TOKAT AĞZI İLE İLGİLİ ÇALIŞMALAR ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2024, Cilt: 38 Sayı: 2, 392 - 403, 30.06.2024

Ömer Güven , Sedanur Aybala Ürekli

https://doi.org/10.48070/erciyesakademi.1447121

Öz

Türkiye Türkçesi ağız araştırmalarının yaklaşık yüz elli yıllık bir geçmişi bulunmaktadır. Bu yüz elli yıllık geçmişinde ağızlar ile ilgili çeşitli derleme, inceleme, sınıflandırma, karşılaştırma çalışmaları yapılmıştır. Yapılan bu çalışmalarda; ses bilgisi ve şekil bilgisi ile söz varlığının tespiti çalışmaları yoğunluk göstermektedir. Özellikle son yıllarda Türkiye Türkçesi ağızları ile ilgili bu çalışmaların giderek arttığı görülmektedir. Artan bu çalışmalara paralel olarak bu alanda bibliyografya çalışmalarına duyulan ihtiyaç da artmaktadır. Bu ihtiyaca karşılık olarak Türkiye Türkçesi ağızları üzerine yapılmış çeşitli bibliyografya çalışmaları alan yazında yer almaktadır. Aynı zamanda illerle ilgili yapılmış çalışmaları gösteren bibliyografya denemeleri de görülmektedir. Bu çalışmalarda iller üzerine yapılmış yayınlar hakkında bilgiler bulunmaktadır. Bu çalışma da bu kapsamda değerlendirilebilecek bir denemedir. Çalışmada Tokat ili ağızları üzerine yapılan çalışmalar tespit edilmeye çalışılmıştır. Belirlenen çalışmalar; Kitaplar, Tezler, Makaleler ve Bildiriler olmak üzere dört başlık altında incelenmiştir. İnceleme yapılırken yer yer çeşitli değerlendirilmelere de başvurulmuştur. Çalışma ile Tokat ili ağızları üzerine yapılan çalışmaların bir arada görülmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tokat ili ağızları, Bibliyografya, Ağız çalışmaları

AN EVALUATION ON STUDIES RELATED TO TOKAT DIALECT

Öz

Turkish dialect research has a history of approximately one hundred and fifty years. In this one hundred and fifty year history, various compilation, analysis, classification and comparison studies have been carried out regarding dialects. In these studies carried out; Studies on phonetics, morphology and vocabulary determination are intense. Especially in recent years, it has been observed that these studies on Türkiye Turkish dialects have increased gradually. In parallel with these increasing studies, the need for bibliography studies in this field has also been increasing. In response to this need, various bibliographic studies on Turkey Turkish dialects are included in the literature. At the same time, bibliography essays showing the studies carried out on the provinces are also seen. In these studies, there is information about publications made on provinces. This study is an attempt that can be evaluated in this context. In the study, studies on the dialects of Tokat province were tried to be identified. The determined studies were examined under four headings: Books, Theses, Articles and Papers. While conducting the review, various evaluations were applied from place to place. The aim of the study is to bring together the studies on the dialects of Tokat province. Another aim of the study is to give ideas to those who will do research in the field.

Anahtar Kelimeler

Dialects of Tokat province, Bibliography, Dialect studies

Kaynakça

• Alkaya, E. (2018). Gaziantep Ağzı ve Bu Ağızla İlgili Yapılan Çalışmalar Üzerine Bir Değerlendirme. Uluslararası Gaziantep Tarihi Sempozyumu. Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, 23, 1361-1384.
• Asıl, E. (2021). Türkiye Türkçesi Ağızları Üzerine İl ve İlçeler Düzeyinde Yapılmış Lisansüstü Çalışmalar. International Journal Of Filologia. 6, 203-227.
• Buluç, S. (1942). Anadolu Ağızları Bibliyografyası. Türkiyat Mecmuası. C. VII-VIII/1, 327-333.
• Bulut, S. (2013). Türkiye Türkçesi Ağızları Üzerine Çalışma Yapılmayan İl ve İlçeler. Turkish Studies. 8/1, 1129-1149.
• Caferoğlu, A. (1994). Sivas ve Tokat İlleri Ağızlarından Toplamalar. (2. bs.), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Çıracı, K. (2019). Konya İli Ağızlarına Dair Bir Bibliyografya Denemesi. Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi. 4/1, 176-201.
• Demir, N. (2006). Tokat İli ve Yöresi Ağızları (İnceleme-Metinler-Sözlük). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Demirci, M. & Güzel M. (2016). Kahramanmaraş Ağızları Üzerine Yapılan Çalışmalar. Route Education And Social Science Journal. 8, 159-185.
• Derleme Sözlüğü. Türkiye’de Halk Ağızlarından I-VIII. (2009). (3. bs). Ankara.
• Erdem, M. D. (2008). Anadolu Ağızlarında Görülen Birincil Ünlü Uzunlukları Üzerine. Journal of Turkish Studies. 3/3, 502-562.
• Erenbaş Pehlivan, S. (2023a). Anadolu Ağızları Üzerine Yapılan Çalışmaları Değerlendirme Denemesi I- (2000- 2012). Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi. 11, 297-330.
• Erenbaş Pehlivan, S. (2023b). Anadolu Ağızları Üzerine Yapılan Çalışmaları Değerlendirme Denemesi II (2013- 2023). Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi. 13, 989-1054.
• Erimer, K. (1971). Anadolu ve Rumeli Ağızları Üzerine Bir Bibliyografya Denemesi. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı- Belleten. 18, 211-236.
• Görgeç, C. (2023). Antalya Ağızları Üzerine Bir Bibliyografya Denemesi. The Journal of Turkic Language and Literature Surveys (TULLIS). 8/3, 156-174.
• Gülensoy, T. (1981). Anadolu ve Rumeli Ağızları Bibliyografyası. Ankara: Başbakanlık Basımevi.
• Gülensoy, T. & Alkaya, E. (2003). Türkiye Türkçesi Ağızları Bibliyografyası. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Gülensoy, T. ve Alkaya, E. (2011). Türkiye Türkçesi Ağızları Bibliyografyası. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Güler, M. (2012). Türkiye’deki İl ve İlçe Ağızları Üzerine Yapılan Lisansüstü Çalışmalarla İlgili Genel Bir Değerlendirme. Turkish Studies. 7/4, 1835-1861.
• Karahan, L. (2011). Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Kartallıoğlu, Y. (2008). Bolu Ağzı Üzerine Yapılan Çalışmalar. (Ed. Ekrem Arıkoğlu). Prof. Dr. Ahmet Bican Ercilasun Armağanı. Akçağ Yayınları, 380-385.
• Korkmaz, Z. (1996). Prof. Dr. Ahmet Caferoğlu ve Anadolu Ağızları. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi. C. I, 530, 262-267.
• Korkmaz, Z. (1995). Batı Anadolu Ağızlarında Aslî Ünlü Uzunlukları Hakkında. Türk Dili Üzerine Türk Dili Üzerine Araştırmalar, C. II, Ankara: TDK Yayınları.
• Özkan, N. (1996). Kayseri ve Yöresi Ağızları Üzerine Yapılan Çalışmalara Bir Bakış. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 7, 265-278.
• Özsoy, Y. (2019). Türkiye’de Ağız Araştırmaları Alanındaki Lisansüstü Tezlerin Bibliyografyası Üzerine Bir Deneme: (1985–2018). Oğuz Türkçesi Araştırmaları Dergisi. 1, 173-207.
• Tekin, T. (1975). Ana Türkçede Aslî Uzun Ünlüler. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.