Bulanık AHP ve bulanık TOPSIS ile bütünleşik karar destek modeli önerisi: Özel okullarda öğretmen seçimi

Yıl 2019, Sayı: 53, 112 - 137, 30.06.2019

Engin Karakış

https://doi.org/10.18070/erciyesiibd.414655

Cited By: 8

Öz

Çok sayıda alternatif ve kriterin bulunduğu karar problemlerinin çözümü için geliştirilen yöntemler, çok kriterli karar verme yöntemleri olarak tanımlanmaktadır. Birbirleriyle çelişen çok sayıda kriter ve alternatifin bulunduğu karar problemlerinde bulanıklık ortaya çıkabilmektedir. Bu çalışmada Bulanık Analitik Hiyerarşi (AHP) ve Bulanık TOPSIS yöntemleri ile bütünleşik bir karar destek modeli önerilmiştir. Çalışmada; karar vermede etkili olan kriterlerin önem ağırlıkları Bulanık AHP ile belirlenmiş, alternatiflerin sıralama ve seçimi ise Bulanık TOPSIS yöntemi ile yapılmıştır. Uygulama kısmında özel okullarda öğretmen seçimi, önerilen karar destek yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Önerilen yöntemin karar destek modeli olarak başarılı bir şekilde kullanılabileceği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Çok Kriterli Karar Verme, Bulanık AHP, Bulanık TOPSIS, Öğretmen Seçimi

Integrated decision support model with fuzzy AHP and fuzzy TOPSIS: Teacher selection in private school

Öz

The methods developed for solving decision problems in which there are numerous alternatives and criteria are defined as multi criteria decision making methods. Fuzziness can occur in decision problems in which many criteria and alternatives conflict with each other. In this study, a decision support model integrated with Fuzzy Analytic Hierarchy (AHP) and Fuzzy TOPSIS methods is proposed. In this study; the importance weights of the criteria that are effective in decision making are determined by Fuzzy AHP and the ranking selection of the alternatives are done by Fuzzy TOPSIS method. In the application part, the selection of teachers in private schools was carried out by the proposed decision support method. It has been seen that the proposed method can be successfully used as a decision support model.

Anahtar Kelimeler

Multiple Criteria Decision Making, Fuzzy AHP, Fuzzy TOPSIS, Teacher Selection

Kaynakça

• ABALI, Yusuf Alper; Batuhan Safa KUTLU ve Tamer EREN; (2012),” Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemleri İle Bursiyer Seçimi: Bir Öğretim Kurumunda Uygulama” Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 26, Sayı: 3-4, s. 259-272.
• ALP, Selçuk ve Ceren Erdin GÜNDOĞDU; (2012), “Kuruluş Yeri Seçiminde Analitik Hiyerarşi Prosesi Ve Bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi Uygulaması” Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:14, Sayı:1, s.7-25.
• BALİ, Özkan ve Cevriye GENCER; (2005), ”AHP Bulanık AHP ve Bulanık Mantık’la Kara Harp Okuluna Öğretim Elemanı Seçimi” Savunma Bilimleri Dergisi, 4(1), 24-43.
• BAŞKAYA, Zehra ve Burcu ÖZTÜRK; (2011), “Bulanık TOPSIS ile Satış Elemanı Adaylarının Değerlemesi “Business and Economics Research Journal Volume 2 , Number 2, pp. 77-100.
• BAYKAL, Nazife ve Timur BEYAN; (2004), Bulanık Mantık Uzman Sistemler ve Denetleyiciler, Bıçaklar Kitabevi, Ankara.
• CHANG, DA-YONG; (1996), “Applications of the extent analysis method on fuzzy AHP” European Journal of Operational Research, 95, 649-655.
• CHEN, Chen-Tung; Ching-Torng LİN and Sue-Fn HUANG; (2006), “A Fuzzy Approach For Supplier Evaluation And Selection İn Supply Chain Management” International Journal of Production Economics, 102, 289-301.
• CHEN, Chen-Tung; (2000), “Extensions of the TOPSIS for Group Decision-Making Under Fuzzy Environment”, Fuzzy Sets and Systems. Vol:114, 1-9.
• ÇETİN, Ali Cüneyt ve İbrahim Anıl BITIRAK; (2010), “Banka Karlılık Performansının Analitik Hiyerarşi Süreci ile Değerlendirilmesi: Ticari Bankalar ile Katılım bankalarında Bir Uygulam”, Akdeniz Üniversitesi, Uluslar arası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt:2, Sayı:2, 77-93.
• TIRMIKÇIOĞLU, Nihan Çınar; (2011), “Grup Kararı Vermede Kullanılan Bulanık Topsıs Yöntemleri ve Bir Uygulama: Banka Şube Yeri Seçimi”, Sigma Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, Sayı:29, 11-24.
• DAĞDEVİREN, Metin; (2007), “Bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi ile Personel Seçimi ve Bir Uygulama” Gazi Üniversitesi, Mühendislik ve Mimarlık fakültesi Dergisi, Cilt:22, Sayı:4, 791-799. DOĞAN, Altan ve Emrah ÖNDER; (2014), “İnsan Kaynakları Temin Ve Seçiminde Çok Kriterli Karar Verme Tekniklerinin Kullanılması Ve Bir Uygulama” Journal of Yasar University, 9(34),s. 5796-5819.
• DUMANOĞLU, Sezai ve Nuray ERGÜL; (2010), ”İMKB’de İşlem Gören Teknoloji Şirketlerinin Mali Performans Ölçümü” Muhasebe ve Finansman Dergisi, 48, 101-111.
• ECER, Fatih; (2007),”Satıs Elemanı Adaylarının Değerlendirilmesine Ve Seçimine Yönelik Yeni Bir Yaklaşım: Fuzzy Topsıs” Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt/Vol.:7- Sayı/No: 2 : S.187-204.
• ERGÜL, Nuray; (2010), İMKB’de İşlem Gören Enerji Şirketlerinin Mali Performanslarının TOPSIS Yöntemi ile Analizi, Beta Basım Yayım, İstanbul.
• ERTUĞRUL, İrfan ve Nilsen KARAKAŞOĞLU; (2010), “Electre ve Bulanık AHP Yöntemleri ile Bir İşletme İçin Bilgisayar Seçimi”, Dokuz Eylül Üniversitesi, İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt:25, Sayı:2, 23-41.
• FATHİ, Mohammad Reza, Amereh LEİLA and Mohammad Hasan MALEKİ; (2017),"Combining Fuzzy AHP-Fuzzy COPRAS Model for Personnel Selection: A Case Study." Global Journal of Management Studies and Researches 4.1, 1-12.
• HOTA, H. S., Sharma, L. K. SHARMA and S. PAVANİ; (2014), “Fuzzy TOPSIS Method Applied for Ranking of Teacher in Higher Education.” In Intelligent Computing, Networking, and Informatics (pp. 1225-1232). Springer, New Delhi.
• HOTA, H.S.; P. SİRİGİRİ; GANDAGHAR, P.V.S.S. ; (2013), “Evaluating Teachers Ranking Using Fuzzy AHP Technique” İnternational Journal of Soft Computing and Engineering Volume-2, Issue-6, pp.485-488.
• ISHİZAKA, Alessio and Philippe NEMERY; (2013), Multi-CriteriaDecision Analysis, Methods and Software. London: John Wiley&Sons, Ltd.
• HANDARU, Jati; (2011), ”Study On Performance Appraısal Method Of Vocatıonal Educatıon Teachers Usıng PROMETHEE II.” Publishing Institute, Proceedings of ICVET p.139-145.
• KABAK, Mehmet ve Yiğit KAZANÇOĞLU; (2012), “ Bulanık Analitik Hiyerarşi Yöntemiyle Öğretmen Seçimi ve Bir Uygulama” Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi Cilt:XIV, Sayı:1, 95-111.
• KAHRAMAN, Cengiz, Ufuk CEBECİ ve Ziya ULUKAN; (2003), “Multi-criteria supplier selection using fuzzy AHP”. Logistics Information Management, 16(6), 382-394.KAPTANOĞLU, Dilek ve Ahmet Fahri ÖZOK; (2006), “Akademik Performans Değerlendirmesi için Bir Bulanık Model”, İTÜ Dergisi/d Mühendislik, Cilt:5, Sayı:1, Kısım:2, 193-204.
• KOZANOĞLU, Orhon ve Ahmet Fahri ÖZOK; (2010), “Kalite Fonksiyonu Açınımında bulanık insan kaynakları atama modeli”, İTÜ Dergisi/d Mühendislik, Cilt:9, Sayı:5, 75-84.
• KASIM, Maznat Mah et al; (2012), “Prioritizing of criteria in teacher-candidate selection process by analytic hierarchy process.” International Journal of Management Studies (IJMS), 20(2), 15-28.
• MOAYERİ, M., A. SHAHVARANİ, M. H. BEHZADİ and Lotfi, F. HOSSEİNZADEH; (2015), “Comparison of fuzzy AHP and fuzzy TOPSIS methods for math teachers selection”, Indian Journal of Science and Technology, 8(13). pp. 1-10.
• ÖZDAĞOĞLU, Aşkın; (2008), “Analysıs Of Selectıon Crıterıa For Manufacturıng Employees Usıng Fuzzy- Ahp” Dokuz Eylül Üniv. İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt 9, Sayı 1, s.141-160.
• ÖZDEMİR Sağır Müjgan ve Thomas L. SAATY; ( 2006) “The Unknown in Decision Making”, The European Journal of Operations Research, 174, pp.349-359. PEHLİVAN, İnayet; (1999), “İşgören Seçiminde Görüşme Yöntemi ve öğretmen Seçiminde Kullanılabilecek Görüşme Soruları.” Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 5(2), 181-192.
• RADHİKA, Sajda, D. Samaer KUMAR and D. SWAPNA; (2013), VIKOR Method for Multi riteria Decision Making in academic staff Selection. Journal of Production research and Management, 3(2), 30-35.
• SAATY, L. Thomas (2001). Deriving the AHP 1-9 scale from first principles. ISAHP 2001 proceedings, Bern: Switzerland. ŞEN, Zekai; (2009) Bulanık Mantık İlkeleri ve Modelleme (Mühendislik ve Sosyal Bilimler). İstanbul: Su Vakfı Yayınları.
• YILDIZ, Selami ve Süleyman AKSOY; (2015),” Analitik Hiyerarşi Prosesi İle Personel Seçimi Üzerine Bir Çalışma” Abant İzzet Baysal Üniv.Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2015, Cilt:15, Yıl:15, Sayı:1, 15: 59-83.
• ZADEH, A. Lotfi; (1965), “Fuzzy Sets”, İnformation and Control, 8, 338-353.