Gebe Tavşanlarda Deneysel Ketozis Olgularında Fetal Umbilikal Arter Doppler Uygulamalarının Diagnostik Etkinliğinin İncelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 15 Sayı: 2, 103 - 109, 15.08.2018

Güneş Erdoğan

Öz

Bu çalışmada deneysel ketozis oluşturulan gebe tavşanlarda fetal Doppler ultrasonografi ile fetal dolaşım üzerin-deki değişikliklerin tespiti ve umbilikal arter (UA) Doppler indekslerinin tanı değerinin araştırılması amaçlanmıştır. Ma-teryal olarak; 14 adet sağlıklı Yeni Zelanda ırkı gebe dişi tavşan kullanıldı. Gebe hayvanlardan, ketozis grubundaki (n=7) tavşanlar gebeliğin son trimesterinde beş gün boyunca aç bırakılarak ketozis indüksiyonu yapıldı. Kontrol gru-bundaki (n=7) hayvanlar ise normal şekilde beslenmeye devam edildi. Ketozis indüksiyonuna gebeliğin 25±1 günlerin-de başlanıp, hastalığın kesin tanısı günlük idrar örneklerinin strip muayenesinde keton cisimciklerinin varlığına göre yapıldı. Her iki çalışma grubunda beş gün boyunca günlük alınan venöz kan serum örneklerinden glukoz ve Beta-hidroksi bütirat (β-HBA) değerleri kaydedildi. Ek olarak; gebelik toksemisinin olası fetal hemodinamik etkisini tespit etmek için UA’deki kan akımı Doppler ultrasonografi ile incelendi. UA pulsatilite (PI) ve rezistans indeks (RI) değerleri sol abdomenin en kaudalinde gözlenen yavru üzerinden kaydedildi. Çalışma sonunda doğumlar normal olarak ve yar-dımsız gerçekleşti. Ölçümler sonucunda ketozis grubunda kan glukoz ve β-HBA değerlerinde önemli oranda artış gö-rüldü (P<0.05). Bununla birlikte; UA Doppler indeks değerlerinde gruplar arasında önemli bir farklılığa rastlanmadı (P>0.05). Ayrıca diastol sonu blok, ters akım ve sistol sonu çentiklenme de görülmedi. Sonuç olarak; gebeliğin son trimesterindeki ketozisli gebe tavşanlardaki fetal UA Doppler ultrasonografi indekslerinde tanı değeri taşıyabilecek önemli bir farklılığa rastlanmamıştır. Elde edilen bulguların gebelik toksemisi olgularında fetal dolaşımın alternatif yön-temlerle izlenmesi konusunda yardımcı olabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Fetal Doppler, ketozis, tavşan

Kaynakça

• 1. Batchelder MA, Bell JA, Erdman SE, Marini RP, Murphy JC, Fox JG. Pregnancy toxemia in the European ferret (Mustela putorius furo). Lab Anim Sci 1999; 49(4): 372-9. 2. Bekyürek T. Laboratuar hayvanlarında üreme ve sorunları. Alaçam E. ed. In: Evcil Hayvanlarda Doğum ve İnfertilite. Üçüncü Baskı. Ankara: Medisan, 2005; p. 355-62. 3. Bell JA. Periparturient and neonatal diseases. Hillyer EV, Quesenberry KE. eds. In: Clinical Medicine and Surgery. Philadelphia: WB Saunders, 1997; p. 53-62. 4. Bollwein H, Weber F, Woschee I, Stolla R. Transrectal doppler sonography of uterine and umbilical blood flow during pregnancy in mares. Theriogenology 2004; 61(2-3): 499-509. 5. Browning ML, Correa JE. 2008, Pregnancy toxemia (ketosis) in goats, http://www.aces.edu/pubs/docs/U/UNP-0106/UNP-0106.pdf, Erişim tarihi: 23.10.2012 6. Brozos C, Mavrogianni S, Fthenakis GC. Treatment and control of peri-parturient metabolic diseases: Pregnancy toxemia, hypocalcemia, hypomagnesemia. Vet Clin North Am: Food Anim Pract 2011; 27(1): 105-13. 7. Carter AM. Animal model of human placentation: a review. Placenta 2007; 28(1): 41-7. 8. Chavatte-Palmer P, Laigre P, Simonoff E, Chesne P, Challah-Jacques M, Renard JP. In utero characterisation of fetal growth by ultrasound scanning in the rabbit. Theriogenology 2008; 69 (7): 859-69. 9. Dalrymple EF. Pregnancy toxemia in a ferret. Can Vet J 2004; 45(2): 150-2. 10. Di Salvo P, Bocci F, Zelli R, Polisca A. Doppler evaluation of maternal and fetal vessels during normal gestation in the bitch. Res Vet Sci 2006; 81(3): 382-8. 11. Durak MH, Altıner A. Effect of energy deficiency during late pregnancy in Chios ewes on free fatty acids, β-Hydroxybutyrate and urea metabolites. Turkish J Vet Anim Sci 2006; 30: 497-502. 12. Enders AC, Carter AM. What can comparative studies of placental structure tell us? A review. Placenta 2004; 25 Suppl: 3-9. 13. Erdoğan G, Cetin H, Ceylan A, Serin I, Beceriklisoy HB. Comparison of foetal growth in singleton and twin pregnancies by B-mode and Doppler ultrasonography in Karya ewes. Turkish J Vet Anim Sci 2016; 40: 616-21. 14. Fadda GM, D'Antona D, Ambrosini G, Cherchi PL, Nardelli GB, Capobianco G, Dessole S. Placental and fetal pulsatility indices in gestational diabetes mellitus. J Reprod Med 2001; 46(4): 365-70. 15. Firat A, Ozpinar A. The study of changes in some blood parameters (glucose, urea, bilirubin AST) during and after pregnancy in association wih nutritional conditions and litter size in ewes. Doğa Türk Vet Hayv Derg 1996; 20(5): 387-93. 16. Gutierrez HE, Zamora FMM. Ultrasonography study of rabbit pregnancy. Eight World Rabbit Congress. September, 7-10, 2004; Pueblo-Mexico. 17. Hamadeh ME, Bostedt H, Failing K. Concentration of metabolic parameters in the blood of heavily pregnant and nonpregnant ewes. Berl Munch Tierarztl Wochenschr 1996; 109(3): 81-6. 18. Henze P, Bickhardt K, Fuhrmann H, Sallmann HP. Spontaneous pregnancy toxaemia (ketosis) in sheep and the role of insulin. Zentralbl Veterinarmed 1998; 45(5): 255-66 19. Jean-Blain C, Durix A. Ketone body metabolism during pregnancy in the rabbit. Reprod Nutr Dev 1985; 25(3): 545-54. 20. Kennerman E. Ketozisli ineklerde serum insülin, triidotronin (T3) ve troksin (T4) düzeyleri, (serum insulin, triidothyronine (T3) and thyroxine (T4) levels in cows with ketosis). Vet Cer Derg 2004; 10(3-4): 34-7. 21. Kulcsar M, Danko G, Delavaud C, Mircu C, Nikolic AJ, Gaspardy A, Cernescu H, Chilliard Y, Cseh S, Rudas P, Huszenicza GY. Endocrine characteristics of late pregnant hyperketonaemic ewes and their reproductive performance following the induction of ovarian cyclicity out of the breeding season. Acta Vet Hungarica 2006; 54: 235–49. 22. LeValley S. Pregnancy toxemia (ketosis) in ewes and does. 2010, http://www.ext.colostate.edu/pubs/livestk/01630.pdf. Erişim tarihi: 23.10.2012. 23. Lewington S, Whitlock G, Clarke R, Sherliker P, Emberson J, Halsey J, Qizilbash N, Peto R, Collins R. Blood cholesterol and vascular mortality by age, sex, and blood pressure: a meta-analysis of individual data from 61 prospective studies with 55000 vascular deaths. Lancet 2007; 370(9602): 1829-39. 24. Maruotti GM, Rizzo G, Sirico A, Sarno L, Cirigliano L, Arduini D, Martinelli P. Are there any relationships between umbilical artery pulsatility index and macrosomia in fetuses of type I diabetic mothers? J Matern-Fetal Neo M 2014; 27(17): 1776-81. 25. Nautrup CP. Doppler ultrasonography of the canine maternal and fetal arteries during normal gestation. J Reprod Fertility 1998; 112(2): 310-4. 26. Nix J. Ketosis or pregnancy toxemia in the doe. 2006, http://www.sweetlix.com/media/documents/articles/Goat_Ketosis%20or%20Pregnancy%20Toxemia%20in%20the%20Doe.pdf. Erişim tarihi: 26.10.2012. 27. O’Rourke DP. Disease problems of Guinea pigs. Hillyer EV, Quesenberry KE, eds. In: Ferrets, Rabbits and Rodents. Philadelphia: WB Saunders, 1997; pp. 245-54. 28. Panarace M, Garnil C, Marfil M, Jauregui G, Lagioia J, Luther E, Medina M. Transrectal doppler sonography for evaluation of uterine blood flow throughout pregnancy in 13 cows. Theriogenology 2006; 66(9): 2113-9. 29. Pare JA, Murphy JP. Disorders of the reproductive and urinary systems. Hillyer EV. Quesenberry KE eds. In: Ferrets, Rabbits, and Rodents. Philadelphia: WB Saunders, 1997; pp. 183-93. 30. Pietryga M, Brązert J, Wender-Ożegowska E, Dubiel M, Gudmundsson S. Placental doppler velocimetry in gestational diabetes mellitus. J Perinatal Med 2006; 34(2): 108-10. 31. Polisca A, Scotti L, Orlandi R, Brecchia G Boiti C. Doppler evaluation of maternal and fetal vessels during normal gestation in rabbits. Theriogenology 2010; 73(3): 358-66. 32. Prohaczik A, Kulcsar M Huszenicza GY. Metabolic and endocrine characteristics of pregnancy toxemia in the ferret. Vet Med (Praha) 2009; 54(2): 75-80. 33. Rook JS. Pregnancy toxemia in ewes, does and beef cows. Vet Clin North Am: Food Anim Pract 2000; 16(2): 293-318. 34. Rosenthal KL, Forbes NA, Frye FL, Lewbart GA. Rapid Review of Exotic Animals Medicine and Husbandry. London: Manson Publishing, 2008; p. 31. 35. Salvesen DR, Higueras MT, Mansur CA, Freeman J, Brudenell JM, Kypros H. Nicolaides KH. Placental and fetal doppler velocimetry in pregnancies complicated by maternal diabetes mellitus. Am J Obstet Gynecol 1993; 168(2): 645-52. 36. Sarno L, Maruotti GM, Saccone G, Maddalena Morlando M, Angelo Sirico A, Martinelli P. Maternal body mass index influences umbilical artery doppler velocimetry in physiologic pregnancies. Prenat Diagn 2015; 35(2):125-8. 37. Serin G, Gokdal O, Tarimcilar T, Atay O. Umbilical artery doppler sonography in Saanen goat fetuses during singleton and multiple pregnancies. Theriogenology 2010; 74(6) 1082-7. 38. Van Saun RJ. Pregnancy toxaemia in a flock of sheep. J Am Vet Med Assoc 2000; 217(10): 1536-9. 39. Yalçın S. Tavşanların Beslenmesi, Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları. İkinci Baskı. Ankara: Pozitif, 2004; p.600.