Rüzgâr Yapısı Gösteren Kuazarların Fotometrik İncelenmesi – II: Parlaklık Değişim Genliği ve Rüzgâr Parametreleri Arasındaki İlişkiler

Yıl 2022, Cilt: 38 Sayı: 3, 568 - 579, 30.12.2022

Ömür Sayılı , Nurten Filiz Ak

Öz

Rüzgâr yapısına sahip olduğu bilinen geniş soğurma çizgili kuazarların parlaklık değişim genlikleri, kuazarın parlaklığı ile bir ters korelasyon göstermektedir. Bu ters korelasyonu da dikkate alarak, parlaklık değişim genliği ve rüzgar parametreleri arasında ilişkilerin olup olmadığının araştırıldığı bu çalışmada, parametre ölçümleri sistematik olarak yapılmış 624 rüzgarlı kuazar incelenmiştir. Rüzgârlı kuazarları, üç farklı gruplandırma yaklaşımı ile ele alan analizler değerlendirildiğinde, aynı parlaklığa sahip kuazarların parlaklık değişim genliklerinde belirleyici etkenin rüzgâr şiddeti olduğu ortaya çıkarılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, şiddetli ve istikrarlı rüzgarlara sahip kuazarlar, daha az parlaklık değişimi göstermektedir. Bu bulgular, kuazarlardaki parlaklık değişiminin yığılma diskindeki kararsızlıklarla bağlantılı olduğu yönündeki kuramsal yaklaşımları doğrulayıcı niteliktedir.

Anahtar Kelimeler

Astrofizik, Aktif Galaksiler, Kuazarlar, Kuazar Rüzgarları, Parlaklık Değişimi

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

115F037

Teşekkür

Bu çalışma, Sayılı (2019) [25] tez çalışmasının bir bölümünden üretilmiştir. Çalışmanın ve tezin ortaya koyulma- sında finansal desteği için TÜBİTAK 115F037 numaralı projeye teşekkür ederiz.

Kaynakça

• [1] Gibson, R. R., Jiang, L., Brandt, W. N., Hall, P. B., Shen, Y., Wu, J., Anderson, S. F., Schneider, D. P., Vanden Berk, D., Gallagher, S. C., Fan, X., York, D. G. 2009. A Catalog of Broad Absorption Line Quasars in Sloan Digital Sky Survey Data Release 5. The Astrophysical Journal, 692, 758-777.
• [2] Weymann, R. J., Morris, S. L., Foltz, C. B., Hewett, P. C. 1991. Comparisons of the Emission-Line and Continuum Properties of Broad Absorption Line and Normal Quasi-stellar Objects. The Astrophysical Journal, 373, 23. DOI: https://doi.org/10.1086/170020
• [3] Pâris, I., Petitjean, P., Ross, N. P., vd. 2017. The Sloan Digital Sky Survey Quasar Catalog: Twelfth data release. Astronomy and Astrophysics, 597, A79. DOI: https://doi.org/10.1051/0004-6361/201527999
• [4] Lyke, B. W., Higley, A. N., McLane, J. N., vd. 2020. The Sloan Digital Sky Survey Quasar Catalog: Sixteenth Data Release. The Astrophysical Journal Supplement Series, 250, 8-32. DOI: https://doi.org/10.3847/1538-4365/aba623
• [5] Trump, J. R., Hall, P. B., Reichard, T. A., Richards, G. T., vd. 2006. A Catalog of Broad Absorption Line Quasars from the Sloan Digital Sky Survey Third Data Release. The Astrophysical Journal Supplement Series, 165, 1-18. DOI: https://doi.org/10.1086/503834
• [6] Timlin, J. D., Brandt, W. N., Zhu, S., Liu, H., Luo, B., Ni, Q. 2020. The frequency of extreme X-ray variability for radio-quiet quasars. Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, 498, 4033-4050. DOI: https://doi.org/10.1093/mnras/staa2661
• [7] Kaspi, S., Brandt, W. N., Maoz, D., Netzer, H., Schneider, D. P., Shemmer, O. 2007. Reverberation Mapping of High-Luminosity Quasars: First Results. The Astrophysical Journal, 659, 997-1007. DOI: https://doi.org/10.1086/512094
• [8] Yang, G., Brandt, W. N., Luo, B., Xue, Y. Q., Bauer, F. E., Sun, M. Y., Kim, S., Schulze, S., Zheng, X. C., Paolillo, M., Shemmer, O., Liu, T., Schneider, D. P., Vignali, C., Vito, F., Wang, J.-X. 2016. Long-term X-Ray Variability of Typical Active Galactic Nuclei in the Distant Universe. The Astrophysical Journal, 831, 145. DOI: https://doi.org/10.3847/0004-637X/831/2/145
• [9] Simm, T., Salvato, M., Saglia, R., Ponti, G., Lanzuisi, G., Trakhtenbrot, B., Nandra, K., Bender, R. 2016. Pan-STARRS1 variability of XMM-COSMOS AGN. II. Physical correlations and power spectrum analysis. Astronomy and Astrophysics, 585, A129. DOI: https://doi.org/10.1051/0004-6361/201527353
• [10] Vanden Berk, D. E., Wilhite, B. C., Kron, R. G., Anderson, S. F., Brunner, R. J., Hall, P. B., Ivezić, Ž., Richards, G. T., Schneider, D. P., York, D. G., Brinkmann, J. V., Lamb, D. Q., Nichol, R. C., Schlegel, D. J. 2004. The Ensemble Photometric Variability of ~25,000 Quasars in the Sloan Digital Sky Survey. The Astrophysical Journal, 601, 692-714. DOI: https://doi.org/10.1086/380563
• [11] Filiz Ak, N. ve Sayılı, Ö. 2022. Rüzgâr Yapısı Gösteren Kuazarların Fotometrik İncelenmesi – I: Parlaklık Değişim Genliği ve Fiziksel Parametreler Arasındaki İlişkiler. Journal of Advanced Research in Natural and Applied Sciences, 8,2, 149-162, Basım aşamasında. DOI: https//doi.org/10.28979/jarnas.917261
• [12] Filiz Ak, N., Brandt, W. N., Hall, P. B., Schneider, D. P., Anderson, S. F., Hamann, F., Lundgren, B. F., Myers, A. D., Pâris, I., Petitjean, P., Ross, N. P., Shen, Y., York, D. (2013). Broad Absorption Line Variability on Multi-year Timescales in a Large Quasar Sample. The Astrophysical Journal, 777, 168–196. DOI: https://doi.org/10.1088/0004-637X/777/2/168
• [13] Filiz Ak, N., Brandt, W. N., Hall, P. B., vd. (2014). The Dependence of C IV Broad Absorption Line Properties on Accompanying Si IV and Al III Absorption: Relating Quasar-wind Ionization Levels, Kinematics, and Column Densities. The Astrophysical Journal, 791, 88–109 . DOI: https://doi.org/10.1088/0004-637X/791/2/88
• [14] Filiz Ak, N., Brandt, W. N., Hall, P. B., vd. (2012). Broad Absorption Line Disappearance on Multi-year Timescales in a Large Quasar Sample. The Astrophysical Journal, 757, 114–133. DOI: https://doi.org/10.1088/0004-637X/757/2/114
• [15] De Cicco, D., Brandt, W. N., Grier, C. J., Paolillo, M., Filiz Ak, N., Schneider, D. P., Trump, J. R. 2018. C IV broad absorption line disappearance in a large SDSS QSO sample. Astronomy and Astrophysics, 616, A114. DOI: https://doi.org/10.1051/0004-6361/201732497
• [16] Rogerson, J. A., Hall, P. B., Ahmed, N. S., Rodríguez Hidalgo, P., Brandt, W. N., Filiz Ak, N. 2018. Emergence and Variability of Broad Absorption Line Quasar Outflows. The Astrophysical Journal, 862, 22. DOI: https://doi.org/10.3847/1538-4357/aabfe5
• [17] Grier, C. J., Brandt, W. N., Hall, P. B., Trump, J. R., Filiz Ak, N., Anderson, S. F., Green, P. J., Schneider, D. P., Sun, M., Vivek, M., Beatty, T. G., Brownstein, J. R., Roman-Lopes, A. 2016. C IV Broad Absorption Line Acceleration in Sloan Digital Sky Survey Quasars. The Astrophysical Journal, 824, 130. DOI: https://doi.org/10.3847/0004-637X/824/2/130
• [18] Hall, P. B., Anderson, S. F., Strauss, M. A., vd. 2002. Unusual Broad Absorption Line Quasars from the Sloan Digital Sky Survey. The Astrophysical Journal Supplement Series, 141, 267-309. DOI: https://doi.org/10.1086/340546
• [19] Janiuk, A., Misra, R., Czerny, B., Kunert-Bajraszewska, M. 2012. Stability of black hole accretion disks. European Physical Journal Web of Conferences, 39, 06004. DOI: https://doi.org/10.1051/epjconf/20123906004
• [20] Drake, A. J., Djorgovski, S. G., Mahabal, A., Beshore, E., Larson, S., Graham, M. J., Williams, R., Christensen, E., Catelan, M., Boattini, A., Gibbs, A., Hill, R. ve Kowalski, R. (2009). First Results from the Catalina Real-Time Transient Survey. The Astrophysical Journal, 696, 870–884. DOI: https://doi.org/10.1088/0004-637X/696/1/870
• [21] Shen, Y., Richards, G. T., Strauss, M. A., Hall, P. B., Schneider, D. P., Snedden, S., Bizyaev, D., Brewington, H., Malanushenko, V., Malanushenko, E., Oravetz, D., Pan, K. ve Simmons, A. (2011). A Catalog of Quasar Properties from Sloan Digital Sky Survey Data Release 7. The Astrophysical Journal Supplement Series, 194, 45. DOI: https://doi.org/10.1088/0067-0049/194/2/45
• [22] Wall, J. V. 1996. Practical Statistics for Astronomers - II. Correlation, Data-modelling and Sample Comparison. Quarterly Journal of the Royal Astronomical Society, 37, 519. Erişim adresi: https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1996QJRAS..37..519W
• [23] Silverman, B. W. (1986). Density estimation for statistics and data analysis, Monographs on Statistics and Applied Probability. London: Chapman and Hall. ISBN: 0-412-24620-1. Erişim adresi: https://ned.ipac.caltech.edu/level5
• [24] Yi, W., Brandt, W. N., Hall, P. B., Vivek, M., Grier, C. J., Filiz Ak, N., Schneider, D. P., McGraw, S. M. 2019. Variability of Low-ionization Broad Absorption-line Quasars Based on Multi-epoch Spectra from the Sloan Digital Sky Survey. The Astrophysical Journal Supplement Series, 242, 28. DOI: https://doi.org/10.3847/1538-4365/ab1f90
• [25] Sayılı, Ö. (2019). Geniş Soğurma Çizgili Kuazarların Fotometrik İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi