Ergenler için Yeterlik Algısı Ölçeğinin (YAÖ) Geliştirilmesi

Yıl 2016, Cilt: 7 Sayı: 1, 237 - 250, 15.06.2016

Arif Özer , Dilek Gençtanırım Kurt , Seval Kızıldağ , Selen Demirtaş Zorbaz , Fatma Arıcı Şahin Tülin Acar , Tuncay Ergene

https://doi.org/10.21031/epod.17205

Cited By: 6

Öz

Bu çalışmada, lise öğrencilerinin yeterlik algılarını ölçmek amacıyla Yeterlik Algısı Ölçeği geliştirilmiştir. Ölçek geliştirme çalışmaları üç ayrı örneklem üzerinde gerçekleştirilmiştir. Ankara ilindeki liselerde 2011 - 2012 eğitim ve öğretim yılında okullarına devam eden 372 öğrenci betimleyici faktör analizi, 668 öğrenci doğrulayıcı faktör analizi ve 75 öğrenci test tekrar test güvenirlik çalışmalarına katılmışlardır. İç tutarlık katsayıları (Cronbach ve tabakalı α) her grup için ayrı ayrı hesaplanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde Factor 8.02 ve Lisrel 8.70 paket programları kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre; betimleyici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin yapıldığı örneklemlerde iç tutarlık (Cronbach α) katsayıları akademik yeterlik boyutu için sırasıyla .90 - .93, sosyal yeterlik boyutu için .82-.86’dır. Ölçeğin bütünü için iç tutarlık (tabakalı α) katsayısı ise .91 olarak hesaplanmıştır. Test tekrar test güvenirlikleri için düzeltilmiş korelasyon katsayıları (r) sosyal yeterlik için .94; akademik yeterlik için .90’dır. Faktör analizleri sonucunda elde edilen regresyon ağırlıkları ve genel uyum katsayılarına ek olarak, benzeme (convergent) ve ayırma (discriminant) geçerliklerine ilişkin bulgular yeterliğin, akademik (16 madde) ve sosyal (14 madde) olmak üzere iki alt boyutta (toplam 30 madde) ele alınabileceğini göstermektedir. 

Bu çalışmada, lise öğrencilerinin yeterlik algılarını ölçmek amacıyla Yeterlik Algısı Ölçeği geliştirilmiştir. Ölçek geliştirme çalışmaları üç ayrı örneklem üzerinde gerçekleştirilmiştir. Ankara ilindeki liselerde 2011 - 2012 eğitim ve öğretim yılında okullarına devam eden 372 öğrenci betimleyici faktör analizi, 668 öğrenci doğrulayıcı faktör analizi ve 75 öğrenci test tekrar test güvenirlik çalışmalarına katılmışlardır. İç tutarlık katsayıları (Cronbach ve tabakalı α) her grup için ayrı ayrı hesaplanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde Factor 8.02 ve LISREL 8.70 paket programları kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre; betimleyici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin yapıldığı örneklemlerde iç tutarlık (Cronbach α) katsayıları akademik yeterlik boyutu için sırasıyla .90 - .93, sosyal yeterlik boyutu için .82-.86’dır. Ölçeğin bütünü için iç tutarlık (tabakalı α) katsayısı ise .91 olarak hesaplanmıştır. Test tekrar test güvenirlikleri için düzeltilmiş korelasyon katsayıları (r) sosyal yeterlik için .94; akademik yeterlik için .90’dır. Faktör analizleri sonucunda elde edilen regresyon ağırlıkları ve genel uyum katsayılarına ek olarak, benzeme (convergent) ve ayırma (discriminant) geçerliklerine ilişkin bulgular yeterliğin, akademik (16 madde) ve sosyal (14 madde) olmak üzere iki alt boyutta (toplam 30 madde) ele alınabileceğini göstermektedir. 

Kaynakça

• Achenbach, T. M., & Edelbrock, C. S. (1979). The child behavior profile: II. boys aged 12-16 and girls aged 6-11 and 12-16. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 47 (2), 223-233.
• Achenbach, T. M., & McConaughy, S. H. (1987). Child/adolescent behavioral and emotional problems: Implications of cross-informant correlations for situational specificity. Psychological Bulletin, 101 (2), 213-232.
• Achenbach, T., & Zigler, E. (1963). Social competence and self-image disparity in psychiatric and non-psychiatric patiens. Journal of Abnormal and Social Psychology, 67 (3), 197-205.
• Blechman, E. A., Tinsley, B., Carella, E. T., & McEnroe, M. J. (1985). Childhood competence and behavior problems. Journal of Abnormal Psychology, 94 (1), 70-77.
• Bollen, K. A. (1989). Structural equations with latent variables. NY: Wiley.
• Carson, D. K., Wagner, B. S., & Schultz, N. W. (2001). Temperament and gender: Correlates of Toddler social competence. Journal of Genetic Psychology, 148 (3), 289-302.
• Costello, A. B., & Osborne, J. W. (2005). Best practices in exploratory factor analysis: four recommendations for getting the most from your analysis. Practical Assessment Research & Evaluation, 10 (7), 1-9.
• Evirgen, N. (2010). Aile içi örüntülerin çocukların algıları açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Fabrigar, L. R., Wegener, D. T., MacCallum, R. C., & Strahan, E. J. (1999). Evaluating the use of exploratory factor analysis in psychological research. Psychological Methods, 4 (3), 272-299.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2010) Multivariate data analysis (7th ed.). Pearson Company.
• Harter, S. ve Pike, R. (1984). The pictorial scale of perceived competence and social acceptance for young children. Child Development, 55, 1969-1982.
• Harvilchuck-Laurenson, J. D. (1997). The relationships of stress, social competence, and health status with adolescent academic achievement.
• Doctorate thesis, The Johns Hopkins University, Maryland.
• Kline, R. B. (2010). Principles and practice of structural equation modeling (3rd ed.). New York: Guilford Press.
• MacCallum, R. C., Browne, M. W., & Sugawara, H. M. (1996). Power analysis and determination of sample size for covariance structure modeling. Psychological Methods, 1, 130-149.
• MacCallum, R. C., Widaman, K. F., Zhang, S., & Hong, S. (1999). Sample size in factor analysis. Psychological Methods, 4, 84-99.
• Nunnally, J. C. & Berstein, I. H. (1994). Psychometric Theory. 3. Edit. McCraw-Hill, Inc. New York.
• Oades-Sese, G. V., Esquivel, G. B., Kaliski, P. K., & Maniatis, L. (2011). A longitudinal study of the social and academic competence of economically disadvantaged bilingual preschool children. Developmental Psychology, 47 (3), 747-764.
• Owens, L. A., & Johnston-Rodriguez, S. (2010). Social competence. International Encyclopedia of Education. [Çevrim-içi: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/B9780080448947011593], Erişim tarihi: 6 Ekim 2012.
• Parsons, J. E. (1982). The development of expectancies, attributions, and persistence. University of Michigan Documentaries.
• Pavliga, G. K. (2008). Toward a conceptual definition for social competence: An explaratory study. Doctorate thesis, The University of Akron, Ohio, USA.
• Pedhazur, E. J., & Schmelkin, L. P. (1991). Measurement, design, and analysis: An integrated approach . Hillsdale, NJ: Erlbaum.
• Phillips, D. (1984). The illusion of incompetence among academically competent children. Child Development, 55, 2000-2016.
• Raubenheim, J. (2004). An item selection procedure to maximise scale reliability and validity. SA Journal of Industrial Psychology, 30 (4), 59-64.
• Rhodes, J. E., & Jason, L. A. (1990). A social stress model of substance abuse. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 58, 395–401.
• Semrud-Clikeman, M. (2007). Social competence in children. USA: Springer Science_Business Media, LLC.
• Stevens, J. (2009). Applied multivariate statistics for the social sciences (5th ed.). New York: Routledge Taylor & Francis Group.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics (5th ed.). Boston: Pearson, Allyn & Bacon.
• Williams, S. A. (2004). The academic achievement gap: linkages among behavirol, social and academic competencies. Doctorate thesis, University of North Carolina, Chapel Hill.
• Winter, J. C. F. ve Dodou, D., Wieringa, P. A. (2009). Exploratory factor analysis with small sample sizes. Multivariate Behavioral Research, 44 (2), 147-181.