The effects of economic dynamics on Turkey-Egyptian relations

Yıl 2019, Sayı: 54, 526 - 559, 31.12.2019

Fatma Sarıaslan

https://doi.org/10.18070/erciyesiibd.533177

Cited By: 6

Öz

Given the fact that
diplomatic ties between Turkey and Egypt, which have common historical and
cultural memory, began in 1925, it is observed that economic ties have not been
a determinant element for both parties for long years as the commercial ties
just seemed to commence in the second half of 1950s A rapprochement in economic
ties, in parallel with the political ones, started to emerge following both the
Cold War’s  detente policies seen through
the 1970 and the liberal policies adopted under the administration of Anwar
Sadat, but a momentum in commercial ties could only be gained in 1980s with
Turkey’s international expansion. Even though the foreign policy rhetoric
seemed to resemble in both parties upon the ending of the Cold War, the main
leap could be possible with the signing of Free Trade Agreement in 2005 and
especially the overall investment of Turkey in Egypt. It is now observed that
the economic ties established between the two countries have not gone below the
level reached after 2005 despite being affected by political turmoil led by the
revolution and the cuop d’etat afterwards in Egypt. In this context, this
article tries to answer the question in what way and to what extent and Turkey
and Egypt relations have been affected due to the interaction of the economic
and political areas. Within this frame the syudy, allocating a broad place for
the data as to the commercial and direct investment relations, stresses on the
determinant effect of economic relations between Ankara and Cario.

Anahtar Kelimeler

Turkey-Egypt relations, political economy, foreign trade, foreign policy, investment

Türkiye-Mısır ilişkilerinde ekonomik dinamiklerin etkisi

Öz

Ortak tarihsel ve kültürel
hafızaya sahip olan Türkiye ve Mısır arasındaki diplomatik ilişkiler 1925
yılında başlamakla birlikte, iki ülke arasındaki ekonomik ilişkilerin
1950’lerin ikinci yarısında kurulduğu göz önüne alındığında ekonomik
ilişkilerin iki taraf için de uzun yıllar belirleyici bir unsur olarak
görülmediği anlaşılır. 1970’lerde gerek Soğuk Savaş’ın yumuşama evresine
girmesi gerekse Enver Sedat yönetimindeki Mısır’da liberal politikalar
izlenmeye başlamasıyla siyasi ilişkilere paralel olarak ekonomik ilişkilerde de
yakınlaşma yaşanmış, ancak özellikle ikili ticari ilişkilerde ivme ancak
Türkiye’deki dışa açılma süreciyle 1980’lerde yakalanabilmiştir. Soğuk Savaş’ın
sona ermesiyle dış politika söylemlerindeki örtüşme ekonomik ilişkilerde yansımasını
bulmuş olmakla birlikte, asıl sıçrama 2005’te imzalanan Serbest Ticaret
Anlaşması ile ve özellikle Türkiye’nin Mısır’da yapmış olduğu yatırımlarla
mümkün olabilmiştir. İki ülke arasında tesis edilmiş olan ekonomik ilişkilerin,
Mısır’da yaşanan devrim ve ardından yapılan askeri darbeden kaynaklanan siyasi
iniş çıkışlardan etkilenmekle birlikte, 2005 sonrasında yakalanan seviyenin
altına düşmediği gözlemlenmektedir.  Bu
bağlamda çalışmada, Türkiye ve Mısır arasındaki ilişkilerin ekonomi ve siyasi
alanların karşılıklı etkileşimlerinden ne ölçüde ve ne yönde etkilendiği
hususuna cevap aranmaktadır. Bu çerçevede karşılıklı ticaret verilerine ve
doğrudan yatırım ilişkilerine yer verilen çalışmada, Ankara-Kahire
ilişkilerinde ekonomik rasyonalitenin belirleyici etkisine vurgu yapılmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Türkiye-Mısır ilişkileri, ekonomi politik, dış ticaret, yatırım, dış siyaset

Kaynakça

• Akgün, M. & Gündoğar S. Ş. (2014). Mısır-Türkiye ilişkilerinde daha iyi bir geleceğe doğru... TESEV.
• Ateş, D. (2005). Economic Liberalization and Changes in Fundamentalism: The Case of Egypt. Middle East Policy, (12) 4, 133-144.
• Ayhan, V. (2006). İmparatorluk Yolu: Petrol Savaşlarının Odağında Orta Doğu. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Bakeer, A. H. (2013,December 17). Future of Turkish-Egyptian Ties After Military Coup. Al Jazeera. Retrieved from http://studies.aljazeera.net/en/reports/2013/12/20131217113236236557.htm
• Barkey, H. J. (2012). The Evolution of Turkish Foreign Policy in the Middle East. TESEV. http://tesev.org.tr/wp-content/uploads/2015/11/The_Evolution_Of_Turkish_Foreign_Policy_In_The_Middle_East.pdf
• Baştürk, L. (2014, 9 Kasım). Libya'da siyasi kriz ve Türkiye. Al Jazeera Turk. http://www.aljazeera.com.tr/gorus/libyada-siyasi-kriz-ve-turkiye adresinden elde edilmiştir.
• Bekaroğu, E.A. & Kurt, V. (2015). Mısır’da Otoriter Rejimin Sürekliliği ve Ordu: ‘Arap Baharı’ ve Sonrası Sürecin Analizi. Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi, (2) 2, 1-36.
• Cook, S.A. (2007). Ruling But Not Governing: The Military and Political Development in Egypt, Algeria, and Turkey. Maryland: Johns Hopkins University Press.
• Çandar, C. (2011, 1 Şubat). Türkiye, Mısır'ın neresinde? Radikal. http://www.radikal.com.tr/yazarlar/cengiz-candar/turkiye-misirin-neresinde-1038590/ adresinden elde edilmiştir.
• Elbakyan, E.(2016). Understanding Turkish Middle East Policy: The Case of Turkey-Egypt Relations in the Context of the Arab Spring”. In I.Kończak, M.Lewicka &M. Widy-Behiesse (Eds.), Politics and Society in the Islamic World (pp.125-137). Łódź,: Łódź University Press.
• Enwere, C. &Yilmaz M. (2014). Turkey’s Strategic Economic Relations with Africa: Trends and Challenges. Journal of Economic and Political Economy, (1) 2, 216-230.
• Erhan, Ç. (2010). Türk Dış Politikasının Güncel Sorunları. Ankara: İmaj Yayınevi.
• Hanioğlu, Ş.M. (2013, 25 Ağustos). Temerrüd, devrim, darbe. Sabah. https://www.sabah.com.tr/yazarlar/hanioglu/2013/08/25/temerrud-devrim-darbe adresinden elde edilmiştir.
• Jamal, A. (2009). Democratizing state–religion relations: a comparative study of Turkey, Egypt and Israel. Democration, 16, 1143-1171.
• Karacasulu, N. (2015). Interpreting Turkey’s Middle East Policy in the Last Decade. All Azimuth, (4) 1, 27-38.
• Kasapsaraçoğlu, M. (2015). Harmonization of Turkey’s Political, Economic, and Military Interests in the 1950s: Reflections on Turkey’s Middle East Policy. Turkish Studies, (16) 3, 332–348.
• Kirişçi, K. (2002). Türkiye’nin Ortadoğu Politikasının Geleceği. Barry Rubin ve Kemal Kirişçi (Ed.), Günümüzde Türkiye’nin Dış Politikası içinde (ss.151-180). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Kirişci, K. (2011). Turkey’s “Demonstrative Effect” and the Transformation of the Middle East. Insight Turkey, (13) 2, 33-55. Köni, H. (1994). Mısır Türkiye İsrail Üçgeni. Avrasya Dosyası,(1) 3, 45-53.
• Kuntay, B. (2014). Regional Competition In The Middle East in the 21st Century: Turkey and Egypt. PARADOKS Economics, Sociology and Policy Journal, (10) 1, 5-36.
• Magued, S. (2016). Reconsidering Elitist Duality: Persistent Tension in the Turkish–Egyptian Relations. Digest of Middle East Studies, (25) 2, 285–314.
• Mason, R. (2017). Turkish Regional Policy in the Modern Era: From ‘Zero Problems’ to Few Options”, In Robert Mason (Ed.), Reassessing Order and Disorder in the Middle East: Regional Imbalance or Disintegration? (pp.135-158) . Maryland: Rowman & Littlefield Publishers.
• Njuafac, T.A. & Katman F. (2016). Main Dynamics of Turkish-African Relations in the 21st Century. European Researcher, Series A, (112) 11, 556-566.
• Owen R & Pamuk Ş. (1998). A history of Middle East economies in the twentieth century. Cambridge, Mass: Harvard University Press.
• Öncel A. & Malik A. (2015). The Arab Spring and its Impact on the Foreign Trade of Turkey. Bilgi, 31, 17-36.
• Satana, N.S. (2011). Civil-Military Relations in Europe, the Middle East and Turkey. Turkish Studies, (12), 279-292.
• Telci, İ. N. (2011). Mısır 2010. K. İnat, M. Ataman & İ.N. Telci (Ed.), Ortadoğu Yıllığı 2010 içinde (ss. 213-255). İstanbul: Açılım Kitap.
• Telci, İ.N. (2013). Devrim Sancısı: Mısır’da Siyasal ve Ekonomik Kriz. Ortadoğu Analiz, (5) 55,.49-57.
• Tuğal, C. (2012). Fight or Acquiesce? Religion and Political Process in Turkey’s and Egypt’s Neoliberalizations. Development and Change, 43 (1), 23–51.
• Tür, Ö. (2011). Economic Relations with the Middle East Under the JDP—Trade, Business Community and Reintegration with Neighboring Zones. Turkish Studies, (12) 4, 589-602.
• Yalansız, N. (2012). Turkey-Middle East Relations in the Cold War Era and the Great Powers. International Journal of History, (4) 2, 393–402.
• Akşam (2013). Başbakan Erdoğan’dan önemli açıklamalar. 23 Kasım 2013. http://www.aksam.com.tr/siyaset/basbakan-erdogandan-onemli-aciklamalar/haber-263470 adresinden elde edilmiştir.
• Al-Ahram Weekly (2016, January 28 - 3 February 3). Improving Egypt-Turkey relations? Retrieved from http://weekly.ahram.org.eg/News/15371.aspx
• Al Jazeera Turk (2015). Mısır, Türkiye ile ticaret anlaşmasını uzatmıyor. 28 Ekim 2015. http://www.aljazeera.com.tr/haber/misir-turkiye-ile-ticaret-anlasmasini-uzatmiyor adresinden elde edilmiştir.
• Al-Monitor (2018a), Turkish-Egyptian war of words in eastern Mediterranean heats up. February 19, 2018. Retrieved from https://www.al-monitor.com/pulse/originals/2018/02/egypt-turkey-cyprus-eastern-mediterranean-natural-gas-rights.html
• Al-Monitor (2018b), Egypt’s trade with Turkey grows despite political rift. March 26, 2018. Retrieved from https://www.al-monitor.com/pulse/originals/2018/03/egyptian-turkish-trade-increases-despite-political-dispute.html
• Anadolu Ajansı (2013), Mısır Dostluk Denizi Tatbikatı iptal edildi. 16 Ağustos 2013. https://aa.com.tr/tr/dunya/misir-dostluk-denizi-tatbikati-iptal-edildi/225223 adresinden elde edilmiştir.
• Anadolu Ajansı (2018), Doğu Akdeniz'de Türkiye-Mısır gerginliği. 15 Şubat 2018. https://aa.com.tr/tr/analiz-haber/dogu-akdenizde-turkiye-misir-gerginligi/1064003 adresinden elde edilmiştir.
• DEİK (2017), “Türkiye-Mısır Ekonomik İlişkileri Değerlendirme” Toplantısı Sonuç Raporu. https://www.deik.org.tr/uploads/sonuc-raporu-misir.pdf adresinden elde edilmiştir.
• DEİK (2018), Türkiye ie Mısır Arasındaki Ekonomik İlişkilerde Yeni Bir Adım. https://www.deik.org.tr/basin-aciklamalari-turkiye-ile-misir-arasindaki-br-ekonomik-iliskilerde-yeni-bir-adim adresinden elde edilmiştir.
• Deniz Haber Ajansı (2014), Mehmet Büyükekşi: Ro-Ro anlaşmasının kaldırılması Mısır'a zarar verir. http://www.denizhaber.com.tr/mehmet-buyukeksi-ro-ro-anlasmasinin-kaldirilmasi-misira-zarar-verir-haber-58438.htm adresinden elde edilmiştir.
• Deutsche Welle (2018a), Mısır’da seçimlerin resmi galibi Sisi. http://www.dw.com/tr/m%C4%B1s%C4%B1rda-se%C3%A7imlerin-resmi-galibi-sisi/a-43228224 adresinden elde edilmiştir.
• Deutsche Welle (2018b), Ortadoğu uzmanı Meyer: Sisi de otokrat liderlerin safına katıldı. http://www.dw.com/tr/ortado%C4%9Fu-uzman%C4%B1-meyer-sisi-de-otokrat-liderlerin-saf%C4%B1na-kat%C4%B1ld%C4%B1/a-43167126 adresinden elde edilmiştir.
• Egypt Today (2018), Egypt condemns Turkey’s ‘occupation’ of Afrin. Retrieved from https://www.egypttoday.com/Article/2/45677/Egypt-condemns-Turkey%E2%80%99s-%E2%80%98occupation%E2%80%99-of-Afrin
• HaberTürk (2011a), Başbakan Erdoğan Mübarek'e seslendi! http://www.haberturk.com/haber/haber/597069-basbakan-erdogan-mubareke-seslendi adresinden elde edilmiştir.
• HaberTürk (2011b), Laiklik ateizm değil, korkmayın! http://www.haberturk.com/haber/haber/669311-laiklik-ateizm-degil-korkmayin adresinden elde edilmiştir.
• Hürriyet (2010), Girişi de olay, çıkışı da olay. http://www.hurriyet.com.tr/dunya/girisi-de-olay-cikisi-da-olay-13424845 adresinden elde edilmiştir.
• Hürriyet (2017), Turkish-Egyptian business councils meet for first time in years. Retrieved from http://www.hurriyetdailynews.com/turkish-egyptian-business-councils-meet-for-first-time-in-years-110832
• Karar (2018), Mısır’dan kriz çıkaracak açıklama: Türkiye'nin Afrin işgalini kınıyoruz. http://www.karar.com/dunya-haberleri/misirdan-kriz-cikaracak-aciklama-turkiyenin-afrin-isgalini-kiniyoruz-790832# adresinden elde edilmiştir.
• Mısır Bülteni (2014). Türk Firmalarının Mısır’daki Yatırımları. http://misirbulteni.com/turk-firmalarinin-misirdaki-yatirimlari/ adresinden elde edilmiştir.Milliyet (2012a). Süveyş Kanalı’nda Mısır’la Ortak Tatbikat. http://www.milliyet.com.tr/suveys-kanali-nda-misir-la-ortak-tatbikat/dunya/dunyadetay/17.10.2012/1612879/default.htm adresinden elde edilmiştir.
• Milliyet (2012b), Türkiye’den Mısır’a 3 yılı geri ödemesiz 1 milyar dolar kredi. http://www.milliyet.com.tr/turkiye-den-misir-a-3-yili-geri-odemesiz-1-milyar-dolar-kredi-ekonomi-1614531/ adresinden elde edilmiştir.
• Milliyet (2015), Yeni başkent planını görücüye çıkardılar. http://www.milliyet.com.tr/yeni-baskent-planini-gorucuye/dunya/detay/2027916/default.htm adresinden elde edilmiştir.
• Mursi, M. (2013). Darbe Öncesi Halkına Son Konuşması. https://www.youtube.com/watch?v=9Doi9_5Tozk
• Reuters (2018), Egypt warns Turkey over eastern Mediterranean economic interests. Retrieved from https://www.reuters.com/article/egypt-energy-zohr-turkey/egypt-warns-turkey-over-eastern-mediterranean-economic-interests-idUSL8N1PX248
• Sabah (2010), Mısır, Gazze'ye geçişi yasakladı. https://www.sabah.com.tr/dunya/2010/01/09/misir_gazzeye_gecisi_yasakladi adresinden elde edilmiştir.
• Sabah (2011a), Değişime direnme. https://www.sabah.com.tr/gundem/2011/02/02/erdogandan_mubareke_degisim_istegine_direnme adresinden elde edilmiştir.
• Sabah (2011b), Mübarek'siz Mısır'a ilk ziyaret. https://www.sabah.com.tr/gundem/2011/03/03/cumhurbaskani_gul_misirda adresinden elde edilmiştir.
• Sabah (2011c), Erdoğan'dan Kahire'de tarihi konuşma. https://www.sabah.com.tr/gundem/2011/09/13/erdogan-kahirede-konusuyor adresinden elde edilmiştir.
• Sabah (2011d), Sizler Mısır'da Fatih'lerisiniz. https://www.sabah.com.tr/gundem/2011/09/15/sizler-misirda-tarihin-seyrini-degistirdiniz adresinden elde edilmiştir.
• Sabah (2013), Türkiye'den Mısır'a ilk yanıt. https://www.sabah.com.tr/gundem/2013/11/23/turkiyeden-misira-ilk-yanit adresinden elde edilmiştir.
• T.C. Dışişleri Bakanlığı (2018, 20 Mart), Mısır Dışişleri Bakanlığı'nın Afrin’e ilişkin açıklaması hk. No: 80. http://www.mfa.gov.tr/no_-80-misir-disisleri-bakanliginin-afrin_e-iliskin-aciklamasi-hk.tr.mfa adresinden elde edilmiştir.
• TOBB (2010), Türk-Mısır Ticaret Odası için anlaşma imzalandı. http://sanayi.tobb.org.tr/haber_goster.php?hid=3128&ser=3 adresinden elde edilmiştir.
• TOBB (2015), Hisarcıklıoğlu, Kahire’de temaslarda bulundu. http://www.tobb.org.tr/Sayfalar/Detay.php?rid=20739&lst=MansetListesi adresinden elde edilmiştir.
• Yeni Şafak (2012a), Türkiye ile Mısır arasında 27 anlaşma imzalandı. https://www.yenisafak.com/politika/turkiye-ile-misir-arasinda-27-anlasma-imzalandi-424492 adresinden elde edilmiştir.
• Yeni Şafak (2012b), Mursi'nin konuşması kardeşliğimizin nişanesi. https://www.yenisafak.com/politika/mursinin-konusmasi-kardesligimizin-nisanesi-412346 adresinden elde edilmiştir.
• Yeni Şafak (2013), Davutoğlu'ndan flaş Mısır açıklaması! https://www.yenisafak.com/politika/davutoglundan-flas-misir-aciklamasi-585527 adresinden elde edilmiştir.