TOPLUMCU- GERÇEKÇİ NECATİ CUMALI’NIN AŞK DA GEZER ROMANINDA TİYATRO SANATÇILARI ARASINDAKİ EVLİLİK VE KADIN- ERKEK İLİŞKİLERİNE BİR BAKIŞ

Yıl 2022, Cilt: 36 Sayı: 3, 986 - 1005, 30.09.2022

Bilal Kas

https://doi.org/10.48070/erciyesakademi.1131204

Öz

Şiir, roman, hikâye ve tiyatro türündeki eserleriyle tanınan Necati Cumalı, Aşk da Gezer romanında, edebî kişiliğine sinen, alışılmış temalardan uzaklaşarak Anadolu insanı yerine, tiyatro oyuncuları çevresindeki ilişkilere yönelir. Tanzimat’tan beri her sahada Batılılaşmaya çalışan Türk aydınına tiyatro muhiti üzerinden toplumcu bir zaviyeden eleştiriler getiren Necati Cumalı, sanatçıları gelenek-modern çatışması içerisinde değerlendirir. Anlatıcının modernle gelenek arasında dengeyi kurmaya çalıştığı romanda 1960’lı senelerin sanat muhitindeki ilişkiler, gerçekliğini, yazarın tiyatro türüyle yakından kurduğu mesaiden aldığı kadar gerçekçi müşahedelerine de borçludur.

Toplumcu duyarlığını bu eserinde de devam ettiren Necati Cumalı, romanın akışına müdahale etmeden, sanatçı kavramı, sanatın sınırları ve aşkın sanat dünyasındaki ilişkilere yansıması konularında fikirlerini öne sürer. Çalışmada, İzmir’e gelen bir tiyatro topluluğundaki kadın-erkek ilişkilerinin 1960’lı yıllardaki durumuna yorumlar getirilirken toplumcu yazarın, ideal sanatçı ve ideal ilişki anlayışı belirlenmiştir. Ayrıca yazarın Anadolu gerçekçiliğinden uzaklaştığı bu eserinin Batılılaşma izleğiyle geliştirilerek devrin tuluat gruplarının, modern sanat toplaşmalarının kadın-erkek münasebetleri gibi unsurlarının hususiyetlerinin incelenmesiyle Necati Cumalı’nın edebî kişiliğine bir katkı daha sunulmuş olur. 

Anahtar Kelimeler

Aşk da Gezer, Necati Cumalı, Aşk da Gezer, İdeal evlilik, Necati Cumalı, Toplumcu gerçekçilik, Yabancılaşma

AN OVERVIEW OF MARRIAGE AND FEMALE-MALE RELATIONS IN THE THEATER ARTISTS IN THE ASK DA GEZER NOVEL BY SOCIALIST REALISTIC NECATI CUMALI

Öz

Known for his poetry, novel, story and theater works, Necati Cumalı, in his novel Aşk da Gezer, instead of Anatolian people by moving away from the usual themes that permeate his personality, the theater actors around him oriented towards relationships. The Turkish intellectual, who has been trying to become westernized in every field since the Tanzimat, through the theater environment Necati Cumalı, who criticizes from a socialist point of view, his artists are in the conflict between tradition and modernity evaluates. In the novel, where the narrator tries to balance between the modern and the tradition, the period of the 1960s the relations in the art environment, as much as it gets its reality from the work that the author has closely established with the theater genre, he is also indebted to his realistic observations.

Continuing his socialist sensibility in this work, Necati Cumalı, without interfering with the flow of the novel, puts forward his ideas on the concept of the artist, the limits of art and the reflection of love on the relations in the art world. In the study, the situation of male-female relations in a theater company that came to İzmir in the 1960s while making comments, the ideal artist and ideal relationship understanding of the socialist writer was determined .Also the author’s this work, which moved away from Anatolian realism, was developed with the theme of Westernization, and the tuluat groups of the period, by examining the characteristics of the elements of modern art gatherings such as the relationship between men and women, another contribution to the literary personality of Necati Cumalı is made.

Anahtar Kelimeler

Aşk da Gezer, Necati Cumalı, Aşk da Gezer, Ideal marriage, Necati Cumalı, Social realism, Alienation

Kaynakça

• Akcaoğlu, S. (2003). Necati Cumalı’nın hikâye ve romancılığı. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• And, M. (2014). Başlangıcından 1983’e türk tiyatro tarihi. İletişim Yayınları.
• Bekmen, A. (2014). Marksizm: Praksis’in teorisi. İçinde H. Birsen Örs (Der.). 19. yüzyıldan 20. yüzyıla modern siyasal ideolojiler (ss. 163-252). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Berkes, N. (2018). Türkiye’de çağdaşlaşma. Yapı Kredi Yayınları.
• Cumalı, N. (1990). Yeşil bir at sırtında. Can Yayınları.
• Cumalı, N. (1998). Aşk da gezer. Çağdaş Yayınları.
• Güneş, F. (2017). Feminist kuramda ataerki tartışmaları üzerine eleştirel bir inceleme. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27(2), 245-256.
• Horney, K. (1980). Çağımızın tedirgin insanı (Çev. Ayda Yörükan). Tur Yayınları.
• Karacabey, S. (1990). Gelenekselden Batı’ya Türk tiyatrosu. Tiyatro Araştırmaları Dergisi, 12, 1-10.
• Moran, B. (2002). Edebiyat ve kuramları ve eleştiri. İletişim Yayınları.
• Nutku, Ö. (1969). Ulusal kimlik ve tiyatro. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, XX(216), 739-745.
• Özkırımlı, A. (1995). Değer bunalımı ve kimliksizleşme. İçinde S. Şen (Haz.). Türk aydını ve kimlik sorunu. (ss. 19-22). Bağlam Yayınları.
• Şener, S. (1990). Tiyatro eserlerimizde kadın imajı. Ankara Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Dergisi, 33(1-2), 467-475.
• Taş, S. (2001). Necati Cumalı ve oyunları. Kültür Bakanlığı Kültür Eserleri.
• Uyguner, M. (1975). Aşk da gezer. Varlık Dergisi, 815, 13.
• Ünaldı, H. (2017). Türk romanı ve yabancılaşma: bir edebiyat sosyolojisi denemesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.