INVESTIGATION OF THE RELATIONSHIP OF TEACHER CANDIDATES’ JOB ANXIETY AND ATTITUDES TO THE TEACHING PROFESSION

Yıl 2023, Cilt: 37 Sayı: 1, 207 - 224, 29.03.2023

Mustafa Güçlü , Yeliz Abbak , Emre Toprak

https://doi.org/10.48070/erciyesakademi.1241676

Öz

Education has an important power in the development of a country. For this reason, every country is trying to reform the education system and make it suitable for the conditions of the current age. The teacher is one of the most effective elements in the education system. The teaching profession requires not only cognitive but also affective features. The anxiety that teacher candidates develop towards finding a job can negatively affect their motivation and attitudes. In this study, it was aimed to investigate the relationship between teacher candidates’ anxiety about finding a job and their attitudes towards the teaching profession, and to make suggestions to educational theorists and practitioners. The universe of the research consists of teacher candidates studying in a city center with metropolitan status in Central Anatolia. 232 teacher candidates determined by purposive sampling method from this universe constitute the sample of the research. The research is in the relational survey model, which is one of the quantitative research methods. Data were collected using the “Attitude Scale Towards Teaching Profession” developed by Üstüner (2006), the “Unemployment Anxiety Level Scale” developed by Tekin (2015) and the personal information form prepared by the researchers. As a result of the research, it was seen that the unemployment anxiety levels of the teacher candidates were high, and as the anxiety level increased, the attitude towards the teaching profession decreased.

Anahtar Kelimeler

Teacher candidates, Unemployment, Anxiety level, Attitude, Correlation

ÖĞRETMEN ADAYLARININ İŞ BULMA KAYGILARI İLE ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE YÖNELİK TUTUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Öz

Eğitim, bir ülkenin gelişmesinde önemli bir güce sahiptir. Bu nedenle her ülke eğitim sistemini reformdan geçirmeye, içinde bulunulan çağın koşullarına uygun hale getirmeye çalışmaktadır. Öğretmen ise eğitim sistemi içinde en etkili öğelerden biridir. Öğretmenlik mesleği sadece bilişsel olarak değil duyuşsal olarak da bazı özellikler gerektirmektedir. Öğretmen adaylarının iş bulmaya yönelik olarak geliştirmiş oldukları kaygı onların motivasyonlarını ve tutumlarını olumsuz etkileyebilmektedir. Bu araştırmada öğretmen adaylarının iş bulma kaygıları ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları arasındaki ilişkinin araştırılması, eğitim teorisyen ve uygulayıcılarına önerilerde bulunulması amaçlanmıştır. Araştırmanın evreni İç Anadolu’da büyükşehir statüsündeki bir il merkezinde öğrenim gören öğretmen adaylarından oluşmaktadır. Bu evrenden amaçlı örnekleme yöntemiyle belirlenen 2. ve 4. sınıftaki 232 öğretmen adayı araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Araştırma nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeline sahiptir. Araştırmanın verileri Üstüner (2006) tarafından geliştirilen “Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeği” ile Tekin (2015) tarafından geliştirilmiş olan “İşsizlik Kaygı Düzeyi Ölçeği” ve araştırmacılar tarafından hazırlanan kişisel bilgi formu kullanılarak toplanmıştır. Araştırma sonucunda öğretmen adaylarının işsizlik kaygı düzeylerinin yüksek olduğu, kaygı düzeyi arttıkça öğretmenlik mesleğine olan tutumun azaldığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen adayları, İşsizlik, Kaygı düzeyi, Tutum, Korelasyon

Kaynakça

• Açışlı, S., & Kolomuç, A. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 266-271.
• Akgün, A., Gönen S., & Aydın, M. (2007). İlköğretim fen ve matematik öğretmenliği öğrencilerinin kaygı düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(20), 283-299.
• Akgün, F., & Özgür, H. (2014). Bilişim teknolojileri öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları ile mesleki kaygılarının incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 10(5), 1206-1223.
• Akkaya, Ş. (1999). Üniversite son sınıftaki öğrencilerin kaygılarını etkileyen etmenler. https://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423907755.pdf
• Alkan, C. (2000). Meslek ve öğretmenlik mesleği. İçinde V. Sönmez (Ed.), Öğretmenlik mesleğine giriş (ss. 191- 230). Anı Yayıncılık.
• Avaroğulları, M. (2016). Sosyal bilgiler öğretmeni adaylarının mesleki kaygı düzeylerinin incelenmesi. Turkish Studies, 11(21), 417-436. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies
• Aydın, R., & Sağlam G. (2012). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının belirlenmesi (Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Örneği). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(2), 257-294.
• Ayık, A., & Ataş, Ö. (2014). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile öğretme motivasyonları arasındaki ilişki. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 25-43. http://dx.doi.org/10.12973/jesr.2014.41.2
• Bakırcı, Y. (2015). Beden eğitimi öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Balkaya, E. (2017). Üniversite son sınıf öğrencilerinde işsizlik kaygısı ve girişimcilik niyeti ilişkisi: TRA 1 bölgesi örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Başaran, İ. E. (1996). Eğitim psikolojisi. Yargıç Matbaası.
• Bayrakdar, U., Batık-Vural, M., & Barut, Y. (2016). Özel eğitim öğretmen adaylarının öğretmen özyeterlik düzeyleri ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 133-149.
• Bulut, İ. (2009). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının değerlendirilmesi (Dicle ve Fırat üniversitesi örneği). Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 13-24.
• Büyüköztürk, Ş., Çokluk-Bökeoğlu, Ö., & Köklü, N. (2012). Sosyal bilimler için istatistik. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çabi, E., & Yalçınalp S. (2009). Öğretmen adaylarının mesleki ve eğitim teknolojilerini kullanma kaygı düzeylerine yönelik görüşleri. IV. International Educational Technology Conference, Hacettepe Üniversitesi, 579.
• Çapa, Y., & Çil, N. (2000). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının farklı değişenler açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 69-73.
• Çapri, B., & Çelikkaleli, Ö. (2008). Öğretmen adaylarının öğretmenliği ilişkin tutum ve mesleki yeterlik inançlarının cinsiyet, program ve fakültelerine göre incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 33-53.
• Çeliköz, N., & Çetin, F. (2004). AÖL öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarını etkileyen etmenler. Milli Eğitim Dergisi, 32(162), 136-145.
• Çiçek-Sağlam, A. (2008). Müzik öğretmenliği bölümü öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 59-69.
• Çiğdem, G. (2010). Sınıf öğretmenliği adaylarının öğrenme stilleri ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi). Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dönmez, C., & Uslu, S. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(1), 42-63.
• Engin, G., & Çiçekli-Koç, G. (2014). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları (Ege Üniversitesi Eğitim Fakültesi Örneği). Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 182, 153-168.
• Ersoy-Kart, M., & Erdost, H. E. (2008). Unemployment worries among Turkish university students. Social Behavior and Personality, 36(2), 275-288.
• Fraenkel, J. R., & Wallen, N. E. (2009). How to design and evaluate research in education. McGraw-Hill.
• Gökçe, F., & Sezer, G. O. (2012). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 1-23.
• Güven, S. & Dak, G. (2017). Öğretmen adaylarının kamu personel seçme sınavına (KPSS) ilişkin oluşturdukları görsel metaforlar. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 8(15), 2-16.
• Işık, E. (1996). Nevrozlar. Kent Matbaası.
• Kaplan, A., & İpek, A. S. (2002). Matematik öğretmenliği adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 27(125), 69-73.
• Karasar, N. (2016) Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Akademi Yayıncılık.
• Kavcar, C. (2002). Cumhuriyet döneminde dal öğretmeni yetiştirme. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35(1-2), 1-14.
• Kaya, A., & Büyükkasap, E. (2005). Fizik öğretmenliği programı öğrencilerinin profilleri, öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ve endişeleri: Erzurum örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(2), 367-380.
• Kaya, K. (2004). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Keskin, Y. (2017). Coğrafya öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ve kaygı düzeyleri (Erzurum örneği). e-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(2), 43-57.
• Kuran, K., (2012). Öğretmen adaylarının KPSS kursu veren dersanelere ve KPSS’ye ilişkin görüşleri, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 143-157.
• Oral, B. (2004) Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Eğitim Araştırmaları, 15(4), 88-98.
• Özgüven, İ. E. (1999). Psikolojik testler. PDREM Yayınları.
• Pektaş, M., & Kamer, S. T. (2011). Fen bilgisi öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(4), 829-850.
• Recepoğlu, E. (2013). Öğretmen adaylarının yaşam doyumları ile öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 311-326.
• Şahin, İ. (2011). Öğretmen adaylarının öğretmen istihdamı ve mesleki geleceklerine ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(3), 1167-1184.
• Seferoğlu, A. S. (2004). Öğretmen adaylarının öğretmenliğe yönelik tutumları. XII. Eğitim Bilimleri Kongresi. 1(413).
• Semerci, N., & Çerçi, A. (2005). Öğretmen yetiştirmede tezsiz yüksek lisans programı ve gelecekten beklentiler. Eğitim ve Bilim, 30(136), 52-60.
• Şimşek, H., Ünal, M., Erbay-Mermer, Ş. & Özaslan, D. (2022). Lise öğrencilerinde gelecek beklentisi ve öz güven ilişkisi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesinin Kuruluşunun 40. Yıl Dönümü Şubat Özel Sayısı, 387-409. http://dx.doi.org/10.33711/yyuefd.1068626
• Tanrıoğen, A. (1997). Buca eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3, 55-58.
• Tarhan, Ö. (2015). Sosyal bilgiler öğretmeni adaylarının politik okuryazarlığa ilişkin görüşleri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9, 649-669.
• Tavşancıl E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Nobel Yayın Dağıtım.
• Tekin, A. N. (2015). Üniversite öğrencilerinde işsizlik kaygısı: Süleyman Demirel üniversitesi öğrencileri üzerinde bir araştırma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Terzi, A. R., & Tezci, E. (2007). Necatibey eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 52, 593-614.
• Tümkaya, S. Aybek, B., & Çelik, M. (2007). KPSS'ye girecek öğretmen adaylarındaki umutsuzluk ve durumluk- sürekli kaygı düzeylerini yordayıcı değişkenlerin incelenmesi. KUYEB, 7(2), 25-41.
• Tunçeli, H. İ. (2013). Öğretmen adaylarının iletişim becerileri ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Sakarya Üniversitesi örneği). Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 3(3), 51-58.
• Turaç, İ. S., & Bayın-Donar, G. (2017). Sağlık yönetimi öğrencilerinin işsizlik kaygılarını ve yaşam doyumlarını etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 5(4), 120-127. https://doi.org/10.25272/j.2147-7035.2017.5.4.08
• Türk Dil Kurumu Sözlüğü. (2022). https://sozluk.gov.tr/?kelime=
• Ünal, M. (2017). Öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının öğretme stillerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 932-947. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2017.17.30227-326607
• Üstüner, M. (2006). Öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 45, 109-127.
• Yetişensoy, O., & Şahin, İ. F. (2020). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının işsizlik kaygı düzeyleri ile öğretmenlik mesleğine ilişkinin tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(3), 627-643. https://doi.org/10.29129/inujgse.891980
• Yılmaz, İ (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yurdakul, T. (2006). Gazi üniversitesi mesleki eğitim fakültesi uygulamalı sanatlar eğitimi bilim dalı seramik eğitimi anabilim dalı öğrencilerinin işsizlik kaygıları üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.