Ordu Kenti Tarihi Dokusu Üzerine Kentsel Baskılar; Tarihi Sit Alanı Örneği

Yıl 2019, Cilt: 35 Sayı: 2, 45 - 61, 02.09.2019

Ömer Atabeyoğlu , Kübra Nur Beyli Aslıhan Argan

Öz

Her
kent uzun bir tarihi geçmiş ile şekillenir. Kentler, bu uzun süreç boyunca
edindikleri tecrübeleri, kültürel dokusu ve sosyal mirası ile değer kazanır.
Günümüz kentleri, tüm bu birikimleri kentin kalbinde barındırır. Tarihi kent
çekirdekleri, kentin hem ilk kurulduğu yer, hem de en yaşlı dokusudur. Kentler,
tarihi çekirdekleri ile okunur, tanınır ve anlaşılır hale gelir. Bir kentin
tarihi çekirdeği, o kentin tüm sakinlerinin ortak geçmişini, atalarını ve
geleneklerini barındırır. Hızla gelişen kentler içerisinde son derece küçük
yerler kaplasalar da, varlıkları ve dokuları ile genelden farklı olduklarını
her fırsatta gösterirler. Hem köklere saygı, hem geçmişi merak ve hem de
nostalji hevesi kentsel tarihi dokunun korunmasını sağlamaktadır. Kentlerdeki
tarihi yerleşim örnekleri çoğu zaman ya bütünüyle, ya da kısmen koruma kullanma
dengesi içerisinde açık hava müzeleri olarak işlev görmektedir. Bununla
birlikte kentsel doku ve sistemlerin tarihi doku üzerine baskısı günümüz
kentlerinin gerçeği ve önemli bir sorundur. Çalışmada; Ordu kent merkezinde yer
alan Kentsel Sit Alanı kapsamında kentsel dokunun baskısı incelenmiştir.
Çalışmanın amacı, Ordu kenti tarihi dokusuna dikkat çekerek, farklı şekillerde
kendisini gösteren kentsel baskı etkenlerinin bertaraf edilmesi için çağrıda
bulunmaktır. Böylece tarihi kent çekirdeğinin sürekliliğine katkı sağlamak
amaçlanmıştır. Bu kapsamda, tarihi sit alanında yerinde gözlem ve incelemeler
gerçekleştirilmiş, baskının çeşidi ve büyüklüğü tespit edilmiştir. Bununla
birlikte çalışma alanı içerisinde gerçekleştirilen koruma ve restorasyon
çalışmaları da incelenmiş, koruma-kullanma dengesinin sağlanması için
önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Tarihi kent çekirdeği, Kentsel miras, Ordu kenti, Kent imajı, Kent kültürü

Kaynakça

• [1] Uysal, A., B., 2013. Katılımcı Senaryo Tekniği Yardımıyla Tarihi Kentsel Alan İçin İyileştirme Stratejisinin Belirlenmesi. METU JFA, 30:2, s137-162.
• [2] Karaçor, K., E., 2014. Place Making Approachment to Accomplish Social Sustainability. European Journal of Sustainable Development, Cilt.3, Sayı.4, (253-262).
• [3] Türk, S., 2017. Beypazarı Kent Kimliğinin Bilişsel Haritalama Yöntemi İle Değerlendirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 9, Sayı 19.
• [4] Ulu, A., Karakoç, İ., 2004. Kentsel Değişimin Kent Kimliğine Etkisi. Planlama Journal of the Chamber of City Planners, Cilt 3, Sayı 29, s59-66.
• [5] Oğuz, G., P., Aksulu, I., 2007. Adana Tepebağ’daki Tarihi Yerleşim Dokusunun İncelenmesi, Koruma Sorunları ve Öneriler. Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Der. Cilt 22, No 2.
• [6] Ünlü, T., 2009. Kentsel Dönüşüm Sürecinin Tasarlanması: Tarsus Tarihi Merkezi, Planlama Dergisi (3-4) 145-57.
• [7] Erdoğan, A., Özkök, M., K., 2017. Kentsel Korumada Detaylandırılmış Koruma Potansiyel Matrisinin Kullanılabilirliği. METU JFA, 34:2, 93-123.
• [8] Kuter, N., Erdoğan, E., 2008. Çankırı Kentsel Sit Alanı Kaynak Potansiyelinin Saptanmasında Bir Yöntem. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 5 (1).
• [9] Pendlebury, J. (1999). The Conservation of Historic Areas in the UK: A Case Study of “Grainger Town”, Newcastle Upon Tyne, Cities, 16(6): 423-433.
• [10] Delafons, J. (1997). Politics and Preservation: A Policy History of the Built Heritage 1882-1996, E & FN Spon, First Edition, London.
• [11] Kanlı, İ., B., 2014. Kültürel Mirasın Korunması ve Sürdürülebilirlik Arasındaki Paradoks. 8 Kasım Dünya Şehircilik Günü 38. Kolokyumu, Bildiriler Kitabı Cilt 1, Sayfa: 359-376.
• [12] Karagüler, S., Korgavuş B. (2014) Kent Kimliğinin Kent Peyzajı Üzerinde Oluşturduğu Etkiler, Siluetler, Görünümler ve Dengeleri; Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi; Part: C, Tasarım ve Teknoloji; 2(2): 203- 212 (2014).
• [13] Karaslan, Ç. (2010) Tarihi Kentlerde Kimliksizleşme Sorunu ve Bir Çözüm Yolu Olarak Kentsel Canlandırma Projeleri, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Ankara.
• [14] Kiper, P. (2004) Küreselleşme Sürecinde Kentlerimize Giren Yeni Tüketim Mekanları Ve Yitirilen Kent Kimlikleri, TMMOB Şehir Plancıları Odası Yayını, ISSN 1300 – 7319, Sayı: 30, 2004/4.
• [15] Uslu, A. Kiper, T. 2006. Turizmin Kültürel Miras Üzerine Etkileri: Beypazarı/Ankara Örneğinde Yerel Halkın Farkındalığı. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 3(3).
• [16] Küçük, A., A. (2010) Küreselleşme ve Tarihi Alanlarda Dönüşüm: İstanbul- Tarlabaşı Örneği; Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı, Kentsel Koruma ve Yenileme Programı, İstanbul.
• [17] Enç, G. (2009) Tarihi Kent Dokusunda Yeni Yapı Tasarım Ölçütleri ve Fener Semti Örneğinde Uygulanabilirliğin İrdelenmesi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, Mimari Tasarım Programı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• [18] Özden, Ö., E., 2006. ‘Kentsel Sit Alanı’ İlanı ‘Mutlak Korunuyor’ Anlamına Geliyor Mu? Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Der. Cilt 21, No 4.
• [19] Kahya, N., C., Sağsöz, A., 2004. Kentsel Sitlerde Değişim: Doğu Karadeniz Bölgesi Kentsel Sitleri. Planlama, sayı 4.
• [20] Anonim (2014) Ordu İli Yüz Ölçümü, Harita Genel Müdürlüğü.
• [21] Anonim (2015) Ordu İli Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Veri Tabanı (ADNKS), TUİK.
• [22] Anonim (2013) Ordu İli Doğa Master Planı 2013-2023.
• [23] Anonim (2016) Türkiye Nüfus İl, İlçe, Köy ve Mahalle Nüfusları
• [24] Anonim (2006) Kentsel Sit Alanı. Ordu Belediyesi İmar Müdürlüğü Sunusu, II. Tarihi Ordu Evleri Kurultayı, 5-6 Mayıs, Ordu.
• [25] Uçkun, E., 1987. Ordu Koruma İmar Planı Hükümleri. Ordu Belediyesi.
• [26] Google Earth, 2018. Ordu kentine ait uydu görüntüsü. E.T: 28.02.2018
• [27] Ordu Büyükşehir Belediyesi, 1987. Koruma Amaçlı İmar Planı.
• [28] Ordu Belediyesi, 2009. Tarihi Ordu Evleri Envanteri. Ordu Belediyesi ve Ordu Mimarlar Odası, 159 sayfa, Ordu.
• [29] Atabeyoğlu, Ö. (2011) Ordu Kenti Yapısal Peyzaj Karakter Analizi ve Kentsel Planlama Stratejileri. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi.
• [30] URL 2018a. Ordu Fotoğrafı. https://www.tarihtarih.com/?Syf=4&Fa=2&Id=223822 (ET: 15.07.2018)
• [31] URL 2018b. Ordu Fotoğrafı. http://www.karadenizfan.com/ordu/ (ET: 15.07.2018)
• [32] Ordu Valiliği, 2018. Ordu’nun Tarihçesi. http://www.ordu.gov.tr/ordunun-tarihcesi, (E.T. 27.02.2018).
• [33] URL 2018c. Ordu Fotoğrafı. http://www.ordukentgazetesi.com/image_gallery_detail.php?id=9 (E.T. 27.02.2018).
• [34] Kan, H., 2009. Taraklı Yerleşimindeki Tarihi Dokunun Sürdürülebilirliği Bağlamında Kentsel Koruma Ve Geliştirme Stratejileri. Bartın Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.