COVID-19 PANDEMİSİNDE Z KUŞAĞININ SANAL MARKET ALIŞVERİŞ ALIŞKANLIKLARININ İNCELENMESİ: ERCİYES ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2023, Cilt: 37 Sayı: 1, 32 - 48, 29.03.2023

Sabri Güngör , Hatice Efe , Ayşegül İpek , Nediman Er

https://doi.org/10.48070/erciyesakademi.1215913

Öz

2019 yılının Aralık ayında Çin’de ortaya çıkarak bütün dünyayı etkisi altına alan COVID-19 pandemisi günlük hayatımızda önemli değişimlere, özellikle de birçok alanda daha hızlı gelişen dijital dönüşümlere neden olmuştur. Pandemi öncesi Türkiye’de çok yaygın kullanımı olmayan sanal market uygulamaları da bu dönüşümden payını almış ve bu uygulamaların kullanımında büyük bir artış olmuştur. Dijital dönüşüm kavramı ile büyüyen Z kuşağının sanal market uygulamalarının gösterdiği bu dönüşüme karşı sergiledikleri davranışlar, gelecekte ekonomik özgürlüklerini tamamen alacakları düşünüldüğünde dikkatle incelenmelidir. Bu çalışmada Erciyes Üniversitesi’nde öğrenim gören Z Kuşağına dahil bireylerin sanal market alışveriş alışkanlıklarının yapısı, farklılıkları ve COVID-19 pandemisinin bu alışkanlıkları üzerindeki etkisi 413 gönüllünün katıldığı bir anket uygulaması ile araştırılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre en yaygın kullanılan sanal market uygulamalarının Trendyol Market, Getir ve Yemeksepeti Banabi olduğu görülmüştür. Sanal market uygulamalarına erişim yöntemi olarak en çok akıllı telefondan uygulama indirme yöntemi kullanılırken, en yaygın kullanım amacı olarak katılımcılar bu uygulamaların kolaylık sağlamasını göstermiştir. Sanal market uygulamalarından haberdar olma yöntemi olarak en fazla internet reklamlarının etkin olduğu görülmüştür. Pandeminin hem sıklık hem de hacim bakımından online alışveriş ve sanal market alışverişi alışkanlıklarında arttırıcı etki gösterdiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sanal market, Covid-19, E-Ticaret, Z kuşağı

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

1919B012108869

INVESTIGATION OF ONLINE GROCERY SHOPPING HABITS OF GENERATION Z IN THE COVID-19 PANDEMIC: ERCIYES UNIVERSITY CASE

Öz

The COVID-19 pandemic, which emerged in China in December 2019 and affected the whole world, has caused significant changes in our daily lives, especially digital transformations that are developing faster in many areas. Online grocery shopping applications, which were not widely used in Turkey before the pandemic, also received their share from this transformation and there has been a great increase in the use of these applications. The behavior of the Generation Z, who grew up with the concept of digital transformation, against this transformation of online grocery shopping applications should be carefully examined when it is considered that they will completely take their economic freedom in the future. In this study, the structure and differences of the online grocery shopping habits of the individuals included in the Generation Z studying at Erciyes University and the effect of the COVID-19 pandemic on these habits were investigated with a survey with the participation of 413 volunteers. According to the results obtained, it has been seen that the most widely used online grocery shopping applications are Trendyol Market, Getir and Yemeksepeti Banabi. While the method of downloading online applications from smart phones is the most common method of accessing online grocery shopping applications, the participants indicated that these applications provide convenience as the most common purpose of use. It has been seen that internet advertisements are the most effective method of being aware of online grocery shopping applications. It has been determined that the pandemic has an increasing effect on online shopping and online grocery shopping habits in terms of both frequency and volume.

Anahtar Kelimeler

Online grocery shopping, COVID-19, E-Commerce, Generation Z

Proje Numarası

1919B012108869

Kaynakça

• Altun, Ö., & Karataş, İ. (2021). Z Kuşağı ve internetten alışveriş ilgilenimleri. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 10(1), 289-311. https://doi.org/10.15869/itobiad.795621
• Bayer, H., & Aksoğan, M. (2020). Üniversite öğrencilerinin çevrimiçi alışveriş davranışlarına ilişkin mikro alan çalışması. Bucak İşletme Fakültesi Dergisi, 3(2), 176-191. https://doi.org/10.38057/bifd.754611
• Bayrakdaroğlu, F., & Çakır, H. (2016). Tüketicilerin online alışverişlerine ilişkin karar alma tarzlarının incelenmesine yönelik bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 266- 284. https://doi.org/10.20875/sb.96894
• Çakır, İ., & Kazançoğlu, İ. (2020). Sanal market alışverişi yapma niyetinde genişletilmiş teknoloji kabul modeli bileşenleri ile risk algılarının etkisi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 305-326. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.685067
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2018). Research methods in education (8. Baskı). Taylor&Francis.
• Demirel, H. (2010). Üniversite öğrencilerinin elektronik alışveriş hakkındaki görüşleri. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(3), 119-134.
• DİKEN. (2020, 8 Nisan). İnternet alışverişi katlandı: Migros’un siparişi üç kat, Getir’in hacmi yüzde 65 arttı. https://www.diken.com.tr/internet-alisverisi-katlandi-migrosun-siparisi-uc-kat-getirin-hacmi-yuzde-65-artti/
• Eker İşcioğlu, T. (2018). Sanal market alışverişi niyetinin sürekliliğini etkileyen unsurlar ve bir model önerisi. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 11(21), 99-124.
• Erciyes Üniversitesi. (2022, 6 Aralık). Öğrenci sayıları. https://www.erciyes.edu.tr/OgrenciSayilari/BirimOgrenciSayilari
• Eren, B. A. (2021). Sanal market alışveriş deneyiminde müşteri tatmini ve davranışsal sonuçların belirlenmesi üzerine. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 0(12), 237-270.
• Gümüş, N. (2020). Z Kuşağı tüketicilerin satın alma karar tarzlarının incelenmesi. Journal of Yaşar University, 15(58), 381-396. https://doi.org/10.19168/jyasar.572987
• Hacıalioğlu, A., & Sağlam, M. (2021). COVID-19 pandemi sürecinde tüketici davranışları ve e-ticaretteki değişimler. Medya ve Kültürel Çalışmalar Dergisi, 3(1), 16-29. https://doi.org/10.29228/mekcad.2
• İmik Tanyıldızı, N., & Altunbey, T. (2021). COVID-19 pandemisi sürecinde dijital pazarlama: Sanal market uygulamaları örneği. İçinde G. Özkan & T. Yazıcı (Ed.), COVID-19 Pandemi günlerinde iletişim (ss. 159-182). Akademisyen Kitabevi. https://doi.org/10.37609/akya.47
• İNNOVA. (2021, 13 Ekim). Z kuşağının çalışma hayatı ve dijitalleşme tutumları. https://www.innova.com.tr/tr/blog/ik-blog/z-kusagi-calisma-hayati-ve-dijitallesme-tutumlari
• Karadoğan, A. (2019). Z Kuşağı ve öğretmenlik mesleği. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 9-41. https://doi.org/10.31463/aicusbed.597636
• Karataş, Z. (2020). COVID-19 pandemisinin toplumsal etkileri, değişim ve güçlenme. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 4(1), 3-17.
• Kerse, Y. (2022). Pandemi sürecinde tüketicilerin sanal market alışveriş deneyimleri: Nitel bir araştırma. İçinde M. Yücenurşen (Ed.), Sosyal, beşeri ve idari bilimler alanında uluslararası çalışmalar V (ss. 7-18). Eğitim Yayınevi.
• Özay, M. A. (2021). Covid-19 etkisiyle tüketicilerin online satın alma davranışlarında yaşanan değişim. Ekonomi, İşletme ve Yönetim Dergisi, 5(1), 1-25.
• Sarıgedik, E., & Ölmez, S. B. (2021). The investigation of the relationships among coronavirus anxiety, cyberchondria, and online shopping. Konuralp Tıp Dergisi. https://doi.org/10.18521/ktd.928468
• SİNPAŞ. (2022, 6 Aralık). Evinizden sipariş verebileceğiniz sanal market uygulamaları. https://www.sinpas.com.tr/liveinsinpas/evinizden-siparis-verebileceginiz-sanal-market-uygulamalari
• Tabashnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6. bs). Pearson.
• Taşçıoğlu, M. (2020). Online alışverişlerde kargo hizmetlerinin tüketici algılarına etkisi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15(23), 2011-2030. https://doi.org/10.26466/opus.681809
• T.C. Ticaret Bakanlığı. (2022, 6 Aralık). E-ticaret bilgi platformu - İstatistikler. https://www.eticaret.gov.tr/istatistikler
• Telli Danışmaz, A. (2020). Covıd-19 salgınının tüketicilerin online alışveriş tercihine etkisi. Social Sciences Research Journal, 9(2), 83-90.
• TÜİK. (2022a, 4 Şubat). Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi sonuçları, 2021. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index? p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2021-45500
• TÜİK. (2022b, 17 Mayıs). İstatistiklerle gençlik, 2021. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Genclik- 2021-45634
• Yılmaz, Z. (2021). Finding criteria weights from the perspective of young people for online shopping website selection. International Journal of Management Economics and Business, 17(2), 438-465. https://doi.org/10.17130/ijmeb.795017