A METHOD PROPOSAL FOR CALCULATING AND ACCOUNTING FOR DEPARTMENT-BASED COSTS IN ACCOMMODATION BUSINESSES

Yıl 2023, Sayı: 64, 7 - 19, 27.04.2023

Engin Meriç

https://doi.org/10.18070/erciyesiibd.1173195

Öz

As in all sectors, accommodation businesses are also profitability-oriented businesses, and their ability to maintain their profitability and make them sustainable depends on accurately calculating their costs. The purpose of making accounting records on a departmental basis in production (product/ service) enterprises is for control over the record order. Thanks to a good record system, monitoring the income, expenses and costs, intervening when needed and controlling as often as desired is of great importance. In this context, the aim of the study is to propose a method for accounting service production costs on a departmental basis and to contribute to the accounting practices and internal control of accommodation enterprises. It has been seen that with the proposed method in the study, food and beverage cost tables can be prepared based on trial balance data without the need for any manual information, documents and data. Since it is also aimed to contribute to the internal control in the method applied, income and expense accounts are used in detail suitable for analysis, and taking the food and beverage cost tables from the accounting records of every department any negative situation in the results is eliminated.

Anahtar Kelimeler

Accommodation Businesses, Service Production Cost, Department Based Costs, Food and Beverage Costs, Accounting Registry, Sustainable Profitability.

KONAKLAMA İŞLETMELERİNDE DEPARTMAN BAZINDA MALİYETLERİN HESAPLANMASI VE MUHASEBELEŞTİRİLMESİNE YÖNELİK BİR YÖNTEM ÖNERİSİ

Öz

Tüm sektörlerde olduğu gibi konaklama işletmeleri de kârlılık hedefli işletmeler olup, kârlılıklarını koruyabilmeleri ve sürdürülebilir kılmaları maliyetlerini doğru biçimde hesaplayabilmelerinden geçmektedir. Üretim (mamul/hizmet) işletmelerinde departman bazında muhasebe kayıtlarının yapılmasındaki amaç kayıt düzeni üzerinden kontrole yöneliktir. Bu kapsamda elde edilecek veriler oluşturulacak ek hesaplara bağlıdır. Bu şekilde bir kayıt düzeni sayesinde işletmelerde gelir, gider ve maliyetlerin departmanlar bazında takip edilip gerekli durumlarda müdahale edilmesi ve istenen sıklıkta kontrol edilebilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu bağlamda çalışmanın amacı, hizmet üretim maliyetlerinin departman bazında muhasebeleştirilmesine yönelik bir yöntem önerisinde bulunarak konaklama işletmelerinin bu konudaki muhasebesel uygulamalarına ve iç kontrole katkı sağlamaktır. Bu amaçla hipotetik veriler kullanılarak bir yöntem önerisinde bulunulmuştur. Önerilen maliyet kontrol yöntemi 9 adımda gerçekleştirilerek çalışmaya dahil edilmiştir. Çalışmada önerilen yöntem ile oluşturulan yiyecek-içecek maliyet tabloları sayesinde elde edilen veriler mizan ile balans sağlamıştır. Önerilen bu yöntem ile herhangi bir manuel bilgi, belge ve veriye gereksinim duyulmadan mizan verileri üzerinden yiyecek-içecek maliyet tabloları hazırlanabileceği görülmüştür. Uygulanan yöntemde iç kontrole katkı sağlanması da hedeflendiğinden, gelir ve gider hesapları da analize elverişli detayda kullanılmış olup departman bazında yiyecek-içecek maliyet tabloları muhasebe kayıtlarından alınarak sonuçların herhangi bir olumsuzluk durumu ortadan kaldırılmıştır

Anahtar Kelimeler

Konaklama İşletmeleri, Hizmet Üretim Maliyeti, Departman Bazlı Maliyet, Yiyecek-İçecek Maliyetleri, Muhasebe Kayıt Düzeni, Sürdürülebilir Kârlılık.

Kaynakça

• Aksu, İ. ve Eken, T. (2019). Konaklama işletmelerinde yiyecek-içecek maliyet kontrol yöntemlerinin incelenmesi: Ayrıntılı maliyet kontrol yöntemine ilişkin bir uygulama, İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(3), 1358-1374.
• Aktaş, A. (2011). Ağırlama hizmet işletmelerinde yiyecek ve içecek yönetimi (1. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Anasız, İ. (2019). Otel işletmelerinde yiyecek-içecek maliyet kontrolü için israfı azaltacak farklı bir uygulama önerisi: Hedef maliyetleme, Kapadokya Akademik Bakış, 2(2), 179-214.
• Arzova, B. (2003). Konaklama işletmelerinde yönetim bilgi sistemi oluşturma sürecinde, 7/A maliyet kayıtlama sistematiğinde kullanılacak hesapların düzenlenmesi, I. Yaklaşım Dergisi, Sayı.128, 188-194.
• Atmaca, M. ve B. B. Yılmaz. (2011). Konaklama işletmelerinin faaliyetlerinde maliyet kontrolünün etkileri: Marmara bölgesinde faaliyet gösteren beş yıldızlı oteller üzerine bir araştırma, Mali Çözüm Dergisi, 108, 15-34.
• Bilgin, E. Ö. ve Sarıışık, M. (2017). Yiyecek içecek maliyet kontrol sistemleri. Mehmet Sarıışık (Eds.). Yiyecek içecek işletmelerinde maliyet kontrolü kavramlar, uygulamalar ve örnekler içinde (s. 271-297). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Bilici, S. N. ve Turan, B. (2019). Yönetim muhasebesi uygulamalarının incelenmesi: Erzurum ili otel işletmelerine yönelik bir araştırma, Journal of Tourism Intelligence and Smartness, 2 (2), 130-145.
• Boroğlu, A. (2016). İçecek maliyet kontrolü. Nurettin Ayaz ve Bayram Akay (Eds.). Turizm işletmelerinde maliyetler ve kontrolü içinde (s. 73-89). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Bölükoğlu, İ. ve Özgen, I. (2006). Yiyecek‐içecek işletmelerinde standart maliyet sistemi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(1), 71-88.
• Çetiner, E. (2009). Konaklama işletmelerinde yönetim muhasebesi (1.Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Çiftçi, Y. ve Köroğlu, Ç. (2008). Otel işletmelerinde yiyecek-içecek maliyet kontrol yöntemlerinin incelenmesi (Marmaris ilçesi örneği), Yordam: Sosyal Bilimler Dergisi, Kırgızistan Manas Üniversitesi, 19, 32-42.
• Dittmer, R. P. ve Griffin, G. G. (1999). Principles of food, beverage and labor cost controls. New York: John Willey&Sons.
• Dönmez, A., Arıcı A. ve Angay Kutluk, F. (2011). Antalya’daki beş yıldızlı konaklama işletmelerinde yiyecek-içecek maliyet kontrolü ve fiyatlama uygulamaları üzerine bir araştırma, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 3(1), 201-222.
• Dursun, A. ve Yalnız, S. (2013). Konaklama işletmelerinde hizmet üretim maliyetleri -TMS 2 Stoklar ve TMS 18 Hasılat Standartları açısından değerlendirilmesi, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(1), 139-157.
• Güngörmüş, A. H. (2010). Konaklama işletmelerinde yönetsel hesap planlarının oluşturulması, İzmir Mali Müşavirler Odası Dayanışma Dergisi, 109, 41­-51.
• Işık, I. ve Yılmaz, B. B. (2016). Konaklama işletmelerinde yiyecek içecek maliyet kontrolü: Bir otel işletmesinin yiyecek içecek maliyet kontrol yöntemleri üzerine inceleme, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 11(1), 60-83.
• Kozak, N., Çakıcı, A. C., Kozak, M. A., Azaltun, M., Sökmen, A. ve Sarıışık, M. (2002). Otel işletmeciliği. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Köroğlu, Ç., Biçici, F. ve Sezer, D. (2011). Otel işletmelerinde maliyet kontrolünün rekabet üstünlüğüne etkisi, İşletme Araştırmaları Dergisi, 3(1), 33-48.
• Meriç, E. (2020). Konaklama işletmelerinin yiyecek-içecek ünitelerinde satış fiyatı kontrol yöntemi ile kaçak tespitine yönelik bir uygulama, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 41, 120-135.
• Özdoğan, N. O. (2019). Maliyet kontrolü. Mehmet Sarıışık, Şenol Çavuş ve Kurtuluş Karamustafa (Eds.). Profesyonel restoran yönetimi: İlkeler, uygulamalar ve örnek olaylar içinde (s. 253-293). (2.Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Sarı, M. ve Çam, A. V. (2014). Konaklama işletmelerinde yönetim muhasebesi uygulamaların kullanımı. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 9, 247-266.
• Yılmaz, Y. (2010). Konaklama işletmelerinde yiyecek - içecek maliyet kontrolü maliyet ve satışlar analizi (4. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.