OTEL İŞLETMESİ İŞGÖRENLERİNİN ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞLARININ DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİNE GÖRE KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2010, Sayı: 36, 113 - 132, 20.05.2015

Mehmet Yeşiltaş Yasin Keleş

Öz

Bu araştırmanın amacı, otel işletmesi işgörenlerinin örgütsel vatandaşlık davranışlarının, demografik özelliklerine göre farklılık gösterip göstermediğini belirleyebilmektir. Bu amaçla, Ankara’da faaliyet gösteren dört ve beş yıldızlı otel işletmelerindeki 359 işgören üzerinde anket uygulanmıştır. İşgörenlerin örgütsel vatandaşlık davranışlarının demografik özelliklerine göre farklılıklarını belirleyebilmek için, bağımsız örneklemler için t testinden ve tek yönlü varyans analizinden (ANOVA) yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda, işgörenlerin örgütsel vatandaşlık davranışlarında çalıştıkları otel türleri, çalıştıkları bölümler ve eğitim düzeylerine göre anlamlı farklılıklar gösterdiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Vatandaşlık Davranışı, Otel İşletmeleri, Demografik Özellikler.

Kaynakça

• ACAR, A.Zafer.; (2006), “Örgütsel Yurttaşlık Davranışı: Kavramsal Gelişimi İle Kişisel ve Örgütsel Etkileri”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7 (1) , ss,1-14.
• ACKFELDT, Anna Lena ve Leonardo V. COOTE; (2005), “A Study of Organizational Citizenship Behavior in a Retail Setting”, Journal of Bussines Research, 58, ss.151-159.
• AĞAOĞLU, Orhan Kemal; (1992), “İşgücünü Verimli Kullanma Tekniklerinin Turizm Sektörüne Uygulanması” Verimlilik Dergisi, 1992, ss.110-121.
• AY, Bilgen; (2007). Öğretmenlerin Öz-Yeterlikleri ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı. (Yüksek Lisans Tezi). Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• BARKSLADE, Kewin ve Jon M. WERNER; (2001), “Managerial Ratings of In-role Behaviors, Organizational Citizenship Behaviors, and Overall Performance: Testing Different Models of Their Relationship”, Journal of Bussines Research, 51, ss.145 – 155.
• BATEMAN, Thomas S. Ve Dennis W. ORGAN; (1983), “Job Satisfaction and The Good Soldier: The Relationship Between Effect and Employee Citizenship”, Academy of Management Journal, (26) 4, ss.587-595.
• BORMAN, Walter C. and Stephan J. MOTOWIDLO; (1997), “Introduction: Organizational Citizenship Behavior and Contextual Performance”, Human Performance, 10, ss. 67-69.
• CELEP, Cevat. , Soner POLAT, Nilgün ELBİR ve Elif YAZICI; (2004), “Orta- öğretim Okullarındaki Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Tutumları, XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı”, 6-9 Temmuz 2004 İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya.
• CHIABURU, Dan S., Sophia V. MARINOVA ve Audrey S. LIM; (2007), “Helping and Proactive Extra-Role Behaviors: The İnfluence of Motives, Goal Orientation and Social Context”, Personality and Individual Differences, 43, ss. 2282- 2293.
• COHEN, Aaron ve Eran VIGODA; (2000), “Do Good Citizens Make Good Organizational Citizens? An Empirical Examination of The Relationship Between General Citizenship and Organizational Citizenship Behavior in Israel”, Administration and Society, (32)5, ss.596-624.
• ÇEKMECELİOĞLU, Hülya G.; (2007), “Yönetim Desteği, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ve İş Performansı Arasındaki İlişkilerin Değerlendirilmesi”, 15. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, 23-25 Mayıs 2007, Sakarya, ss.185-192.
• ÇETİN, Münevver.Ö.; (2004), Örgütsel Vatandaşlık Davranışı, Birinci Baskı, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 184s.
• DELUGA, Ronald J.; (1995), “The Relation Between Trust in The Supervisor and subordinate organizational citizenship behaviors”, Military Psychology, (7) 1, ss.1-16.
• DELUGA, Ronald J.; (1994), “Supervisior Trust Building, Leader–Member Exchange and Organizational Citizenship Behavior”, Journal of Occupational and Organizational Psychology, 67, ss. 315 – 326.
• DEMİR, Pelin; (2007), Aile Şirketlerinde Örgütsel Vatandaşlık: Gaziantep Uygulaması. (Yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bi- limler Enstitüsü.
• DICK, Rolf V., Daan V. KNIPPENBERG, Rudolf KERSCHREITER, Guido HERTEL, ve Jan WIESEKE; (2008), “Interactive Effects of Group and Organizational Identification on Job Satisfaction and Extra-Role Behavior”, Journal of Vocational Behavior, 72, ss.388-399.
• DURUKAN, Haydar; (2003), “Yönetimde İnsan İlişkileri”, Kastamonu Eğitim Dergisi, (11) 2, ss. 277-284.
• FARH, Jiing-Lin L., Philip M. PODSAKOFF ve Dennis W. ORGAN; (1990), “Accounting for Organizational Citizenship Behavior: Leader Fairness and Task Scope Versus Satisfaction”, Journal of Management, (16) 4, ss.705 – 721.
• GEÇER, Hüseyin; (2008), Bir Üniversite Hastanesindeki Hemşirelerin Örgütsel Vatandaşlık Davranış Düzeylerinin Belirlenmesi. (Yüksek Lisans Te- zi). Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• GRAHAM, Jill W.; (1991), “An Essay On Organizational Citizenship Behavior”, Employee Responsibilities and Rights Journal, (4) 4, ss.249–270.
• GREENBERG, Jerald ve BARON, Robert A.; (2000), Behavior in Organizations, Prentice Hall, New Jersey, 700s.
• GÜVEN, Murat; (2006), Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişki. (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sos- yal Bilimler Enstitüsü.
• HUI, Chun., Cynthia LEE ve Denise M. ROUSSEAU; (2004), “Psychological Contract and Organizational Citizenship Behavior in China: Investigating Generalizability and Instrumentality”, Journal of Applied Psychology, (89) 2, ss.311 – 321.
• KARASAR, Niyazi; (2008), Bilimsel Araştırma Yöntemi (Kavramlar- İlkeler-Teknikler), Onsekizinci Baskı, Nobel Yayın Dağıtım, Anka- ra, 310s.
• KIDDER, Deborah L.; (2002), “The Influence of Gender on The Performance of Organizational Citizenship Behaviors”, Journal of Management, (28) 5, ss, 629-648.
• KONOVSKY, Marry A. ve Dennis W. ORGAN; (1996), “Dispositional and Contextual Determinants of Organizational Citizenship Behavior”, Journal of Organizational Behavior, 17, ss.253-266.
• KÖSE, Sevinç, Burak KARTAL ve Nilgün KAYALI; (2003), “Örgütsel Vatan- daşlık Davranışı ve Tutuma İlişkin Faktörlerle İlişkisi Üzerine Bir Araştırma”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakülte- si Dergisi, 20, ss.1-19.
• KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI; (2007a), Turizm Belgeli Tesis İstatistik- leri, 2006. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım İşletmeleri Genel Mü- dürlüğü Araştırma ve Değerlendirme Daire Başkanlığı.
• KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI; (2007b), Konaklama İstatistikleri, 2006. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım İşletmeleri Genel Müdürlüğü Araştırma ve Değerlendirme Daire Başkanlığı.
• MOORMAN, Robert H.; (1991), “Relationship Between Organizational Justice and Organizational Citizenship Behaviors: Do Fairness Perceptions İnfluence Employee Citizenship?”, Journal of Applied Psychology, (76) 6, ss.845-855.
• MOORMAN, Robert H., Brian P. NIEHOFF ve Dennis W. ORGAN; (1993), “Treating Employees Fairly and Organizational Citizenship Behavior: Sorting The Effects of Job Satisfaction, Organizational Commitment and Procedural Justice”, Employee Responsibilities and Rights Journal, (6) 3, ss.209-225.
• NEA (National Education Asociation); (1965), Sampling and Statistic Handbook For Surveys in Education, Asociation Press, Washington.
• NEUMAN, George A. ve Jill R. KICKUL; (1998), “Organizational Citizenship Behaviors: Achievement Orientation and Personality”, Journal of Bussines and Psychology, (13) 2, ss. 263-279.
• ORGAN, Dennis W.; (1997), Organizational Citizenship Behavior: It’s Construct Clean-up Time, Human Performance, (10)2, ss. 85-97.
• ORGAN, Dennis W.; (1988), O.C.B.: The Good Soldier Syndrome, Lexington Book, Lexington Ma, 160s.
• ORGAN, Dennis W. ve Mary A. KONOVSKY; (1989), “Cognitive Versus Affective Determinants of Organizational Citizenship Behavior”, Journal of Applied Psychology, (74) 1, ss. 157-164.
• ÖZDAMAR, Kazım; (2001), Paket Programlar ve İstatistiksel Veri Analizi (Çok Değişkenli Analizler), Dördüncü Baskı, Kaan Yayınları, Eski- şehir, 528s.
• ÖZDEVECİOĞLU, Mahmut; (2003), “Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ile Üniversite Öğrencilerinin Bazı Demografik Özellikleri ve Akademik Başarıları Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakülte- si Dergisi, 20, ss.117-135.
• PODSAKOFF, Philip M., Scott B. MACKENZIE, Julie B. PAINE ve Daniel G. BACHRACH; (2000), “Organizational Citizenship Behaviors: A Critical Review of The Theoretical and Empirical Literature and Sug- gestions For Future Research”, Journal of Management, (26) 3, ss. 513-563.
• SAMANCI, Sevinç; (2006), Örgütsel İklim ve Örgütsel Vatandaşlık. (Yüksek Lisans Tezi). Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• SCHNAKE, Mel E. ve Michael P. DUMLER; (2003), “Levels of Measurement and Analysis Issues in Organizational Citizenship Behavior Research”, Journal of Occupational and Organizational Psychology, 76, ss.283 – 301.
• SMITH, C.Ann, Dennis W. ORGAN ve Janet P. NEAR; (1983), Organizational Citizenship Behavior: Its Nature and Antecedents”, Journal of Applied Psychology, (68) 4, ss. 653-663.
• SOMECH, Anit ve Ifat RON; (2007), “Promoting Organizational Citizenship Behavior in Schools: The Impact of Individual and Organizational Characteristics”, Educational Administration Quarterly, (43) 1, ss.38-66.
• SÖKMEN, Alptekin ve Yasin BOYLU; (2010), Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Cinsiyete Göre Farklılık Gösterir Mi? Otel İşletmeleri Açısından Bir Değerlendirme.11. Ulusal Turizm Kongresi Bildirler Kitabı, 2-5 Aralık 2010, Kuşadası, ss.1-13.
• SPECTOR, Paul E. ve Suzy FOX; (2002), “An Emotion-Centered Model Of Voluntary Work Behavior Some Parallels Between Counterproductive Work Behavior And Organizational Citizenship Behavior”, Human Resource Management Review, 12, ss. 269-292.
• TANSKY, Judith W. (1993), “Justice and Organizational Citizenship Behavior: What is the Relationship”, Employee Responsibilities and Rights Journal, (6)3, ss. 195-207.
• TURİZM BAKANLIĞI; (1989), Otelcilik ve Turizm Endüstrisinde İşgücü Araştırması. Ankara: Turizm Bakanlığı Yayınları.
• TURNIPSEED, David L.; (2002), “Are Good Soldiers Good? Exploring The Link Between Organizational Citizenship Behavior and Personal Ethics”, Journal of Bussines Research, 55, ss.1-15.
• TURNIPSEED, D.L. ve Gene MURKINSON; (1996), “Organizational Citizenship Behavior: An Examination of the influence of The Workplace”, Leadership and Organizational Development Journal, 17, ss.42-47.
• URAL, Ayhan ve İbrahim KILIÇ; (2006), Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS İle Veri Analizi, İkinci Baskı, Detay Yayıncılık, Ankara, 288s.
• ÜLKER, Gönül; (2007); “Örgütsel Bağlılık, Örgütsel Vatandaşlık ve Örgütte Kalma Niyeti Arasındaki İlişki: Bunların Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi”, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens- titüsü Dergisi, 14 (1), ss.227-248.
• VEY, Meredith A. ve John P. CAMPBELL; (2004), “In-Role Or Extra-Role Organizational Citizenship Behavior: Which Are We Measuring?”, Human Performance, 1 (17), ss.19 -135.
• WANXIAN, Li ve Wan WEIWEU; (2007), “A Demographic Study on Citizenship Behavior as in-role Orientation”, Personality and Individual Differences, 42, ss.225–234.
• WILLIAMS, Larry J. ve Stella E. ANDERSON (1991), “Job Satisfaction and Organizational Commitment as Predictors of Organizational Citizenship and in-role Behaviors”, Journal of Management, 17, ss. 601-617.
• YU, Chia-Ping ve Tsai-Hsin CHU; (2007), “Exploring Knowledge Contribution from an OCB Perspective”, Information and Management, 44, ss. 321-331.