlarına desteğe yönelik]. Kyoto University of Education Bulletin, 108, 143-150.
• Hosawa, H. (2004). Ijime wo keiki tosuru gaishōgo sutoresu shōgai no rikidōteki shinriryōhō [Zorbalığın tetiklediği travma sonrası stres bozukluğuna ilişkin dinamik psikodinamik terapi yöntemi]. Shinririnshōgaku kenkyū, 22(3), 240-249.
• Ijime bōshitaisaku gyokikai (2016). Ijime bōshitaisaku suishinhō no shikōjōkyō ni kansuru giron no torimatome [Zorbalık önleme tedbirleri teşvik yasasının uygulama durumuna ilişkin tartışma özeti]. Erişim: https://www.mext.go.jp/b_menu/shingi/ chousa/shotou/124/index.htm
• Itō, M. (2017). Ijimeru, ijimerareru keiken no haikei yōin ni kansuru kisōteki kenkyū –Jisonkanjō ni chakumoku shite [Zorbalıkta bulunma, bulunulma deneyimlerinin arkasında yatan faktörlere ilişkin temel bir araştırma: Benik saygısı ışığında]. Japanese Journal of Educational Psychology, 65, 26-36.
• Itō, Ş. (1996). Kokoro no mondai toshite no ijime mondai [Ruhsal bir sorun olarak zorbalık sorunu]. Kyōikushakaigakukenkyū, 59, 21-37.
• Kıral, B., & Kıral, E. (2009). Japonya ilköğretim sistemi ve Türkiye ilköğretim sisteminin karşılaştırılması. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 53-65.
• Kobayashi, E., & Miwa, S. (2013). Ijime kenkyū no dōkō –Teigi to ijime taisaku no shiten wo megutte [Zorbalıkla ilgili araştırmalara ilişkin yorumlar: Tanım vezorbalık önlemleri üzerine]. Kyōikushinrigaku kenkyū, 50(4), 487-499.
• Kokuritsu kyōikuseisaku kenkyushō. (2016). Ijime tsuiseki chōsa 2013–2015 [Zorbalık Takip Araştırması 2013–2015]. Erişim: https://www.nier.go.jp/shido/centerhp/2806sien/ tsuiseki2013-2015 _ 3.pdf
• Kubota, M. (2003a). Ijime o seitōka suru kodomotachi –Ijime kōi no seitōka ni eikyō wo oyobosu yōin no kentō [Zorbalığı meşrulaştıran çocuklar: Zorbalık davranışının meşrulaştırılmasını etkileyen faktörlerin incelenmesi]. Kodomoshakaikenkyū, 9, 29-41.
• Kubota, M. (2003b). Gakkyū ni okeru ijime seiki no eikyōyōin no kentō –Gakkyū shūdan tokusei to kyōshi ni yoru ijime yobōsaku ni chakumoku shite [Sınıfta zorbalık oluşumunu etkileyen faktörlerin incelenmesi: Sınıf grup özelliği ve öğretmene bağlı zorbalık tedbirleri odaklı]. Nihon tokubetsukatsudō gakkaikiyō, 11, 95-104.
• Kurokawa, M. (2010). Ijime higai to sutoresu hannō, nakama kankei, gakkō tekiōkan tono kanren–Denshi ijime higai mo fukumeta kentō [Zorbalık mağduriyeti ile stres tepkisi, akran ilişkilsi, okul tepisi arasındaki ilişki: Siber zorbalığı da göz önünde bulunduran bir değerlendirme]. Japanese Journal of Counseling Science, 43, 171-181.
• Lebra, T. (2013). Japonlar ve davranış biçimleri. (Çev. O. Baykara) İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayın Evi.
• Liman, F. (2012). Japon Eğitim Sistemi. Ö. Demirel (Ed.), Gelecek için eğitim: Farklı ülkelerde program geliştirme çalışmaları içinde (ss. 113-127). Ankara: Pegem.
• Masuda, K. (2013). Ijime mondai e no kōzōteki kainyū [Zorbalık sorununa yönelik yapısal müdahale]. Rinshōshinrigaku, 13, 669-674.
• Matsumoto, M., Yamamoto, M., & Hayami, T. (2009). Kōkōsei ni okeru kasōteki yūnōkan to ijime to no kanren [Lise öğrencilerinde görülem varsayılan yeterlilik duygusu ile zorbalık ilişkisi]. Japanese Journal of Educational Psychology, 57(4), 432-441.
• Mishima, K. (2003a). Shitashī yūjinkan ni mirareru shōgakusei no “ijime” ni kansuru kenkyū [Yakın arkadaşlar arasında görülen ilkokul öğrencilerindeki “zorbalığa” ilişkin bir çalışma]. Shakai shinrigaku kenkyū, 19, 41-50.
• Mishima, K. (2003b). Shōgakkōkyōshi ga imēji suru danshi, joshi jidō no “ijime” [İlkokul öğretmenlerinin zihinlerinde canlanan erkek öğrenci ve kız öğrenci “zorbalığı”]. Nagoyadaigakudaigakuin kyōiku hattatsukagakukenkyūkakiyō, 50, 123-132.
• Miyahara, H. (1983). Ijime no kōzō to jissen no kadai [Zorbalığın yapısı ve uygulamadaki zorluklar]. Seikatsushidō, 319, 5-8.
• Monbukagakushō. (2012). Hanzaikōi toshite toriatsukawarerubeki to mitomerareru ijime jian ni kansuru keisatsu e no sōdan tsūhō ni tsuite [Suç teşkil eden fiil olarak değerlendirilmesi gereken zorbalık vakalarına ilişkin polis ile istişare ve bildirimde bulunma hakkında]. Erişim: https://www.mext.go.jp/a_menu/shotou/seitoshidou/1327861.htm
• Monbukagakushō. (2014a.). Heisei 26 nendo 4 gatsu 11niçi ‘Ijime no sain hakken shīto’ no haifu ni tsuite [11 Nisan 2014 Zorbalık işaretini fark etmede kontrol çizelgesi]. Erişim: https://www. mext.go.jp/a_menu/shotou/seitoshidou/1400260.htm
• Monbukagakushō. (2014b.). Ijime no mondaini taisuru torikumi jireishū [Zorbalıkla mücadelede toplu vaka örnekleri]. Erişim: https://www.mext.go.jp/component/a_menu/education/detail/__ics Files/ afieldfile /2018/05/30/1405646_001.pdf
• Monbukagakushō. (2017a). Ijime no jūdai jitai no chōsa ni kansuru gaidorain [Ciddi Zorbalık Durumlarının Soruşturulmasına İlişkin Kılavuz İlkeleri]. Erişim: https://www.mext.go. jp/component/a_menu/education/detail/__icsFiles/afieldfile /2019/06/26/1400030_009.pdf
• Monbukagakushō. (2017b). Ijime no bōshitō no tame no kihontekina hōshin [Zorbalık Önlenmesine İlişkin Temel İlkeler]. Erişim: https://www.mext.go.jp/component/a_menu/education /detail/ __icsFiles/afieldfile/2019/06/26/1400030_007.pdf
• Monbukagakushō. (2018). Ijime taisaku ni kakaru jireishū [Zorbalığa karşı önlemlere ilişkin toplu vaka örnekleri]. Erişim: https://www.mext.go.jp/a_menu/shotou/seitoshidou/__ics Files/ afieldfile/2018/09/25/1409466_001_1.pdf
• Monbukagakushō. (2019a). Heisei 30 nendo jidō seito no mondaikōdō futokōtō seito shidōjō no shokadai ni kansuru chōsa kekka no gaiyō [2018 yılı öğrencilerin problemli davranışları ve öğrenci rehberliğinde yaşanan sorunlara ilişkin araştırma sonuç özeti]. Erişim: https://www.mext.go.jp/content/20191217_mxt_syoto02-000003300_8.pdf
• Monbukagakushō. (2019b). Ijime no teigi no hensen [Zorbalık tanımındaki değişimler]. Erişim: https://www.mext.go.jp/ component/a_menu/education/detail/__icsFiles/afieldfile/2019/06/26/1400030_003.pdf
• Monbukagakushō. (2019c). Ijime no ninchi ni tsuite: Senseigata hitorihitori ga mōichidō kakunin shite kudasai [Zorbalık algılayışı hakkında: Her bir öğretmenimiz, bir kere daha teyit ediniz lütfen]. Erişim: https://www.mext.go.jp/component/ a_menu/education/detail/__ics Files/afield file/2019/06/26/1400030_005.pdf
• Morita, Y. (2010). Ijime to wa nanika: Kyōshitsu no mondai, shakai no mondai [Zorbalık nedir? Sınıf sorunu mu, toplum sorunu mu?]. Tokyo: Chūkōshinsho.
• Murase, K. (Ed.). (20013). Gakkō ga motomeru sukūru kaunserā: Asesumento to konsarutēshon wo chūshin ni [Okulun arzuladığı okul danışmanlığı: Değerlendirme ve konsültasyon odaklı]. Tokyo: Tomishobo.
• Nakahara, C., & Akikawa, M. (2006). “Mondai no gaizaika” wo mochīta ijime bōshi puroguramu no kokoromi –Shōgakkō teigakunen ni okeru jugyō wo tōshite [“Sorunların dışsallaştırılması” yolu ile zorbalıkla mücadele programı girişimi: İlkokul alt sınıf derslerinden yararlanarak]. Tōkyōgakugeidaigakukiyō, 57, 71-81.
• Nakamura, A., & Hirōka, Ş. (2004). Ijime no taisho to yutakana ningenkankei wo hagukumu kyōiku shien no arikatani tsuite [Zorbalıkla mücadele ve zengin insan ilişkileri geliştirmede arzulanan eğitim desteği]. Miedaigaku kyōikujissensōgōsentā kiyō, 24, 175-184.
• Nakano, Ş. (2018). Gakkō ni okeru ijime mondai no rikai to taiō ni kansuru kenkyū –Shisutemuzu apurōchi no shiten kara [Okullardaki zorbalık sorununu anlama ve mücadeleye ilişkin bir çalışma: Sistem yaklaşımı bakış açısıyla] (Yayımlanmamış doktora tezi). Bunkyō Üniversitesi, Japonya.
• Ōnishi, A., Kurokawa, M., & Yoshida, T. (2009). Jidō seito no kyōshi ninchi ga ijime no kagai keikō ni oyobosu eikyō [Öğrencilerin öğretmen algısının zorbalık istismara etkisi]. Japanese Journal of Educational Psychology, 57(4), 324-335.
• Ōtsuka, Y. (2012). Wagakuni ni okeru sukūru kaunseringu [Ülkemizdeki okul danışmanlığı]. In Ş. Murayama, & T. Takiguçi (Eds.), Genba de yakudatsu sukūru kaunseringu no jissai [Sahada faydalı okul danışmanlığı uygulaması] (pp. 35-46). Osaka: Sōgenşha.
• Özşen, T. (2020). Modern Japon Eğitim Sisteminin tarihi temelleri üzerine değerlendirme: Meiji’den Shôwa’ya 1868-1950 arası döneme bakış. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 16(1), 36-52.
• Sakai, R. (2009). Shōgakkō ni okeru ijime (3) [İlkokulda görülen zorbalık (3)]. Shinshin kagakubukiyō, 5, 31-39.
• Sakai, R. (2010). Shōgakkō ni okeru ijime (4) [İlkokulda görülen zorbalık (4)]. Shinshinkagaku, 2(1), 95-103.
• Sōmushō gyōseihiyōkakyoku. (2018). Ijime bōshi taisaku no suishin ni kansuru chōsa kekka hōkoku [Zorbalık önleme tedbirlerini teşvike ilişkin araştırma sonuç raporu]. Erişim: https:// www.soumu.go.jp/main_content/000538672.pdf
• Sugihara, S. (2013). Kōritsu gakkō sukūru kaunserā katsuyō jigyō no rekishi to hensen –Koyō keitai to kinmu keitai [Devlet okullarının okul danışmanlığından yararlanma tarihçesi ve değişimi: İstihdam ve çalışma şekli]. In K. Murase (Ed.), Gakkō ga motomeru sukūru kaunserā: Asesumento to konsarutēshon wo chūshin ni [Okul tarafından arzulanır okul danışmanlığı: Değerlendirme ve konsültasyon odaklı] (pp. 19-30). Tokyo: Tomishobo.
• Shimoda, Y. (2014). Nihon no shōchūgakusei wo taishōtoshita ijime ni kansuru shinrigakutekikenkyū no dōkō [Japonya'da ilkokul ve ortaokul öğrencileri üzerine zorbalık olgusunu ele alan psikoloji araştırmalarında temayül]. Ningenhattatsukagaku kenkyūjissen sōgōsentākiyō, 8, 23-37.
• Suzuki, K. (1995). Gakkō ni okeru ijime [Okullarda zorbalık]. The Annual Report of Educational Psychology in Japan, 34, 132-142.
• Takanori, S. (1999). Ijime mondai handobukku –Bunseki,shiryō,nenpyō [Zorbalık Sorunu El Kitabı: Analiz, döküman, kronolojik sıralama]. Tokyo: Tsugeshoboshinsha.
• Takashi, K. (2017). Ijime no teigi no rikai to motomerareru kyōiku jissen [Zorbalık tanımı anlayışı ve beklenilen eğitim uygulamaları]. Narakyōikudaigaku kyōshokudaigakuinkenkyūkiyō , 9, 109-114.
• Tekışık, H. H. (2006). Japonya’da okulu öğrenciler temizliyor. Çağdaş Eğitim Dergisi, 31, 322. Ankara: Evren Yayıncılık ve Basım San.Tic.Aş
• Toksöz, L. (2020). Japonya imajını oluşturan faktörler üzerine bir inceleme: Namık Kemal Üniversitesi örneği üzerine. 7. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresi Bildiri Tam Metin Kitabı içinde (ss. 255-268). Ankara: Asos Yayınları.
• Tomokiyo, Y. (2004). Ijime kagaisha ni tsuite –Kokunai no senkōkenkyū kara [Zorbalık failleri hakkında: Yurtiçi alan çalışmalarından yola çıkarak]. Fukuokakyōikudaigaku shinrikyōiku sōdankenkyū, 8, 61-68.
• Tsukamoto, T. (2008). Chugakkō 1 kurasu e no ijime yobō no jissen to sono kōka no kentō [Ortaokul 1. sınıfa yönelik zorbalığı önleme uygulaması ve etkisinin incelenmesi]. Hirosakidaigaku daigakuin kyōikugakukenkyūka shinririnshō sōdanshitsukiyō, 5, 17-30.