İŞÇİLERİN SAĞLIK VE YETENEK SEVİYELERİNE GÖRE İŞ İSTASYONLARINA KISMİ YA DA TAM KAPASİTELİ OLARAK ATANMASI PROBLEMİ İÇİN BİR ÇÖZÜM YAKLAŞIMI

Yıl 2020, Cilt: 31 Sayı: 1, 18 - 27, 30.04.2020

Büşra Tutumlu , Berna Aygün Tuğba Saraç

Öz

Operatörlerin iş istasyonlarına atanması
sırasında genellikle operatörlerin sadece yetenek seviyeleri dikkate
alınmaktadır. Sağlık seviyeleri ise çoğu kez ihmal edilmektedir. Oysa
operatörlerin sağlık durumlarına uygun olmayan iş istasyonlarına atanmaları hem
sağlık durumlarını hem de verimliliklerini olumsuz etkileme riskine sahiptir.
Ayrıca sanayide otomasyonun yaygınlaşması iş gücü gereksinimini azalttığı için
günümüzde bir işçinin birden çok iş istasyonuna hizmet vermesi mümkün hale
gelmiştir. Bu nedenle bu çalışmada operatörlerin hem yetenek hem de sağlık
seviyelerini dikkate alarak iş istasyonlarına tam ve kısmi kapasiteli olarak
atanmaları problemi ele alınmıştır. 
Problemin çözümü için üç aşamalı bir çözüm yaklaşımı önerilmiştir. Bu
aşamalar sırasıyla; her iş istasyonu için gerekli vardiya sayısının
belirlenmesi, her vardiya için gerekli operatör sayısının belirlenmesi ve
operatörlerin yetenek ve sağlık seviyeleri dikkate alınarak iş istasyonlarına
kısmi ve tam kapasiteli olarak atanmasıdır. Operatörlerin hangi iş
istasyonlarına atanacağını belirleyebilmek için bir karma tamsayılı doğrusal
karar modeli önerilmiştir. Önerilen matematiksel model ile küçük boyutlu bir
örnek problem ve gerçek hayat problemi GAMS/CPLEX ve Excel Open Solver çözücüsü
kullanılarak çözülmüş ve elde edilen sonuçlar tartışılmıştır. Ayrıca problemin
her planlama periyodunda yeniden çözülmesi gerekeceğinden önerilen çözüm
yaklaşımının etkin ve kolay bir biçimde kullanılabilmesi için bir karar destek
sistemi geliştirilmiştir.

 

Anahtar Kelimeler

Operatör Atama, Tamsayılı Doğrusal Karar Modeli

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK 2209-B Sanayiye Yönelik Lisans Araştırma Proje Destekleme Programı

Proje Numarası

111398B411801122

Kaynakça

• Akbulut, M.B. ve Yılmaz, A.E. (2009). A modified genetic algorithm for the generalized assignment problems. Istanbul Unıversıty–Journal Of Electrıcal & Electronıcs Engıneerıng, 9(2), 951-958. Erişim adresi: https://pdfs.semanticscholar.org/f134/f3952c73a0605c8db0378179ea4ec651d9ef.pdf
• Altay, A. (2007). Genetik algoritma ve bir uygulama (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Bakan, İ. ve Kelleroğlu, H. (2003). Performans Değerlendirme: Çalışanların Performans Değerlendirme Uygulamalarından Beklentileri Konusunda Bir Alan Çalışması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), 103-127. Erişim adresi: http://sablon.sdu.edu.tr/fakulteler/iibf/dergi/files/2003-1-7.pdf
• Bülbül, S. ve Köse, A. (2011). Türk Gıda Şirketlerinin Finansal Performansının Çok Amaçlı Karar Verme Yöntemleriyle Değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 71-97. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/30435
• Canyakmaz, C., Çolak, A., Dönmez, C., Sümer, S., Şekerel, B.C. ve Ulu, E. G. (2011). Bulaşık Makinesi Montaj Hattı İş Sıralama Ve İşçi Atama Sistem Tasarımı (Proje Fuarı ve Yarışması). Bilkent Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü, 1-15. Erişim adresi: https://w3.ie.bilkent.edu.tr/emfuar/wp-content/uploads/2016/12/Kitap2011.pdf
• Çankaya, G. (2008). Havayolu Ekip Çizelgeleme Problemi İçin Bir Sütun Oluşturma Yaklaşımı Ve Uygulaması(Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çiçek, İ. (2016). Jandarma Genel Komutanlığı İçin Personel Atama Süreci Ve Karar Destek Sistemi. Gazi Üniversitesi Bilişim Enstitüsü, Ankara.
• Kapanoğlu, M., Orhan, İ. ve Saraç, T. (2016). Karar Destek Sistemleri. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Sarucan, A. (1999). Bir Raylı Ulaşım Sisteminde Personel Çizelgeleme Problemine Bütünleşik Yaklaşım(Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Endüstri Mühendisliği Anabilim Dalı, Konya.
• Oğan, A.D., Özdeniz B., Özer, Z.Ö., Öztürk, K.C., Top, L., Çilingir, C. ve Kayalıgil, S.(2009). Dizel Enjektör Üretimi Yapan Bir Şirketteki Montaj Hattı İşletme Süreçleri. Endüstri Mühendisliği Dergisi, 20(3), 39-51. Erişim adresi: https://www.mmo.org.tr/sites/default/files/bf91895a3a5910a_ek.pdf
• Özçelik, S. (2011). Çok Yönlü Personellerin Değerlendirilmesi Ve Üretim Hattı Personel Atama Problemi İçin Bir Optimizasyon Modeli (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.