Aksaray People’s House and activities

Yıl 2021, Cilt: 35 Sayı: 1, 61 - 78, 31.03.2021

Ali Çakırbaş , İlknur Gönen

Öz

Following the closure of the Turkish Hearths, People’s Houses tried to fill an important gap in Turkish political and cultural life. One of the foundation purposes of the community centers is to spread social and cultural developments in accordance with Atatürk’s principles. These institutions, which operate in line with the ideology of populism, have made important studies in the enlightenment of the society, especially in educational activities and cultural activities. People’s Houses were established on February 19, 1932 on the instructions of Gazi Mustafa Kemal. Aksaray People’s Houses, one of these institutions, was opened on 19 February 1933. In the establishment instruction of People’s Houses; Service to the public with 9 separate branches: Language, History, Literature Branch, Fine Arts Branch, Representation Branch, Sports Branch, Social Assistance Branch, Courses and Courses Branch, Library and Publication (Publication) Branch, Peasantry Branch and Museum and Exhibition Branch. gave. People’s Houses have been established considering the needs of society. With the programs carried out here, it is aimed to raise the awareness of the society, to adopt the values of the republic, to realize the national identity and to bring the people to the level of modern civilizations. In this study, the establishment, activities, institutional structure and closure of Aksaray People’s Houses were examined in the light of archive documents. The results of the activities carried out by Aksaray People’s Houses and their contributions to Aksaray province and the country were evaluated. As a result of the research, it was determined that Aksaray People’s Houses has been carrying out successful activities in line with the main purpose of the development and modernization of the society, and besides this main purpose, it has made great contributions to the city of Aksaray. culture, arts, education, sports and social life.

Anahtar Kelimeler

Aksaray People’s Houses, People’s Houses, Education, Art, Culture

Aksaray Halkevi ve faaliyetleri

Öz

Halkevleri Türk Ocaklarının kapatılmasının ardından Türk siyasi ve kültür hayatında Halkevleri önemli bir boşluğu doldurmaya çalışmıştır. Halkevlerinin kuruluş amaçlarından biri Atatürk ilkeleri doğrultusunda sosyal ve kültürel gelişmelerin yaygınlaştırılmasıdır. Halkçılık ideolojisi doğrultusunda faaliyet gösteren bu kurumlar eğitim faaliyetleri ve kültürel faaliyetler başta olmak üzere toplumun aydınlanmasında önemli çalışmalar yapmışlardır. Halkevleri Gazi Mustafa Kemal’in direktifleriyle 19 Şubat 1932’de kurulmuştur. Bu kurumlardan biri olan Aksaray Halkevi 14 Şubat 1933’de açılmıştır. Halkevlerinin kuruluş talimatnamesinde yer alan; Dil, Tarih, Edebiyat Şubesi, Güzel Sanatlar Şubesi, Temsil Şubesi, Spor Şubesi, Sosyal Yardım Şubesi, Halk Dershaneleri ve Kurslar Şubesi, Kütüphane ve Neşriyat (Yayın) Şubesi, Köycülük Şubesi ve Müze ve Sergi Şubesi olmak üzere 9 ayrı şube ile halka hizmet vermiştir. Halkevleri toplumun ihtiyaçları göz önüne alınarak kurulmuştur. Burada yürütülen programlar ile toplumun bilinçlenmesi, cumhuriyet değerlerinin benimsemesi, milli kimliğin farkına varılması ve halkın muasır medeniyetler seviyesine ulaştırılması amaçlanmıştır. Bu çalışmada Aksaray Halkevinin kuruluşu, faaliyetleri, kurumsal yapısı ve kapanışı arşiv belgeleri ışığında incelenmiştir. Aksaray Halkevinin yürüttüğü faaliyetlerin sonuçları, Aksaray iline ve ülkeye katkıları değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda Aksaray Halkevinin toplumun gelişmesi ve çağdaşlaşması ana amacı doğrultusunda başarılı faaliyetler gerçekleştirdiği, bu ana amaç yanında Aksaray iline kültür, sanat, eğitim, spor ve toplumsal yaşam konularında büyük katkılar sağladığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Aksaray Halkevi, Halkevleri, Eğitim, Sanat, Kültür

Kaynakça

• Akyol, Y. (1996). Türkiye’de halkevlerine ilişkin çalışmalar ve değerlendirmeler üzerine. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 2(6), 131-145.
• Akyüz, K. (1986). Türk ocakları. Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Alpagut, U. (2013). Cumhuriyetin ilk yıllarında müzik eğitiminin yaygınlaştırılması. Milli Folklör Uluslararası Kültür Araştırmaları Dergisi, 12(97), 210-230.
• Arıkan, Z. (1999). Halkevlerinin kuruluşu ve tarihsel işlevi, Atatürk Yolu Dergisi, 6(23), 261-281.
• Baydar, E. K. (2010). Osmanlı’nın Avrupalı müzisyenleri. Kapı Yayınları.
• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), 30. 18. 1. 2. /131-26-11. (03.04.1953).
• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), 490. 0. 0. 1769-1175-2. (05.12.1933).
• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), 490. 01./3.11.15. (14.12.1935).
• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), 490. 1-0-0 / 973-765-3. (05.04.1944).
• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), 490-1-0-0-1219-49-3. (09.08.1946).
• CHP Halkevleri Talimatnamesi. (1932). Hâkimiyeti Milliye Matbaası.
• Çeçen, A. (1990). Atatürk’ün kültür kurumu halkevleri. Gündoğan Yayınları.
• Demirsipahi, C. (1975). Türk halk oyunları. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Georgeon, F. (2009). Kemalist dönemde Türk ocakları, Osmanlı-Türk modernleşmesi (1900-1930). (Çev. A. Berktay). Yapı Kredi Yayınları.
• Gül, M. F. (2006). Eskimeyen Aksaray fotoğrafları. Aksaray Sanayi ve Ticaret Borsası Yayınları.
• Halkevlerinin 1933 Senesi Faaliyet Raporları Hulasaları. (1934). Hâkimiyeti Milliye Matbaası.
• Halkevlerinin 1935 Senesi Faaliyet Raporları Hulasaları. (1936). Hâkimiyeti Milliye Matbaası.
• Kara, A. (1999). Türkiye’de halkevleri. Halkevleri Yayınları.
• Malkoç, E. A. (2009). Devrimin kültür fidanlığı halkevleri ve Kadıköy halkevi. Derlem Yayınları.
• Özdemir, Y., & Aktaş, E. (2011). Halkevleri (1932’den 1951’e). Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (45), 235-262.
• Öztürkmen, A. (2015). Türkiye’de folklor ve milliyetçilik. İletişim Yayınları.
• Say, A. (2005). Müzik ansiklopedisi. Müzik Ansiklopedisi Yayınları.
• Şimşek, S. (2002). Bir ideolojik seferberlik deneyimi halkevleri 1932-1951. Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Tekeli, O. (2008). Aksaray Vilayeti Tarihi (1926-1933).
• Toksoy, N. (2007). Halkevleri, bir kültürel kalkınma modeli olarak. Orion Yayınevi.
• Uluskan, S. B. (2017). Atatürk’ün sosyal ve kültürel politikaları. Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
• Zeyrek Ş. (2006). Türkiye’de halkevleri ve halkodaları (1932-1951). Anı Yayıncılık.