FARUK NAFİZ ÇAMLIBEL’İN “KAHRAMAN” VE “ATEŞ” ADLI OYUNLARINDA MİLLÎ MÜCADELE İZLEĞİ

Yıl 2022, Cilt: 36 Sayı: Özel Sayı - Türk Dili ve Edebiyatı Sempozyumu, 1626 - 1639, 29.12.2022

Atilla Aktaş

https://doi.org/10.48070/erciyesakademi.1193289

Öz

Cumhuriyet’in ilanından sonra birçok yazar ve şair, Millî Mücadele’yi çeşitli açılardan ele alan, farklı yönlerine değinen çok sayıda eser vermiştir. Millî Mücadele’nin gerek tarihsel bağlamı gerek toplumsal yönü millî kimlik unsurları ön planda tutularak işlenmiştir. Millî Mücadele’yi işleyen tiyatro eserlerinin ise, sahnelenebildikleri için diğer eserlere kıyasla daha önemli bir yönü vardır. Çoğu destan formunda kaleme alınan bu oyunlar sahnelendikleri yerlerde Millî Mücadele ile ilgili hafızayı taze tutmuş ve coşkuya neden olmuştur. Bu eserlerden ikisi Faruk Nafiz Çamlıbel’e ait olan Kahraman ve Ateş oyunlarıdır. Manzum formda kaleme alınan bu oyunlar, Millî Mücadele’yi farklı açılardan ele almışlardır. Kahraman’da Mustafa Kemal Atatürk’ün dinamizmi ve liderliği ön plana çıkarılırken; Ateş’te topyekûn cepheye koşan, cephane taşıyan fedakâr Anadolu köylüleri işlenmiştir. Oyunlar incelendiğinde zaman içerisinde Faruk Nafiz Çamlıbel’in Millî Mücadele’ye bakış açısı değişirken, konu ile ilgili olarak farklı izlekleri ortaya koymuştur. Bu makalede şairin Kahraman ve Ateş adlı oyunlarının Millî Mücadele’ye nasıl baktıkları incelenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Faruk Nafiz Çamlıbel, Kahraman, Ateş, Millî Mücadele, Millî romantizm

THE THEME OF THE NATIONAL STRUGGLE IN FARUK NAFİZ ÇAMLIBEL’S PLAYS “KAHRAMAN” AND “ATEŞ”

Öz

After the proclamation of the Republic, many writers and poets produced numerous works that dealt with the National Struggle from various angles and touched on its different aspects. In these works, both the historical context and the social aspect of the National Struggle are handled by keeping the elements of national identity in the foreground. Since they can be staged, theatrical works about the National Struggle, on the other hand, have a more important aspect compared to other works. These plays, most of which were written in the form of epics, kept the memory of the National Struggle fresh and caused enthusiasm in the places where they were staged. Two of these works are the theater plays titled Kahraman and Ateş by Faruk Nafiz Çamlıbel. Written in verse form, these plays dealt with the National Struggle from different perspectives. While the dynamism and leadership of Mustafa Kemal Atatürk are brought to the fore in Kahraman; in Ateş, devoted Anatolian villagers who go to the front and carry ammunition are depicted. When the plays are analyzed, it is seen that Faruk Nafiz Çamlıbel's perspective on the National Struggle has changed over time, and it is noteworthy that he has revealed different themes regarding the subject. In this article, it has been tried to examine how the poet's plays named Kahraman and Ateş handled the National Struggle.

Anahtar Kelimeler

Faruk Nafiz Çamlıbel, Kahraman, Ateş, National Struggle, National romanticism

Kaynakça

• Akman, M. (1997). Osmanlı Devletinde kardeş katli. Eren Yayınları.
• Çamlıbel, F. N. (2012). Yayla kartalı-toplu oyunlar. YKY.
• Çıkla, S. (2006). Cumhuriyetin onuncu yıldönümü anısına yapılan edebî yayınlar. Turkish Studies, 1(1), 45-67.
• Enginün, İ. (2006). Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatı. Dergâh Yayınları.
• Erhat, A. (1996). Mitoloji sözlüğü. Remzi Kitabevi.
• Ertan, E. (2012). Cumhuriyet’in ilk yıllarında yazılan tiyatro eserlerinde Atatürk ve Atatürkçülük. Turkish Studies, 7(3), 1201-1213.
• Firidinoğlu, N. (2011). Faruk Nafiz Çamlıbel’in “Kahraman Destanı” ve yazınsal metnin üretim sürecinde ideolojik zorunluluğun rolü. Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölüm Dergisi, 17, 86-97.
• Latacz, J. (2006). Antik Yunan tragedyaları. Mitos-Boyut Yayınları.
• Okur, M. (2018). Halkevlerinin kültür faaliyetlerinde edebi metinlerin rolü. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 11(24), 385-398.
• Özkeklik Korkmaz, M. (2019). Erken cumhuriyet dönemi tiyatro metinlerinde millî ve cinsel kimlik (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi.
• Rank, O. (2018). Kahramanın doğuş miti. Pinhan Yayınları.
• Smith, A. (1994). Millî kimlik. İletişim.
• Şen, S. (1998). Atatürk, cumhuriyet ve tiyatro. Erdem Cumhuriyet Özel Sayısı 2(32), 621-630.
• Şener, S. (2006). Dünden bugüne tiyatro düşüncesi. Dost Yayınevi.
• Şengül, A. (2009). Türk tiyatrosunda tarih. Turkish Studies, 4(I-II), 1931-1987.
• Şengül, A. (2022, 9 Nisan). Atatürk Döneminde Tiyatro Eserleri. https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bil gi/ataturk-doneminde-tiyatro-eserleri/?pdf=3818
• Töre, E. (2009). Türk tiyatrosunun kaynakları. Turkish Studies, 4(I-II), 2181-2348.
• Ulusoy Tunçel, A. (2007). Türk edebiyatında ‘manzum tiyatro’ formunun doğuşu. Tiyatro Araştırmaları Dergisi, 24, 43-66.
• Uyduran, M. (2012). Faruk Nafiz Çamlıbel’in tiyatro eserleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ünlü, N. H. (2004). Türk tiyatro eserlerinde “Millî Mücadele” (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.