MOBİLYA SEKTÖRÜNDE YAŞANAN KAS-İSKELET SİSTEMİ RİSKLERİNİN FARKLI DEĞERLENDİRME METOTLARI İLE İNCELENMESİ VE MİNİMİZASYONU

Yıl 2016, Cilt: 27 Sayı: 2, 2 - 27, 28.06.2016

Selma Koç Özlem Müge Testik

Öz

Sırt, bacak, kol, boyun, bilek vb. bölgeleri etkileyen kas iskelet sistemi rahatsızlıkları, fiziksel güç gerektiren işleri yapan çalışanlarda sıklıkla görülmektedir. Bu nedenle, insanın çalışma ortamında yıpranmasını azaltmak, yeteneklerinden daha etkin bir şekilde yararlanmak amacı ile ergonomik uygulamaların yaygınlaşması kaçınılmaz hale gelmiştir. Bu çalışmada, işle ilgili kas iskelet sistemi rahatsızlıkları çok yönlü olarak ele alınmıştır. Literatürde yer alan ergonomik risk değerlendirme metotlarına yer verilmiş, mobilya imalatındaki işe bağlı kas iskelet sistemi sorunlarına değinilmiştir. Çalışmanın uygulama aşamasında, tehlikeli sınıfta yer alan ve sektörde öncü bir mobilya fabrikası tercih edilmiştir. Araştırmanın yöntemi belirlenirken birleştirilmiş/tüm vücut değerlendirme metotlarından olan OWAS, REBA, QEC ve ManTRA yöntemleri seçilmiştir. Seçilen bu dört yöntem ile mobilya fabrikasında ergonomik risk değerlendirmesi yapılmış olup, tespit edilen ergonomik risklere ilişkin çözüm önerileri geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ergonomik risk değerlendirmesi yöntemleri, OWAS, QEC, REBA

INVESTIGATION AND MINIMIZATION OF MUSCULOSKELETAL RISKS IN FURNITURE INDUSTRY WITH DIFFERENT METHODS

Öz

Musculoskeletal disorders which are affecting back, legs, arms, neck, wrist etc, frequently found in workers working in jobs that require physical strength. Therefore, in order to reduce the wear conditions of the people in the working environment, to benefit from skills of people more effectively, the spread of ergonomic applications has become mandatory. In this study, work related musculoskeletal disorders were considered as versatile. Ergonomic risk assessment methods in the literatüre were mentioned and work related musculoskeletal disorders in furniture manufacturing were explained. The implementation phase of the study, a furniture factory which is located in a hazard class and industry-leading was preferred. When selecting methods, OWAS, REBA, QEC and ManTRA methods were selected because of they are combined/whole body assessment methods. Ergonomic risk assessments have been made in furniture factory with these 4 methods and solutions have been developed related to identified ergonomic risks.

Anahtar Kelimeler

Ergonomic risk assessment methods, OWAS, REBA, QEC

Kaynakça

• 1. Kocabaş, M. 2009. “Ağır ve Tehlikeli İşlerde Çalışan İş Görenlerde Zorlanmaya Neden Olan Çalışma Duruşlarının Analizi,” Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• 2. Akay, D., Toksari, M. D. 2009. “Ant Colony Optimization Approach for Classification of Occupational Low Back Disorder Risks,” Human Factors and Ergonomics in Manufacturing, vol. 19 (1), p. 1–14.
• 3. Slavendy, G. 1987. Handbook of Human Factors, Newyork.
• 4. Helander, M. 1995. A Guide to the Ergonomics of Manufacturing, Taylor-Francis, London.
• 5. NIOSH, 1981. Work Practice Guide for the Design of Manual Handling Tools, NIOSH.
• 6. Health and Safety Comission. 1991. Manual Handling of Loads: Proposal for Regulation and Guidance, Health and Safety Executive, London.
• 7. Bakır, B., Güler, Ç. 2004. Sağlık Boyutuyla Ergonomi, Palme Yayıncılık, Ankara.
• 8. Burdorf, A. 1992. “Sources of Variance in Exposure to Eostural Load on The Back in Occupational Groups,” Scand Work Environ Health, vol. 18 (6), p. 361-7.
• 9. Özcan, E., Sakar N., Alptekin H. 2007. “Mesleki Kas İskelet Risklerinin Değerlendirilmesinde QEC Ölçeğinin (Quick Exposure Check- Hızlı Maruziyet Değerlendirme) Türkçe Uyarlamasının Güvenilirliği,” İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi, sayı 4.
• 10. Melhorn, J. M. 2001. "Occupational Orthopaedics in This Millennium, Clinical Orthopaedics and Related Research," vol. 385, p. 23-35.
• 11. Ülker, O., Erdem, H. E. 2011. "Bir Mobilya Fabrikasında Çalışanların Makinalara Yatay ve Dikey Şekilde Parça Taşımasından Dolayı Kaynaklanan Zorlanmaların Engellenmesi ve Çalışma Verimliliğini Arttırıcı Yöntem Seçimi," 17. Ulusal Ergonomi Kongresi Bildirileri, 14-16 Ekim 201, Eskişehir.
• 12. Tozkoparan, G., Taşoğlu J. 2011. “İş Sağlığı Ve Güvenliği Uygulamaları İle İlgili İş Görenlerin Tutumlarını Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma,” Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, sayı 1, s. 181-209.
• 13. 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6331-20120713.pdf, son erişim tarihi: 10.12.2015.
• 14. 28512 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/12/20121229-13.htm, son erişim tarihi: 05.03.2016.
• 15. International Ergonomic Association, http://www.iea.cc/whats, son erişim tarihi: 10.12.2015.
• 16. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5510.pdf, son erişim tarihi: 21.12.2015.
• 17. ILO List of Occupational Diseases, http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/@ed_protect/@protrav/@safework/documents/publication/wcms_125137.pdf, son erişim tarihi: 07.12.2015.
• 18. Cohen, A. L., Gjessing, C. C., Fine, L. J., Bernard, B. P., McGlothlin, J. D. 1997.” Elements of Ergonomics (A Primer Based on Workplace Evaluations of Musculoskeletal Disorders), DHHS (NIOSH) Publication, USA.
• 19. Özel, E., Çetik, O. 2010. “Mesleki Görevlerin Ergonomik Analizinde Kullanılan Araçlar ve Bir Uygulama Örneği,” Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, sayı 22.
• 20. Ma, L., Chablat, D., Bennis F., Zhang, W. 2009. “A New Simple Dynamic Muscle Fatigue Model and its Validation,” International Journal Of Industrial Ergonomics, no. 39, p. 211–220.
• 21. Fang, H. L., Chen, R. C. C., Fang, H. P., Xu, Q. 2007. “An Ergonomıc Approach to an Investigation Into The Risk Factors Leading to Work- Related Musculoskeletal Disorders for Taiwanese Hairdressers, IASDR 2007,” The Hong Kong Polytechnic University.
• 22. Yapıcı, G. 2011. “Ayakta Çalışma ve Sağlık Etkileri,” İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, sayı 18 (3), s. 194-8.
• 23. Özcan, E. 2011.” İş Yerinde Ergonomik Risklerin Değerlendirilmesi ve Hızlı Maruziyet Değerlendirme (HMD) Yöntemi,” Mühendis ve Makina, cilt 52, sayı 616, s. 86-89.
• 24. Chiasson, M. E., Imbeau, D., Major, J., Aubry, K., Delisle, A. 2015. “Influence of Muscoloskeletal Pain on Workers Ergonomic Risk-Factor Assessments," Applied Ergonomics, vol. 49, p. 1-7.
• 25. Chiasson, M. E., Imbeau, D., Major, J., Aubry, K., Delisle, A. 2012. “Comparing The Results of Eight Methods Used to Evaluate Risk Factors Associated with Musculoskeletal Disorders ,” International Journal of Industrial Ergonomics, vol. 42, p. 478-488.
• 26. David, C. G. 2005. “Ergonomic Methods for Assessing Exposure to Risk Factors for Work-Related Musculoskeletal Disorders,” Occupational Medicine, vol. 55, p. 190-199.
• 27. Village, J., Trask, C., Luong, N., Chow, Y., Johnson, P., Koehoorn, M., Teschke, K. 2008. “Development and Evaluation of an Observational Back-Exposure Sampling Tool (Back-EST) for Work-Related Back Injury Risk Factors,” Applied Ergonomics, vol. 40, p. 538-544.
• 28. Taşdemir, T., Üçüncü, K., Balaban, Y., Aydın, A. 2011. “Mobilya Üretim İşçilerinin Antropometrik Verilerine Göre Tezgah Yüksekliklerinin Belirlenmesi (Alan Çalışması),” 17. Ulusal Ergonomi Kongresi Bildirileri, 14-16 Ekim 2011, Eskişehir.
• 29. Ülker, O., Erdem, H. E. 2011. “Bir Mobilya Fabrikasında Çalışanların Makinalara Yatay ve Dikey Şekilde Parça Taşımasından Dolayı Kaynaklanan Zorlanmaların Engellenmesi ve Çalışma Verimliliğini Arttırıcı Yöntem Seçimi,” 17. Ulusal Ergonomi Kongresi Bildirileri, 14-16 Ekim 2011, Eskişehir.
• 30. Akay, D., A., Dağdeviren, M., Kurt, M. 2003. “Çalışma Duruşlarının Ergonomik Analizi,” Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, vol. 18 (3), p. 73-84.
• 31. İnan, U. H., Karacin, C., Yıldırım, A. A., Yılmaz, C. 2011. “Owas Metodu ile Çalışma Duruşlarının İncelenmesi Etiket ve Matbaacılık Sektöründe Bir Uygulama,” 17. Ulusal Ergonomi Kongresi Bildirileri, 14-16 Ekim 2011, Eskişehir.
• 32. Stanton, N., Hedge, A., Brookhuis, K., Salas, E., Hendrick, H. 2005. Handbook of Human Factors and Ergonomics Methods, CRC Press, Florida.
• 33. Li, G., Buckle P. 2005. Handbook of Human Factors and Ergonomics Methods (Quick Exposure Checklist (QEC) for the Assessment of Workplace Risks for Work-Related Musculoskeletal Disorders (WMSDs)), CRC Press.
• 34. Limerick, R.B. 2015. Further Risk Assessment Methods for Hazardous Manual Tasks, http://ergonomics.uq.edu.au/download/mantra2.pdf, son erişim tarihi: 21.12.2015.