YABANCI SERMAYELİ MEVDUAT BANKALARININ AKTİF KALİTESİNE ETKİ EDEN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ İÇİN PANEL VERİ ANALİZİ UYGULAMASI

Yıl 2022, Sayı: 61, 175 - 198, 29.04.2022

Kemal Taysı , Ersan Özgür

https://doi.org/10.18070/erciyesiibd.988028

Cited By: 2

Öz

Faaliyetleri itibariyle bankalar genel olarak, mevduat toplarlar ve eldeki kaynakları kredi olarak kullandırarak işleyişlerini sürdürürler. Bankalar açısından kullandırılan kredilerin dönüşü hayati öneme haizdir. Bu durumda bankalar kredi dönüşleri ile ilgili müşterilerinin durumlarını değerlendirmeleri gerekmektedir. Bankaların varlık kalitesi, hem üstlendikleri risk bakımından hem de gelir sağlama işlevi açısından önemli kabul edilmektedir. Bankaların finansal varlıklarının toplam varlıkları içerisindeki payı aktif kalitesini gösteren bir orandır. Ülke ekonomisine etkileri dolayısıyla bankaların aktif kalitesinin bilinmesi ve özellikle aktif kalitesine etki eden faktörlerin tespit edilmesi gerekli görülmektedir.
Bu çalışmada, toplam aktifler yönünden %22,8 paya sahip olan yabancı sermayeli mevduat bankalarının aktif kalitesine etki eden faktörler, panel veri analizi ile tespit edilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada, 2009-2019 yılları arasında 11 yıllık döneme ilişkin veriler kullanılarak panel veri analizi gerçekleştirilmiştir. Analizde, Finansal Varlıklar (Net) / Toplam Varlıklar oranı bağımlı değişken olarak, Toplam KredilerinToplam Varlıklar, Toplam Krediler / Toplam Mevduat, Donuk Alacaklar / Toplam Krediler, Duran Varlıklar / Toplam Varlıklar ve Tüketici Kredileri / Toplam Krediler oranı ise bağımsız değişken olarak değerlendirilmiştir. Uygulanan panel veri analizi ile Toplam Krediler / Toplam Varlıklar oranında meydana gelen 1 birimlik artışın Net Finansal Varlıklar / Toplam Varlıklar oranında 0.63 birim azalışa ve Donuk Alacaklar / Toplam Krediler oranında meydana gelen 1 birimlik artışın ise Net Finansal Varlıklar / Toplam Varlıklar oranında 0.34 birim azalışa neden olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yabancı Sermayeli Bankalar, Aktif Kalitesi, Panel Veri Analizi

APPLICATION OF PANEL DATA ANALYSIS TO DETERMINE THE FACTORS AFFECTING THE ACTIVE QUALITY OF FOREIGN CAPITAL DEPOSIT BANKS

Öz

In terms of their activities, banks generally collect deposits and continue their operations by using the available resources as loans. The return of loans made available for banks is of vital importance. In this case, banks need to evaluate the status of their customers regarding loan returns. The quality of bank assets is seen as important in terms of both risk and income generation. The share of banks' financial assets in their total assets is a ratio showing the asset quality. Due to its effects on the national economy, it is necessary to know the asset quality of banks and to determine the factors that affect the asset quality.
In this study, it is aimed to determine the factors affecting the asset quality of foreign capital deposit banks, by panel data analysis, which have a 22.8% share in terms of total assets. In the study, panel data analysis was carried out using the data for the 11-year period between 2009-2019. In the analysis, the ratio of Financial Assets (Net) / Total Assets is considered as the dependent variable, while the ratio of Total Loans / Total Assets, Total Loans / Total Deposits, Non-performing Loans / Total Loans, Fixed Assets / Total Assets and Consumer Loans / Total Loans is the independent variable. With the panel data analysis applied, the 1% increase in the Total Loans / Total Assets ratio decreased by 0.63% in the Net Financial Assets / Total Assets ratio, and the 1% increase in the Non-Performing Receivables / Total Loans ratio resulted in the Net Financial Assets / Total Assets ratio as %. It was concluded that it caused a decrease of 0.34 percent.

Anahtar Kelimeler

Foreign Capital Banks, Asset Quality, Panel Data Analysis.

Kaynakça

• Altay, O. A. ve Olkan, L. A. (2015). 2009-2013 Döneminde KKTC’deki Ticari Bankaların Performans Analizi, EUL Journal of Social Sciences, 6 (2), 59-75.
• Ata, H.A. (2009). Banka Yabancılaşmasının Türkiye’deki Yerli Ve Yabancı Bankalar Açısından Karşılaştırılması, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23 (4).
• Ayvalı, N. (2015). Banka Başarısızlıklarında Aktif Kalitesinin Rolü Ve Değerlendirilmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü.
• Büyükuysal, M.Ç. (2014). Farklı Örneklem Genişliklerinde Normal Dağılım Testlerinin Karşılaştırılması (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Bülent Ecevit Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Durbin Watson Tables. (2021, 20 Mart). Erişim adresi https://www3.nd.edu/~wevans1/econ30331/Durbin_Watson_tables.pdf.
• Dursun, D.G. ve Bozkır, B. (2018). Türkiye’de Faaliyet Gösteren Ticari Bankaların Aktif Kalitesinin TOPSIS Yöntemi İle Ölçümü, Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 3(3), 243-258.
• Emir, M. ve Atukalp, M.E. (2018). Türk Bankacılık Sisteminde Mevduat Bankalarının Aktif Kalitesi ve Kârlılık Analizi, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 32 (3).
• Er Ş. (2009). Dinamik Panel Veri Analizi ve Bir Uygulama (Yayınlanmış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gençoğlu, P., Kuşkaya, S. ve Büyükkanat, T. (2020). Seçilmiş OECD Ülkelerinde Sağlık Harcamalarının Sürdürülebilirliğinin Panel Birim Kök Testleri İle Değerlendirilmesi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 75, 1283-1297.
• Gökmen, B. (2007). Bankalarda Finansal Tablolar Analizi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Güriş, S. (2018), Stata ile Panel Veri Modelleri, (1.Baskı). İstanbul: Der Yayınları.
• Güven, S. ve Mert, M. (2016). Uluslararası Turizm Talebinin Eşbütünleşme Analizi: Antalya İçin Panel ARDL Yaklaşımı, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 17, (1).
• Kasım M. (2019). İslam İşbirliği Teşkilatı Ülkelerinde Sermaye Piyasalarının Gelişmişliğini Etkileyen Faktörlerin Panel Veri Analizi İle İncelenmesi (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
• Kayan, G. (2014). Sakarya ve Batı Karadeniz Akarsu Havzaları İçin Taban Akışı Ayırma Modeli (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Koçbulut, Ö. ve Altıntaş, H. (2016). İkiz Açıklar ve Feldstein-Horioka Hipotezi: OECD Ülkeleri Üzerinde Yatay Kesit Bağımlılığı Altında Yapısal Kırılmalı Panel Eşbütünleşme Analizi, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 48, 145-174.
• Koyuncu C. ve Şahan, D. (2011). Türkiye’de Yabancı Bankaların Varlığının Yatırım Ve Gsmh Üzerindeki Etkisinin Analizi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30, 259-270.
• Navruz, B. (2019). Bankacılıkta Sistemik Risk Sorunu ve Pigovian Çözüm Yaklaşımı: Türk Bankacılık Sektörü Açısından Bir Değerlendirme, Türkiye Bankalar Birliği, (330).
• Pehlivan, P. (2015). Türk Bankacılık Sektörü Verimliliğinin Rasyo Analizi Yöntemi ile İncelenmesi: 2005-2014, Dayanışma Dergisi, (123), 29- 40.
• Pillai, V. (2019, 14 Mart). Panel Data Analysis with Stata. Erişim adresi https://www.researchgate.net/publication/316888692_Panel_Data_Analysis_with_Stata_Part_1_Fixed_Effects_and_Random_Effects_Models.
• Reis Ş. G., Kılıç Y. Ve Buğan M.F. (2016). Banka Karlılığını Etkileyen Faktörler: Türkiye Örneği, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Çevrimiçi ön yayın. doi: 10.25095/mufad.396715
• Selimler, H. (2015). Sorunlu Kredilerin Analizi, Banka Finansal Tablo ve Oranlarına Etkisinin Değerlendirilmesi, Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 7 (12), 131-172.
• Şahin, D. (2018), Türkiye ve Mena Ülkelerinde Sağlığın Yakınsaması: Panel Birim Kök Testi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 16, ss.235-251.
• Taşkın, F.D. (2011). Türkiye’de Ticari Bankaların Performansını Etkileyen Faktörler, Ege Akademik Bakış, 11, (2), 289 – 298.
• Tatoğlu F.Y., İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi Ders Notları, http://auzefkitap.istanbul.edu.tr/kitap/ekonometri_ue/panelverianalizi.pdf Topaloğlu, E. E. (2018). Bankalarda Finansal Kırılganlığı Etkileyen Faktörlerin Panel Veri Analizi ile Belirlenmesi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 13, (1), 15-38.
• Türkiye'de Bankacılık Sistemi Seçilmiş Rasyolar 2009-2019, (2020), Rapor Kodu: YT05
• Uslu, A. (2019). Türkiye’deki Yabancı Sermayeli Bankaların CAMELS Analizi ile Performanslarının Ölçümü, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 82, 199-220.
• Wooldridge, Jeffrey M. (2012). Introductory Econometrics: A Modern Approach. Cengage Learning, South-Western.
• Yıldırım, F. (2019). Panel Birim Kök Testleri İle Enerji Tüketiminin Durağanlığının İncelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yılmaz, Ö. (2021, 28 Mart). Türk Bankacılık Sektörünün Aktif Kalitesinin Çözümlenememesinin Sosyal ve Ekonomik Maliyeti. Erişim adresi https://www.dunya.com/kose-yazisi/turk-bankacilik-sektorunun-aktif-kalitesinin-cozumlenememesinin-sosyal-ve-ekonomik-maliyeti/473702.