İzmir ve Manisa illeri kestane ağaçlarında Parthenolecanium rufulum (Cockerell) (Hemiptera: Coccidae)’un yayılışı biyolojisi ve doğal düşmanlarının belirlenmesi

Yıl 2016, Cilt: 40 Sayı: 3, 0 - 0, 04.07.2016

Cevdet Kaplan , Tevfik Turanlı

Öz

Bu çalışma, 2012-2014 yıllarında kestane alanlarında zararlı Parthenolecanium rufulum (Cockerell) (Hemiptera: Coccidae)’un İzmir ve Manisa illerinde yayılışı, biyolojisi, parazitoit ve predatörlerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Çalışma, şubat ve kasım aylarında haftalık ve iki haftalık periyotlarla yapılan arazi çıkışlarıyla gerçekleştirilmiştir. Zararlının doğal düşmanlarının tespiti kestaneliklerde gözle kontrol, darbe metodu ve laboratuvarda kültüre alınan zararlının gözlemlenmesiyle belirlenmiştir. Çalışma sonucunda, P. rufulum'un sadece Kemalpaşa ve Turgutlu ilçelerindeki kestaneliklerde yayılış gösterdiği belirlenmiştir. P. rufulum’un yılda bir döl verdiği ve kışı 2. nimf döneminde 1-2 yıllık sürgünlerde geçirdiği saptanmıştır. Ergin dişiler nisan ayının sonuna doğru oluşmaktadır. Yumurta açılımı haziran ayının sonunda başlamakta ve yaklaşık iki hafta sonra bitmektedir. İkinci dönem nimflere ağustos sonunda rastlanmıştır. İkinci dönem nimflerin ekim ayının ortasından itibaren yapraklardan sürgünlere geçmeye başladığı ve tüm nimflerin kışlamak üzere kasım ortasına kadar sürgünlere yerleştikleri belirlenmiştir. Yumurtalı ve yumurtasız ergin dişilerde toplam parazitlenme oranının %3.8-18.6 olduğu belirlenmiştir. Pachyneuron aphidis Bouché ve Pachyneuron muscarum (L.) (Hymenoptera: Pteromalidae), Microterys sp. ve Cheiloneurus sp. (Hymenoptera: Encyrtidae), Colesterocerum sp. (Hymenoptera: Eulopidae) zararlının parazitoitleri olarak; Adalia bipunctata (L.), Adalia fasciatopunctata revelierei Mulsant, Chilocorus bipustulatus (L.), Coccinella septempunctata (L.), Oenopia (Synharmonia) conglobata (L.) (Coleoptera: Coccinellidae) ve Chrysopa sp. (Neuroptera: Chrysopidae) ise predatörleri olarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Biyoloji, kestane, yayılış, doğal düşmanlar, Parthenolecanium rufulum

Determination of the distribution, biology and natural enemies of Parthenolecanium rufulum (Cockerell) (Hemiptera: Coccidae) on chestnut trees in İzmir and Manisa provinces in Turkey

Öz

This study was conducted to determine the distribution, biology, parasitoids and predators of Parthenolecanium rufulum (Cockerell) (Hemiptera: Coccidae), which is harmful on chestnut areas in İzmir and Manisa provinces between the years of 2012 to 2014. The study was carried out with weekly and biweekly periods from February to November. The natural enemies of the pest were investigated by visual observations, examining laboratory culture, and using strike method. As a result, it was determined that the P. rufulum distributed only in districts of Kemalpaşa and Turgutlu. P. rufulum has one generation per year and in overwinters as the 2^nd instar nymph. Molting to adult female occurred the last days of April. Egg hatching occurred in late June and ended nearly two weeks later. Second instar nymphs were observed in late August. The second instar nymph’s migration from leaves to twigs started at mid-October and the whole population was settled on branches from mid-November to overwinter. Total parasitism ratio of adult with and without egg was 3.8-18.6%. Pachyneuron aphidis Bouche and Pachyneuron muscarum (L.) (Hymenoptera: Pteromalidae), Cheiloneurus sp. and Microterys sp. (Hymenoptera: Encyrtidae), Colesterocerum sp. (Hymenoptera: Eulopidae) were parasitoid species and, Adalia bipunctata (L.), Adalia fasciatopunctata revelierei Mulsant, Chilocorus bipustulatus (L.), Coccinella septempunctata (L.), Oenopia (Synharmonia) conglobate (L.) (Coleoptera: Coccinellidae) and Chrysopa sp. (Neuroptera: Chrysopidae) were predator species that were determined as natural enemies of the pest.

Anahtar Kelimeler

Biyoloji, kestane, yayılış, doğal düşmanlar, Parthenolecanium rufulum

Kaynakça

• Anonymous, 2011. Fındık Entegre Mücadele Teknik Talimatı. T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Ankara, 135 s.
• Anonymous, 2014. Kestane Eylem Planı 2013-2017. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, Ankara, 56 s. (Web sayfası: http://www.ogm.gov.tr), (Erişim tarihi: Aralık 2014).
• Anonymous, 2015. Universal Chalcidoidea Database. (Web sayfası: http://www.nhm.ac.uk/our-science/data/chalcidoids), (Erişim tarihi: Eylül 2015).
• Anonymous, 2016a. Tarımsal Üretim Verileri (Web sayfası: http://faostat.fao.org). (Erişim tarihi: Haziran 2016).
• Anonymous, 2016b. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Bitkisel Üretim İstatistikleri.(Web sayfası: http://www.tuik.gov.tr), (Erişim tarihi: Haziran 2016).
• Bodenheimer, F. S., 1953. The Coccoidea of Turkey III. Revue de la Faculté des Sciences de l'Université d'Istanbul (Série. B) 18 (2): 91-164.
• Bodenheimer, F. S., 1958. Türkiye’de Ziraate ve Ağaçlara Zararlı Olan Böcekler ve Bunlarla Savaş Hakkında Bir Etüt. Bayur Matbaası, Ankara, 347 s.
• Boucek, Z., 1970. Contribution to the knowledge of Italin Chaloidoidae based mainly on a study at Institute of Entomology i Turin, with descriptions of some new European species (Hymenoptera). Journal Memorie della Societa Entomologica Italiana, 49: 35-102.
• Boucek, Z., 1977. A faunistic review of the Yugoslavian Chalcidoidea, (Parasitic Hymenoptera). Acta Entomological. Jugoslavica, Suppl. 13, 145 pp.
• Camacho, E. R., 2015. Life History and Natural Enemies of Parthenolecanium spp. in Four Southeastern Sates. (Web page: http://tigerprints.clemson.edu/all_dissertations), (Accessed date: June 2016).
• Çeliker N. M. & E. Onoğur, 2011. Batı Anadolu’da kestane ölümlerine neden olan patojenler ve savaşımlarına ilişkin öneriler. Türkiye I. Orman Entomolojisi ve Patolojisi Sempozyumu, Antalya, 44-48 s.
• Doğanlar, M., 1986. Ülkemiz Pachyneuron Walker (Hym.: Pteromolidae) türleri üzerinde bir araştırma. Türkiye I. Biyolojik Mücadele Kongresi, Adana, 81-93 s.
• Düzgüneş Z., S. Toros, N. Kılınçer & B. Kovancı, 1982. Ankara İlinde Bulunan Aphidoidea Türlerinin Parazitoid ve Predatörlerinin Tespiti. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Genel Müdürlüğü, Yayın Şb., 251 s.
• Ecevit, O., M. Işık, & F. Yılmaz, 1987. Fındıklarda Zararlı Fındık Koşnili Parhenolecanium corni ve P.rufulum ile Virgül Babuklu Biti Lepidosaphes ulmi’nin Biyoekolojik Özellikleri ve Fındık Koşnilinin Mücadele Metotları Üzerine Araştırmalar. 19 Mayıs Üniversitesi Yayınları No: 19, 34 s.
• Erdem, R., 1968. Orman Faydalı ve Zararlı Böcekleri. İstanbul Üniversitesi Yayınlarından No. 1265, Orman Fakültesi, İstanbul, No:118, 182 s.
• Grahman, M. W. R. de V., 1969. The Pteromalidae of Northwestern Europe. Bulletin British Museum. (Natural History.), Suppl. 16, 3-908.
• Japoshvili, G., 2001. Coccoid pests of planting and the role of parasitoids in their number regulation in Tiblisi. Bollettino di Zoologia Agraria e di Bachicoltura, Ser. II, 33 (3): 467-471.
• Japoshvili, G. & İ. Karaca, 2002. Coccid (Homoptera: Coccoidea) species of Isparta Province, and their parasitoids from Turkey and Georgia, Turkish Journal of Zoology, 26: 371-376.
• Japoshvili, G. & İ. Karaca, 2007. Encyrtid (Hymenoptera: Chalcidoidea, Encyrtidae) parasitoids of Coccidae (Hemiptera: Coccoidea) in Turkey. Türkiye Entomoloji Dergisi, 31 (3); 175-188.
• Kaplan, C. & T. Turanlı, 2011. Ege Bölgesi kestane alanlarındaki zararlı böcek türleri ve mücadelesi. Türkiye I. Orman Entomolojisi ve Patolojisi Sempozyumu, Antalya, 131-136 s.
• Karagöz, M. & İ. Gençsoylu, 2004. Aydın ili kestane yetiştirme alanlarında zararlı ve yararlı türler ve ekonomik önemleri. Türkiye I. Bitki Koruma Kongresi, Samsun, 109 s.
• Kaydan, M. B., S. Ülgentürk & L. Erkılıç, 2007. Türkiye’nin gözden geçirilmiş Coccoidea (Hemiptera) türleri listesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi (Yuzuncu Yıl University Journal of Agricultural Sciences), 17 (2): 89-106.
• Kaydan, M. B., S. Ülgentürk & L. Erkılıç, 2013. Checklist of Turkish Coccoidae (Hemiptera: Sternorryncha) species. Türkiye Entomoloji Bülteni, 3 (3): 157-182.
• Kaydan, M. B., S. Ülgentürk, I. Özdemir & R. Ulusoy, 2014. Bartın ve Kastamonu illerinde tespit edilen Coccoidae (Hemiptera) türleri. Bitki Koruma Bülteni, 54 (1): 11-44.
• Kosztarab, M. & F. Kozár, 1988. Scale insects of central Europe.- Akademiai Kiado, Budapest, Hungary.
• Kurt, A.,1982. Doğu Karadeniz Bölgesinde fındık zararlıları tanınmaları, yayılışı ve zararı yaşayış ve savaşım yöntemleri. Samsun Zirai Mücadele ve Araştırma Enst. Md. Mesleki Kitaplar Serisi, No:26, Ankara, 75 s.
• Lazarov, H. & S. Grigorov, 1958. Entomologia. Zemizdat, Sofia 453 pp.
• Muştu, M., N. Kılınçer, B. Kaydan & G. Joposhvili, 2010. Ankara’da Coccinellidae familyası türlerinin Larva ve pupa parazitoitleri üzerinde ön araştırmalar. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi (Yuzuncu Yıl University Journal of Agricultural Sciences), 20 (1): 1-5.
• Öncüer, C., 1974. Ege Bölgesinde turunçgil bahçelerinde zararlı Coccus (Homoptera: Coccidae) türlerinin tanınması, yayılışı ve doğal düşmanları üzerinde çalışmalar. Bitki Koruma Bülteni Ek yayın I, 59 s.
• Öncüer, C., 1977. İzmir ili meyve ağaçlarında zarar yapan Coccidae (Homoptera) familyasına bağlı önemli kabuklu bit türlerinin doğal düşmanları, tanınmaları, yayılışları ve etkililik durumları üzerinde araştırmalar. Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları No: 336, 129 s.
• Öncüer, C., 1991. Türkiye Bitki Zararlısı Böceklerinin Parazit ve Predatör Kataloğu. Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 505, Bornova, İzmir, 354 s.
• Özgen, İ. & H. Bolu, 2009. Malatya ili kayısı alanlarında zararlı Sphaerolecanium prunastri (Boyer de Fonscolombe, 1834) (Hemiptera: Coccidae) (Erik koşnili)’nin yayılış alanları, bulaşma oranları ve doğal düşmanlarının belirlenmesi. Türkiye Entomoloji Dergisi, 33 (2): 83-91.
• Rainato, A. & G. Pellizzari, 2009. “Observations on biology of Parthenolecanium rufulum (Cockerell, 1903) (Hemiptera: Coccoidea: Coccidae) in North-eastern Italy, 37-38”. XI International Symposium on Scale Insect Studies, 24-27 September, Oeiras, Portugal.
• Santos, C., H. Machado, I. Correia, F. Gomes, J. Gomes-Laranjo & R. Costa, 2014. Phenotyping Castanea hybrids for Phytophthora cinnamomi resistance. Plant Pathology. Early View, Doi: 10.1111/ppa.12313.
• Soydanbay, M., 1976. Türkiye’de bitki zararlısı bazı böceklerin doğal düşman listesi. Kısım I, Bitki Koruma Bülteni 16: 32-46.
• Steiner, H., 1962. Anleitung zum Integrierten Pflanzenschutz im Apfelan Bau (O.I.L.B.). Lanolesanstalt für Pflanzenschutz Stutgart, 7: 207-214.
• Toros, S. & Ö. Hancıoğlu, 1997. Fındık Zararlıları, Hastalıkları ve Mücadelesi. Karadeniz Fındık ve Mamülleri İhracatçılar Birliği, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 60 s.
• Uygun N., 1981. Türkiye Coccinellidae (Coleoptera) faunası üzerinde taksonomik araştırmalar. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları: 157, Adana Bilimsel Araştırma ve İnceleme Tezleri: 48, 110 s.
• Ülgentürk, S. & S. Toros, 1999. Faunistic studies on the Coccidae on ornamental plants in Ankara, Turkey. Entomologica, 33: 213-217.
• Ülgentürk, S., 2001. Parasitoids and predators of Coccidae (Homoptera: Coccoidea) species on ornamental plants in Ankara, Turkey. Acta Phytopathologica et Entomologica Hungarica, 36 (3-4): 369-375.
• Ülgentürk, S., J. Noyes, C. Zeki & M. B. Kaydan, 2004. Natural enemies of Coccoidea (Hemiptera) on orchard trees and the neighbouring areas plants in Afyon, Ankara,Burdur, Isparta provinces, Turkey. Proceeding of the X International Symposium on Scale Insect Studies. 19-23 April 2004, Adana, TURKEY, 361-372.
• Ülgentürk S., Ö. Şahin, M. B. Kaydan, 2008. İstanbul yeşil alan bitkilerinde görülen kabuklubitler. Bitki Koruma Bülteni, 48 (1): 1-18.
• Ülgentürk S., M. B. Kaydan, F. Kozar & Y. Ben-Dov., 2013. Türkiye‟de meşelerde görülen Coccoidea (Hemiptera) türleri. Türkiye Entomoloji Bülteni, 3 (1): 13-31.
• Ülgentürk, S., I. Özdemir, F. Kozar, M. B. Kaydan, Ö. Dostbil, H. Sarıbaşak, & H. S. Civelek, 2013. Honeydew producing insect species in forest areas in Western Turkey. Türkiye Entomoloji Büteni, 3 (4): 125-133.
• Zeki, C., S. Ülgentürk, M. B. Kaydan, D. Özmen & S. Toros, 2004. Records of Scale insects (Hemiptera: Coccoidea) from orchards and neighbouring plants in provinces Afyon, Ankara, Burdur, Isparta, Turkey. Proceeding of the International Symposium on Scale Insect Studies 19th -23rd April 2004. Adana, Turkey, 185-196.