SABAHATTİN KUDRET AKSAL’IN “VAV’LAR” ÖYKÜSÜNDE KOPUŞ VE KENDİNİ YIKMA EĞİLİMİ

Yıl 2022, Cilt: 36 Sayı: Özel Sayı - Türk Dili ve Edebiyatı Sempozyumu, 1540 - 1548, 29.12.2022

Sema Oruç

https://doi.org/10.48070/erciyesakademi.1192257

Öz

Sabahattin Kudret Aksal şiir ve tiyatro yazarı olmasının yanı sıra başarılı bir öykücüdür. “Vav’lar” ve “Soyut Oda” isimli öyküleri izlek ve yöntem bakımından birbirlerine yakındır. “Vav’lar” öyküsünün başkarakteri konumundaki Mutasarrıf Abdülmuttalip Bey’in kendini yıkma eğilimi, II. Abdülhâmit’in yıkılmasına paralel bir biçimde kullanılarak birey ve toplum arasındaki ilişki canlı tutulmaktadır. Öykü boyunca sebebi açıklanmayan bir gerekçeyle görevden alınan Abdülmuttalip Bey, öykünün sonuna kadar bu gerekçeyi okuyucudan gizleyerek vav’lara sarılır ve gizemci bir geleneği sürdürür. Vav, İslâm sanatında anne rahmine ve çocukluğa dönüşün bir simgesidir. Özne, hayat karşısında tutunamayacağını anlayınca bir kıvrılmayı gerçekleştirerek yeniden ve daha güçlü doğmak üzere anne rahmine dönüşü tercih eder. Bu dönüş vav’laşmadır. Bütün yeteneğini bu doğrultuda kullanarak biricik vav’ı bulmak için aralıksız çizimler gerçekleştirir. Bu durum öznenin kendisini yenileme ve dünyalık kaynaklarına yeniden dönme eğiliminin bir yansımasıdır. Başlangıçta en özgün vav’ı bulmak üzere başlayan çizim işlevi, zamanla Mutasarrıf Abdülmuttalip Bey’in kendi içine büzülmesine paralel olarak kıvrılmasına neden olur. Eserde kopuşla birlikte öznenin kendini yıkma eğilimi önce nesnelerden sonra da kendinden vazgeçme şeklinde betimlenirken vav’ın seyrekleşmesiyle de öznenin hareket tarzı ve soyutlaşma eğilimi başarılı bir şekilde verilir. 

Anahtar Kelimeler

Öykü, Sabahattin Kudret Aksal, Vav’lar, Kendini yıkma eğilimi, Kopuş

THE TENDENCIES OF SEPARATION AND SELF-DESTRUCTION IN SABAHATTIN KUDRET AKSAL’S STORY OF VAVS

Öz

Sabahattin Kudret Aksal is a successful story writer as well as a poet and dramatist. His stories “Vav’lar” (Vavs) and “Soyut Oda” (Abstract Room) are similar in terms of theme and method. The tendency of Mutasarrıf Abdülmuttalip Bey, who is the main character of “the Vavs” story, to destroy himself parallels the collapse of Abdülhâmit the Second, revealing a lively relationship between the individual and the society. Abdülmuttalip Bey, who was dismissed from his office for a reason unexplained throughout the story, hides this reason from the reader until the end of the story and clings to the vavs. The story continues a mystical tradition. Vav is a symbol of returning to the mother’s womb and childhood in Islamic art. When the subject realizes that he cannot hold on to life, he prefers to return to the mother’s womb in order to be reborn in a stronger form by performing a twist. This return is vavization. Using all his talents in this direction, he makes continuous drawings to find his own unique vav. This is a reflection of the subject’s tendency to renew himself and return to his earthly sources. The drawing function, which has initially been used to find the most original vav, causes the Governor Abdulmuttalip Bey to become twisted in parallel to his shrinking into himself. While the tendency of the subject to destroy himself through separation is first described as giving up on the objects and then on himself, the subject’s course of action and the tendency to abstraction have been successfully reflected in the story with the sparseness of the vav. 

Anahtar Kelimeler

Story, Sabahattin Kudret Aksal, Vavs, Tendency to self-destruct, Separation

Kaynakça

• Aksal, S. K. (2021). Gazoz ağacı ve diğer öyküler. Yapı Kredi Yayınları.
• Burckhardt, T. (2013). İslam sanatı dil ve anlatım (Çev. Turan Koç). Klasik Yayınları.
• Coşkun, S. (2011). Sabahattin Kudret Aksal’ın hikâyelerinde temel izlekler ve çeşitli meseleleriyle ‘küçük insan’. Folklor/Edebiyat, 17(66), 251-271.
• Deveci, M. (2012). Varoluş ve bireyleşme açısından Ferit Edgü anlatılarında yapı ve izlek. Akçağ Yayınları.
• Duman, M. A. (2018). Sabahattin Kudret Aksal’ın “vav’lar”ın semiotik bakımdan (Bühler’in organon modeli eşliğinde) John R. Searle’ün uyuşmazlık (divergence) bakışı içinde ve dil eylem teorisi (speech-acts) çerçevesinde ele alınması. Asobid Amasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(4), 11-36.
• Durmuş, İ. (2012). TDV. İslâm ansiklopedisi. 42, 574-576, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları
• Finn, R. P. (2013). Türk romanı ilk dönem 1872-1900 (Çev. Tomris Uyar). Agora Kitaplığı.
• Fordham, F. (1997). Jung psikolojisi (Çev. Aslan Yalçıner). Say Yayınları.
• Freud, S. (1996). Düşlerin yorumu I (Çev. Emre Kaplan). Payel Yayınları.
• Fromm, E. (1993). İnsanda yıkıcılığın kökenleri I (Çev. Şükrü Alpagut). Panel Yayınları.
• Fromm, E. (1992), Rüyalar, masallar, mitoslar (Çev. Aydın Arıtan, Kaan Ökten). Arıtan Yayınevi.
• İbn A. (2022). Harflerin ilmi (Çev. Mahmut Kanık). İnsan Yayınları.
• İleri, S. (1975). Türk öykücülüğünün genel çizgileri. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, Türk Öykücülüğü Özel Sayısı, 286, 3-30.
• Lekesiz, Ö. (1998). Yeni Türk edebiyatında öykü. Kaknüs Yayınları.
• Parla, J. (2002), Babalar ve oğullar- tanzimat romanının epistemolojik temelleri. İletişim Yayınları.
• Yalçın Çelik, S. D. (2021). Cumhuriyet dönemi Türk hikâyesi. İçinde Ö. Emiroğlu (Ed.), Türk Edebiyatı Tarihi I (ss. 847-942). İdeal Kültür Yayınları.